Hollanda’da Çalışma İzni Rejimleri: Genel, Yüksek Vasıflı Göçmen ve Mevsimlik İşçiler

Giriş
Hollanda, güçlü ekonomisi ve esnek iş gücü piyasasıyla yabancı işçiler için cazip bir ülke konumundadır. Ülkeye gelebilmek ve çalışabilmek için sahip olunması gereken izinler, göçmen profiline göre üç ana kategoriye ayrılır: genel çalışma izni (tewerkstellingsvergunning – TWV), yüksek vasıflı göçmen rejimi (kennismigrant) ve mevsimlik işçi rejimi. Bu makalede, her üç rejimin hukuki dayanakları, başvuru şartları, prosedürleri ve işleyişine ilişkin ayrıntılar ele alınacaktır.

Hukuki Çerçeve

Hollanda’daki yabancı işçi istihdamına ilişkin temel düzenleme 2000 tarihli “Vreemdelingenwet 2000” (Yabancılar Kanunu) ile bu kanuna bağlı ikincil mevzuat olan “Uitvoeringsbesluit Vreemdelingenwet 2000” ve “Uitvoeringsregeling Vreemdelingenwet 2000” hükümleridir. Ayrıca, AB seviyesinde çalışanlar için tanınan haklar 2014/66/EU sayılı Yabancı ve Üçüncü Ülke Vatandaşlarının İstihdamına İlişkin Direktif gibi düzenlemelerle desteklenir. Bazı durumlarda ise Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) standartları da dikkate alınır.

1. Genel Çalışma İzni (TWV)

1.1 Tanım ve Kapsam

Genel çalışma izni (Tewerkstellingsvergunning – TWV), Hollanda’da geçici veya daimi iş sözleşmesiyle çalışacak üçüncü ülke vatandaşları için gereken en yaygın izin türüdür. TWV, esas olarak işveren tarafından UWV Werkbedrijf (Çalışan Sigortaları Ajansı) aracılığıyla alınır; işçi kendisi başvuru yapamaz.

1.2 Başvuru Şartları

• İşveren Sponsoru: Çalıştırılacak kişinin işvereni, Hollanda’da kayıtlı ve vergi mükellefi olmalı; işverenin kayıtlı işyeri adresi ve faaliyet konusu ilgili kamu kayıtlarında yer almalıdır.

• İşgücü Piyasası Testi: UWV, işverene yeni bir TWV düzenlemeden önce, iş ilanının en az 5 iş günü ulusal ve AB iş bulma sitelerinde yayınlanıp yayınlanmadığını, yerleşik işsiz adaylar için başvuru imkânı sunulup sunulmadığını inceler.

• Asgari Ücret ve Yaş Şartı: Başvuru yapılan pozisyon için en az 21 yaşında olmak ve yasada belirlenen alt sınır asgari ücret (2025 itibarıyla aylık brüt €2.100 civarı) öngörülmelidir.

• Çalışma Koşulları ve Sosyal Sigorta: İşveren, çalışanın Hollanda sosyal güvenlik sistemine kayıt edilmesini ve yasal primlerin ödenmesini sağlar.

1.3 Prosedür ve Süre

1. İşveren UWV portalı üzerinden TWV talep eder.

2. UWV, eksiksiz belgelerle yapılan başvuruyu 2–4 hafta içinde sonuçlandırır.

3. Onay halinde, işçi yabancı temsilciliğe (elçilik veya konsolosluk) giderek MVV (vize) ve çalışma izni etiketini pasaportuna işler.

1.4 Süre ve Uzatma

• İlk TWV, genellikle en fazla 12 ay süreyle verilir.

• İş sözleşmesinin devam etmesi durumunda, işveren yenileme için yeniden UWV’ye başvurur; toplam izin süresi genellikle 5 yılı aşamaz.

2. Yüksek Vasıflı Göçmen Rejimi (Kennismigrant)

2.1 Hedef Kitle ve Avantajlar

“Kennismigrant” rejimi, yenilikçi sektörlerde çalışacak yüksek öğrenimli veya belirli deneyime sahip uzmanları hedefler. Yüksek vasıflı göçmenler, TWV’ye gerek duymadan IND (Immigratie en Naturalisatiedienst) üzerinden doğrudan oturum izni ve çalışma hakkı elde ederler.

2.2 Tanınmış Sponsor Sistemi

• RSM Kayıtlı İşveren: İzne konu işverenin, IND tarafından tanınmış “erkende referent” (Resmî Sponsor) statüsünde olması zorunludur.

