Gümrükte Cezai Sorumluluktan Nasıl Kurtulabilirim?/ İstanbul Avukat

Giriş

Gümrük işlemleri, uluslararası ticaretin en karmaşık ve denetime tabi alanlarından biridir. Gerek ithalat gerekse ihracat süreçlerinde yapılan küçük bir hata, beyan eksikliği veya belge uyuşmazlığı, kişi ya da şirketin kaçakçılık suçlamasıyla karşı karşıya kalmasına neden olabilir. Gümrük idaresi tarafından yapılan tespitler sonucunda 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu veya Türk Ceza Kanunu kapsamında ceza soruşturması başlatılabilir.

Peki böyle bir durumda ne yapılmalıdır? Gerçekten her usulsüzlük cezai sorumluluk doğurur mu? Gümrükte cezai sorumluluktan kurtulmak mümkün mü? Bu yazıda, hem hukuki yollarla cezai sorumluluğun nasıl ortadan kaldırılabileceği, hem de savunma stratejileri ve Yargıtay kararları ışığında uygulamalar detaylı biçimde ele alınacaktır.

1. Gümrükte Cezai Sorumluluk Nasıl Ortaya Çıkar?

a) Gümrük İşlemlerinde Hatalı veya Yanıltıcı Beyan

Eşyanın menşei, miktarı, GTIP kodu ya da kıymeti yanlış beyan edilirse,
Gümrük vergileri eksik ödenirse,
Bilerek eksik veya sahte belge sunulursa,
Transit rejimi kötüye kullanılırsa,

bu durumlar hem idari hem de cezai sorumluluğa neden olabilir.

b) 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Kapsamında Suçlar

Bu kanunun 3. maddesi uyarınca şu fiiller suç sayılır:

Gümrük mevzuatına aykırı ithalat/ihracat,
Sahte veya yanıltıcı belge kullanımı,
Kaçak eşya ticareti,
Gümrük vergisinden kaçınma kastı.

2. Her Hata Suç mu? (Kast Unsurunun Önemi)

Cezai sorumluluğun doğabilmesi için, kişinin kastının bulunması gerekir. Yani;

Hatalı beyan bilerek mi yapıldı?
Gümrük vergisinden kaçma amacı var mıydı?
Sahte belgeyi bilerek mi kullandı?

Eğer bu sorulara “hayır” cevabı verilebiliyorsa, kast unsuru yoktur ve cezai sorumluluktan kurtulma ihtimali yüksektir. Yargıtay da bu konuda oldukça nettir:

3. Cezai Sorumluluktan Kurtulma Yolları

🔸 1. Etkin Pişmanlık Hükümlerinden Yararlanmak

5607 sayılı Kanun’un 5. maddesi, etkin pişmanlığa dayalı cezasızlık veya ceza indirimi imkânı tanımaktadır.

Şartlar:

Suça konu eşya teslim edilir ya da iade edilirse,
Gümrük vergileri, cezalar ve kamu zararı ödenirse,
Tüm bu işlemler soruşturma veya kovuşturma aşamasında yapılırsa,

mahkeme ya cezada indirime gidebilir ya da ceza vermeyebilir.

Avantajı:
Etkin pişmanlık, sadece cezanın hafifletilmesini değil, aynı zamanda hüküm verilmeden dosyanın kapatılmasını da sağlayabilir.

🔸 2. Teknik Hata veya Müşavir Kusuruna Dayalı Savunma

Gümrük işlemleri genellikle gümrük müşavirleri aracılığıyla yapılır. Bu süreçte;

Gümrük müşavirinin beyanı hatalıysa,
İthalatçıya bilgi verilmeden işlem yapılmışsa,
Sistemsel hata nedeniyle yanlış veri girilmişse,

ithalatçının cezai sorumluluğu ortadan kalkabilir.

🔸 3. Beyan Hatasının Düzeltme Yoluyla Giderilmesi

4458 sayılı Gümrük Kanunu, gümrük beyannamesindeki hataların düzeltme başvurusu ile giderilmesine imkân tanır.

Düzeltme yapılırsa:

Beyan hatası hukuken “kusur” sayılmaz,
Cezai süreç başlamadan hatalı işlem telafi edilir,
Kamu zararı oluşmadan sorumluluk ortadan kalkar.

🔸 4. Uzlaşma ve HAGB Seçenekleri

a) Uzlaşma

Cezanın alt sınırı 5 yılın altında olan suçlarda, mağdur kamu kurumu ile uzlaşma imkânı vardır.

b) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)

Mahkeme cezayı erteler, sanık 5 yıl içinde suç işlemezse hiçbir ceza uygulanmaz ve sabıka kaydı oluşmaz.

4. Gümrük Ceza Yargılamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

✅ Belgelerin Eksiksiz Sunulması

Beyanname,
Fatura,
Konşimento,
Menşe belgesi,
Transfer kayıtları

gibi belgelerle birlikte yanıltma amacı olmadığını ispatlayan yazışmalar dosyaya sunulmalıdır.

✅ Bilirkişi İncelemesi Talep Edilmelidir

GTIP, kıymet ya da menşe konusunda teknik uzman görüşü alınmalıdır. Bu, kastın varlığını çürütebilir.

✅ Soruşturma Aşamasında Profesyonel Hukuki Destek

İfade aşamasından itibaren gümrük ceza davalarına hâkim bir avukat ile sürecin yürütülmesi, beraat ya da takipsizlik kararlarını kolaylaştırır.

5. Tüzel Kişilerde Cezai Sorumluluğun Sınırları

5607 sayılı Kanun uyarınca tüzel kişiler (şirketler) doğrudan ceza alamaz. Ancak şirket lehine işlenen suçlarda:

Faaliyet izni iptali,
Gümrük yetkisinden men,
Eşyaya el koyma,

gibi güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

Bu yaptırımlar da itiraz ve savunma ile kaldırılabilir.

6. Ceza Kararına Karşı Başvuru Yolları

İlk Derece Mahkemesi: Asliye Ceza veya Ağır Ceza Mahkemesi
İstinaf: Bölge Adliye Mahkemesi
Temyiz: Yargıtay Ceza Daireleri
İdari El Koyma İçin: İdare Mahkemesi veya Gümrük Üst İdaresi

7. Sonuç

Gümrükte yapılan her usulsüzlük cezai sorumluluk doğurmaz. Özellikle beyan hatası, belge eksikliği veya müşavir hataları gibi durumlar çoğunlukla kasten yapılmadığı sürece suç teşkil etmez. Gümrük işlemlerinde karşılaşılan cezai risklerden korunmak için:

Etkin pişmanlık,
Uzlaşma,
Bilirkişi desteği,
HAGB,
Teknik savunma,
Düzeltme başvurusu

gibi yöntemlerle ceza sorumluluğundan kurtulmak mümkündür.

Bu nedenle, gümrük işlemlerinde uzman avukat desteğiyle hareket etmek, hem ticari faaliyetin güvenliğini sağlamak hem de cezai riskleri ortadan kaldırmak açısından elzemdir.

Single Blog Title