HOLLANDA HUKUKUNDA EŞLERİN MAL REJİMLERİNDEN KAYNAKLANAN DAVALAR

1. Giriş

Evlilik, yalnızca duygusal bir birliktelik değil, aynı zamanda hukuki ve mali bir ortaklık doğurur. Hollanda hukukunda, evlilik birliği içerisinde edinilen mallar, borçlar ve tarafların mali hak ve yükümlülükleri mal rejimi adı altında düzenlenir. Bu düzenlemeler, boşanma, eşlerden birinin ölümü veya tarafların anlaşarak evliliği sona erdirmesi durumunda büyük önem kazanır.

Eşler arasında çıkan uyuşmazlıklar, çoğu zaman mal paylaşımı, alacak-borç tasfiyesi, mal rejiminin değiştirilmesi veya iptali gibi davalara dönüşür. Bu davalar hem aile hukuku hem de medeni usul hukuku açısından karmaşık bir yapıya sahiptir.

Bu makalede, Hollanda hukukunda eşlerin mal rejiminden kaynaklanan davaların hukuki dayanakları, dava türleri, usul kuralları, emsal kararlar ve pratik uygulama sorunları detaylı biçimde incelenecektir.

2. Hollanda Hukukunda Mal Rejimi Kavramı

2.1. Mevzuat Dayanağı

Hollanda’da mal rejimi ile ilgili hükümler, Burgerlijk Wetboek (BW) – Hollanda Medeni Kanunu’nun Kitap 1 (Boek 1 – Personen- en familierecht) bölümü içerisinde düzenlenmiştir.

Temel hükümler:

Madde 1:93 – 1:124 BW: Evlilik ve kayıtlı birliktelikte mal rejimleri
Madde 1:128 – 1:142 BW: Mal rejiminin tasfiyesi

2.2. Mal Rejimi Türleri

a) Yasal Mal Rejimi (Wettelijke gemeenschap van goederen)

1 Ocak 2018’den önce: Tam mal ortaklığı (algehele gemeenschap van goederen) geçerliydi.
1 Ocak 2018 sonrası: Sınırlı mal ortaklığı (beperkte gemeenschap van goederen) kabul edildi.

b) Sözleşmeyle Belirlenen Mal Rejimi (Huwelijkse voorwaarden)

Noter huzurunda yapılır.
Malların paylaşım oranı, yönetim ve tasfiye kuralları serbestçe belirlenebilir.

3. Mal Rejiminden Kaynaklanan Dava Türleri

3.1. Mal Paylaşımı Davası (Verdelingsprocedure)

Boşanma veya ölüm halinde mal varlığının paylaşılması için açılır.

Yetkili Mahkeme: Rechtbank (Bölge Mahkemesi) – Aile Hukuku Dairesi
Dayanak: Madde 3:178 BW (ortaklığın tasfiyesi)

3.2. Alacak ve Borç Tasfiyesi Davaları

Eşlerin evlilik sırasında birbirlerine karşı alacak talepleri olabilir.

Örnek: Bir eşin diğerine ait malvarlığını kişisel harcamaları için kullanması.

3.3. Mal Rejiminin Değiştirilmesi veya İptali Davası

Huwelijksvoorwaarden hükümlerinin iptali veya değiştirilmesi
Noter hatası, irade fesadı, hile

4. Boşanma Davası ile Bağlantılı Mal Rejimi Davaları

Hollanda’da boşanma davası açıldığında, taraflar mal paylaşımı konusunda anlaşamazsa, bu talep aynı dosya içinde görülebilir.

BW 1:100 uyarınca mallar eşit paylaşılır.
Mahkeme, anlaşmazlık konularını tespit eder ve tasfiye planı yapar.

5. Uluslararası Unsurlu Mal Rejimi Davaları

Hollanda, AB Mal Rejimleri Tüzüğü (EU 2016/1103)’ne taraftır.

Yabancı eşlerin evliliğinde uygulanacak hukuk, evlilik sözleşmesine veya yerleşim yerine göre belirlenir.
Türkiye-Hollanda evliliklerinde, Türk Medeni Kanunu’ndaki edinilmiş mallara katılma rejimi ile Hollanda’daki sınırlı mal ortaklığı farklılık gösterebilir.

6. Usul ve Mahkeme Süreci

Adımlar:

Dava Dilekçesi (Verzoekschrift) hazırlanması
Yetkili mahkemeye başvuru
Tarafların mal beyanı
Bilirkişi incelemesi (gerektiğinde)
Mahkeme kararı ve infaz

Belgeler:

Evlilik kayıt örneği
Malvarlığı listesi
Banka hesap dökümleri
Tapu kayıtları

7. Emsal Yargı Kararları

Örnek Karar 1 – ECLI:NL:HR:2019:1920
Hollanda Yüksek Mahkemesi, evlilik sırasında bir eşin miras yoluyla edindiği malın paylaşım dışında kalacağına hükmetti.

Örnek Karar 2 – ECLI:NL:GHAMS:2021:1094
Amsterdam Temyiz Mahkemesi, evlilik sözleşmesindeki belirli bir paylaşım hükmünün geçersiz olduğuna karar verdi.

8. Pratik Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Sorun: Mal kaçırma amacıyla yapılan satışlar
- Çözüm: Mahkeme kararı ile iptal talebi (actio pauliana)
Sorun: Borçların orantısız paylaşımı
- Çözüm: Hakim takdiri ile dengeleme

9. Sonuç ve Değerlendirme

Hollanda hukukunda eşlerin mal rejiminden kaynaklanan davalar, hem yerli hem yabancı taraflar açısından mali sonuçları ağır olan uyuşmazlıklardır. Bu nedenle, evlilik öncesi veya sırasında noter huzurunda açık hükümlerle mal rejimi belirlenmesi, boşanma sürecinde arabuluculuk yoluna gidilmesi ve uluslararası evliliklerde yetki ve uygulanacak hukuk konularının netleştirilmesi büyük önem taşır.

Single Blog Title