• Ücret Eşiği: 2025 yılında 30 yaş altı yüksek vasıflı göçmenler için brüt aylık en az €4.200; 30 yaş ve üzeri için €5.450 eşik ücreti uygulanır. Bu tutarlar yıllık TÜFE ve iş piyasası dinamiklerine göre güncellenir.

2.3 Başvuru ve İzin Süreci

1. Sponsor işveren, IND portalından oturum ve çalışma izni başvurusunda bulunur.

2. Başvuru incelenirken, sponsorun ve işçinin belgeleri—diploma, iş deneyimi, işveren beyanı—değerlendirilir.

3. IND, belgeler eksiksizse genellikle 2 ay içinde karar verir.

4. Onaylanan işçi, MVV veya izin kartı ile Hollanda’ya giriş yaptıktan sonra sponsor iş sözleşmesini yürürlüğe koyar.

2.4 Hak ve Yükümlülükler

• Yüksek vasıflı göçmen, izin süresi boyunca aile birleşimi hakkına sahiptir; ailesi için MVV ve oturum izni başvurusu yapabilir.

• Oturum izni, iş sözleşmesinin devamı süresince geçerli olup, işten ayrılma halinde genellikle 3 aylık süre içinde başka bir sponsor bulması beklenir.

3. Mevsimlik İşçi Rejimi

3.1 Mevsimlik Çalışma İhtiyacı

Tarım, bahçecilik, peyzaj bakımı gibi sektörlerde yıllık döngüsel iş gücü ihtiyacı için Hollanda, sınırlı sayıda mevsimlik işçi kabul etmektedir. Mevsimlik işçiler, 6 ayı aşmayan sürelerle istihdam edilir.

3.2 Hukuki Dayanak ve Kota

• Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 2016/801 sayılı Mevsimlik İşçiler Tüzüğü, mevsimlik işçilerin koşullarını belirler.

• Hollanda, her yıl Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı’nın tavsiyesine göre UWV’ye kota bildirir; bu kota, 25–45 haftalık mevsimlik çalışma izinlerini kapsar.

3.3 Başvuru Şartları

• Çalışma Süresi: En fazla 45 hafta; fazla olan kısım için uzatma imkânı yoktur.

• Ücret: Yıllık ortalama asgari ücretin en az %100’ü karşılığı brüt aylık ücret; iş kolu sözleşmeleri kıdem artışını kapsar.

• Konaklama: İşveren, işçinin barınma masraflarını üstlenir ve barınma birimi için belediye uygunluk belgesi sunar.

• Sigorta: İşveren, işçiyi kaza ve sağlık sigortası kapsamında teminat altına alır.

3.4 Prosedür

1. İşveren UWV’ye mevsimlik TWV başvurusu yapar.

2. UWV, kota ve sektör ihtiyacına göre başvuruyu 3–4 hafta içinde değerlendirir.

3. Onaylanan TWV ile işçi, MVV başvurusunda bulunur ve ardından Hollanda’ya gelir.

4. Haklar, Yükümlülükler ve Denetim

• Sosyal Haklar: Tüm izin sahipleri, Hollanda sağlık sigortası zorunluluğu, işsizlik ve emeklilik sigortalarına tabidir.

• Çalışma Koşulları: Hollanda iş mevzuatı (Werk en Zekerheidwet, Arbowet) çerçevesinde iş sağlığı, iş güvenliği ve fazla mesai hakları korunur.

• Denetim ve Yaptırımlar: İşverenler ve sponsorlar, izin koşullarına uymazsa para cezası, sponsor statüsünün iptali veya TWV’nin geri çekilmesiyle karşılaşır. Çalışanın izinsiz çalışması durumunda ise sınır dışı kararları gündeme gelebilir.

Sonuç

Hollanda’da çalışma izni rejimleri, yabancı işgücünün niteliğine göre çeşitlendirilmiş; hem iş gücü piyasasının ihtiyaçları hem de işçi haklarının korunması dengelenmiştir. Genel TWV rejimi, geniş kapsamıyla çoğu pozisyona uyarken; yüksek vasıflı göçmen statüsü, hızlandırılmış ve ayrıcalıklı bir yol sunar. Mevsimlik işçi rejimi ise tarımsal ve döngüsel iş alanlarına çözüm getirir. İşverenler ile işçiler, izin türünün gerekliliklerini titizlikle takip etmeli; prosedürleri eksiksiz yerine getirerek yasal riskleri en aza indirmelidir. Bu yapının etkin işlemesi, Hollanda iş piyasasının uluslararası yetkinliklerini artırırken, hak ve yükümlülük dengesini koruyacaktır.