Single Blog Title

This is a single blog caption

Hangi Kararlara Karşı İstinaf Kanun Yoluna Başvurulamaz?

1. Giriş

İstinaf, ceza muhakemesinde ilk derece mahkemesi kararlarının hem hukuk hem de olay yönünden yeniden incelenmesini sağlayan olağan bir kanun yoludur. Ancak kanun koyucu, her karara karşı istinaf başvurusunu kabul etmemiştir. Bu nedenle hangi kararlara karşı istinaf başvurusu yapılamayacağı konusu, uygulamada hak kayıplarını önlemek açısından büyük önem taşır.


2. Yasal Dayanak

  • CMK m. 272/1: “Hükümlere karşı istinaf yoluna başvurulabilir.”

  • CMK m. 272/2-3: Kanunda kesin olduğu belirtilen hükümlere karşı istinafa gidilemez.

  • CMK m. 268 vd.: İtiraz yoluna tabi kararlar.

  • CMK m. 231/12: Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararlarına karşı itiraz yolu.


3. Ara Kararlar (Duruşma İçi Kararlar)

İlk derece mahkemelerinin yargılama sırasında verdiği, davayı sona erdirmeyen kararlar hüküm değildir. Bu nedenle istinafa konu edilemezler.

  • Tanık dinlenmesine ilişkin kararlar,

  • Bilirkişi atanmasına dair kararlar,

  • Keşif yapılmasına ya da yapılmamasına dair kararlar,

  • Tutukluluk veya adli kontrolün devamına ilişkin kararlar.

Bu kararlar için başvurulacak kanun yolu itirazdır, istinaf değil.


4. Sulh Ceza Hâkimliği Kararları

Soruşturma aşamasında verilen koruma tedbirleri kararları da istinafa konu olamaz.

  • Tutuklama,

  • Adli kontrol,

  • Yakalama,

  • Arama, el koyma,

  • İletişimin tespiti.

Bu kararların tamamına karşı itiraz kanun yolu işletilir.


5. HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Kararları

HAGB kararları istinafa tabi değildir.
CMK m. 231/12’ye göre HAGB kararına karşı itiraz yoluna gidilir.
HAGB, klasik anlamda “hüküm” olmadığından, istinafa götürülmesi hâlinde başvuru reddedilecektir.


6. Kesinlik Sınırı Altında Kalan Kararlar

Kanun, bazı kararları miktar bakımından istinafa kapatmıştır.

  • Adli para cezaları: Sonuç ceza, belirli bir parasal sınırın altında kalıyorsa istinafa gidilemez.

  • Ancak hapis cezasından çevrilen adli para cezaları kesinlik sınırına tabi değildir, istinafa götürülebilir.

Örnek

Bir sanık, doğrudan 3.000 TL adli para cezasına mahkûm edilirse, bu karar kesin olabilir ve istinafa kapalıdır. Ama sanık 2 ay hapis cezasına çarptırılmış ve bu ceza adli para cezasına çevrilmişse, istinaf mümkündür.


7. Bazı Beraat Kararları

Kanunda üst sınırı çok düşük olan suçlarda verilen bazı beraat hükümleri de istinafa kapalıdır. Örneğin, yalnızca adli para cezası gerektiren ve üst sınırı belirli bir gün sayısını geçmeyen suçlarda verilen beraat kararlarına karşı istinafa gidilemez.


8. Özel Kanunlarda Kesin Denilen Kararlar

Bazı özel kanunlar, belirli kararların kesin olduğunu düzenler. Bu tür hükümler için istinaf yolu kapalıdır. Örneğin, bazı kabahatler veya idari para cezalarına ilişkin hükümler böyledir.


9. Neden Bu Ayrımlar Önemlidir?

  • Yanlış kanun yoluna başvurmak süreyi geçirmeye yol açar, bu da hakkın kaybı demektir.

  • İstinaf süresi 7 gün, itiraz süresi genellikle 2 haftadır. Yanlış yol seçilirse hem zaman hem hak kaybı olur.

  • İnfaz açısından da fark vardır: İstinaf başvurusu infazı durdurur, ancak bazı itirazlara rağmen karar derhal uygulanabilir.


10. Uygulamada En Çok Yapılan Hatalar

  • HAGB için istinafa gidilmesi: Doğrusu itirazdır.

  • Tutukluluk kararına istinaf başvurusu yapılması: Doğrusu itirazdır.

  • Kesinlik sınırı altındaki adli para cezalarında istinafa gidilmesi: Başvuru reddedilir.

  • Ara kararların istinafa götürülmesi: İtiraz yolunun kullanılması gerekir.


11. Sonuç

İstinafa yalnızca hüküm niteliğindeki kararlar götürülebilir. Ara kararlar, Sulh Ceza Hâkimliği kararları, HAGB kararları ve kanunda kesin olduğu belirtilen bazı hükümler için istinaf yolu kapalıdır. Ayrıca adli para cezalarında belirli parasal sınırın altında kalan kararlar da istinafa kapalıdır.

Dolayısıyla ceza muhakemesinde kanun yolunu seçerken ilk olarak kararın hüküm olup olmadığını, ikinci olarak kanunda istinafın kapalı sayıldığı istisnaları dikkatle kontrol etmek gerekir.

                                                                                                                                                            Ada Ceren KENDİGELEN

Leave a Reply

Open chat
Avukata İhtiyacım var
Merhaba
Hukuki Sorunuz nedir ?
Call Now Button