Hollanda’da Göçmenler İçin AB Mevzuatı ve AİHM Başvuru İmkânı
Hollanda’ya göç eden veya oturum/vatandaşlık hakkı kazanmak isteyen kişiler, yalnızca Hollanda Yabancılar Yasası (Vreemdelingenwet 2000) değil, aynı zamanda Avrupa Birliği (AB) mevzuatı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatları ile de koruma altındadır.
Hukuki olarak bu koruma, hem idari işlemlere karşı savunma hem de temel insan haklarının korunması anlamına gelir. Ancak süreçlerin doğru işletilmemesi, hak kayıplarına ve sınır dışı gibi ciddi sonuçlara yol açabilir.
1. AB Mevzuatının Göçmenlere Tanıdığı Hukuki Haklar
Hollanda, AB üyesi olması sebebiyle göçmen hukukunda AB Direktifleri ve Tüzüklerini doğrudan uygulamak zorundadır.
Öne çıkan düzenlemeler:
-
2004/38/EC Sayılı Serbest Dolaşım Direktifi – AB vatandaşları ve aile üyelerinin Hollanda’da serbestçe yerleşme ve çalışma hakkı.
-
2003/109/EC Sayılı Uzun Dönem İkamet Direktifi – 5 yıl yasal ikametten sonra süresiz oturum hakkı.
-
2003/86/EC Sayılı Aile Birleşimi Direktifi – Göçmenlerin ailelerini Hollanda’ya getirme hakkı.
-
Dublin III Tüzüğü (604/2013) – İltica başvurularında sorumlu AB ülkesini belirler.
-
AB Temel Haklar Şartı – Özel hayatın korunması, işkence yasağı, eşitlik ve ayrımcılık yasağı.
📌 Hukuki Not: Hollanda’daki mahkemeler, ulusal yasalar AB hukuku ile çeliştiğinde AB Adalet Divanı (ECJ) içtihatlarını uygulamakla yükümlüdür. Bu, göçmenler açısından ulusal yasa iptali gibi güçlü sonuçlar doğurabilir.
2. İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi (Exhaustion of Domestic Remedies)
AİHM’e başvuru yapmadan önce tüm iç hukuk yollarının tüketilmesi şarttır.
Hollanda’da bu süreç şu adımlarla işler:
-
İdari İtiraz (Bezwaar) – IND kararına karşı 4 hafta içinde yapılır.
-
Yerel Mahkeme (Rechtbank) – İtiraz reddedilirse 6 hafta içinde dava açılır.
-
Yüksek Mahkeme / Danıştay (Raad van State) – Nihai temyiz merciidir.
-
İstisnai Hukuk Yolları – Yeniden inceleme (herziening) veya geçici tedbir başvuruları.
📌 Hukuki Değerlendirme: Eğer bu yollar makul sürede sonuçlanmazsa veya etkili bir koruma sağlamazsa, AİHM’e başvuru için doğrudan “etkili iç hukuk yolu” yokluğu gerekçesiyle başvuru yapılabilir.
3. AİHM Başvurusu ve Sözleşme Maddeleri
AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ihlallerini denetler.
Göçmenler açısından en çok ihlal iddiasına konu olan maddeler şunlardır:
-
Madde 2 – Yaşam Hakkı: Sınır dışı edilme halinde ölüm riski varsa.
-
Madde 3 – İşkence Yasağı: Ülkesine gönderilen kişinin işkence veya insanlık dışı muamele görme riski.
-
Madde 5 – Özgürlük ve Güvenlik Hakkı: Hukuka aykırı gözaltı veya uzun süreli gözetim.
-
Madde 6 – Adil Yargılanma Hakkı: Göçmenlik davalarında usule ilişkin hak ihlalleri.
-
Madde 8 – Özel ve Aile Hayatına Saygı: Aile birleşimi davalarında keyfi retler.
-
Madde 14 – Ayrımcılık Yasağı: Milliyet veya etnik kökene dayalı ayrımcılık.
📌 Uygulama Örneği:
AİHM, Hirsi Jamaa v. Italy kararında, göçmenlerin etkili başvuru hakkı olmadan sınır dışı edilmesini AİHS’in 3. maddesine aykırı bulmuştur. Hollanda da bu karara atıf yaparak benzer durumlarda sınır dışı kararlarını geri çekmek zorunda kalmıştır.
4. AİHM Kararlarının Bağlayıcılığı ve Hollanda’daki Uygulama
-
Hollanda, AİHM kararlarını bağlayıcı olarak tanır.
-
Karar sonrası yargılamanın yenilenmesi, idari işlemin iptali veya tazminat gündeme gelebilir.
-
Hollanda hükümeti, kararın uygulanmasını Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne raporlamakla yükümlüdür.
📌 Hukuki Avantaj:
AİHM’den gelen bir geçici tedbir kararı (Rule 39), sınır dışı işlemlerini anında durdurabilir. Bu, özellikle acil iltica ve deportasyon davalarında hayati önem taşır.
5. Göçmenler İçin Stratejik Hukuki Tavsiyeler
-
AB Direktifleri ve ECJ içtihatları başvurulara mutlaka eklenmeli.
-
Tüm deliller (ret mektupları, mahkeme kararları, ülke raporları) eksiksiz toplanmalı.
-
AİHM başvuru formu eksiksiz doldurulmalı, aksi halde reddedilir.
-
Son karar tarihinden itibaren 4 ay içinde başvuru yapılmalı.
SSS – Sıkça Sorulan Sorular
❓ AB vatandaşı değilim, AB hukuku beni korur mu?
Evet, AB direktifleri ve tüzükleri, AB vatandaşı olmayan göçmenler için de geçerli hükümler barındırır (ör. Aile Birleşimi Direktifi).
❓ AİHM başvurusu ne kadar sürer?
Ortalama 2-3 yıl, ancak acil dosyalar daha hızlı sonuçlanabilir.
❓ Hollanda AİHM kararına uymazsa ne olur?
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Hollanda’ya karşı yaptırım süreçleri başlatabilir.
Sonuç ve Hukuki Değerlendirme
Hollanda’da yaşayan göçmenler için AB hukuku ve AİHM başvuru mekanizması, sınır dışı edilme, oturum izni iptali veya aile birleşimi gibi kritik durumlarda en güçlü savunma araçlarıdır.
Ancak bu süreçler teknik, karmaşık ve zaman sınırlıdır.
Yanlış bir adım atmak hak kaybına yol açabilir. Bu nedenle, uluslararası insan hakları hukuku ve Hollanda yabancılar hukuku alanında uzman bir avukat ile sürecin yönetilmesi şiddetle tavsiye edilir.
About Post Author
