Gümrükte Beyan Hatası Yüzünden Suç İşlenmiş Sayılır mı?/ İstanbul Ceza Avukatı

Giriş

Gümrük işlemleri, ithalat ve ihracat yapan şirketler açısından son derece detaylı ve teknik süreçleri içeren bir alandır. Gümrük beyannamesinin doğru düzenlenmesi, eşyaların menşeinin, miktarının, kıymetinin ve cinsinin eksiksiz ve gerçeğe uygun bildirilmesi büyük önem taşır. Ancak bazı durumlarda bilerek veya bilmeyerek hatalı beyanlar yapılmakta ve bu beyanlar sonucu idari yaptırımların yanında cezai süreçler de başlatılabilmektedir.

Peki, gümrükte yapılan bir beyan hatası ceza hukuku bakımından suç oluşturur mu? Hatalı beyan her zaman kaçakçılık suçu sayılır mı? Bu makalede, gümrük beyannamesinde yapılan hataların ceza sorumluluğuna etkisi, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında değerlendirme, Yargıtay kararları, idari ve cezai sorumluluk ayrımı, ve savunma stratejileri detaylı biçimde ele alınacaktır.

---

1. Gümrük Beyanı Nedir?

Gümrük beyanı, ithalatçı veya ihracatçı tarafından gümrük idaresine sunulan ve eşyaya ilişkin:

• Menşe,

• Miktar,

• Kıymet,

• Cins,

• GTIP (gümrük tarife istatistik pozisyonu),

• Taşıma ve ambalaj bilgileri

gibi temel unsurları içeren bildirimdir. Bu beyan esas alınarak gümrük vergisi tahakkuk ettirilir ve malın giriş veya çıkışına izin verilir.

---

2. Beyan Hatası Nedir?

Beyan hatası, yukarıda sayılan bilgilerin eksik, yanlış veya yanıltıcı şekilde sunulmasıdır. Bu hatalar ikiye ayrılır:

a) İradi Beyan Hatası (Kasten Yanlış Beyan)

• Kasten eksik kıymet gösterme,

• Sahte menşe belgesi sunma,

• Eşyayı olduğundan farklı GTIP ile beyan etme.
  Bu durumlarda kasten yanıltma amacı olduğundan, ceza hukuku devreye girer.

b) Gayri İradi Beyan Hatası (İhmali veya Teknik Hata)

• Hesaplama veya yazım hataları,

• Gümrük müşaviri kaynaklı yanlışlıklar,

• Üretici veya tedarikçiden gelen bilgi eksikliği.
  Bu tür hatalarda kast unsuru bulunmadığı için cezai sorumluluk doğmayabilir.

---

3. Hatalı Beyan Suç Teşkil Eder mi?

a) 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na Göre

Madde 3/1 ve 3/10 kapsamında şu düzenleme yer alır:

“Eşyanın gümrük işlemlerine tabi tutulmaksızın veya gümrük mevzuatına aykırı şekilde ithal veya ihraç edilmesi halinde kişi hakkında hapis ve adli para cezasına hükmolunur.”

Ancak bu noktada kast unsuru ayırt edici niteliktedir. Hatalı beyanın suç teşkil edebilmesi için:

• Bilinçli şekilde yapılmış olması,

• Gümrük vergisinden kaçınma amacı gütmesi,

• Kamu zararına yol açması gerekir.

b) TCK 204 – Resmi Belgede Sahtecilik

Bazı beyanlar resmi evrak niteliği taşıyabilir. Gerçeğe aykırı düzenlenmişse ve kast varsa bu madde de devreye girer.

---

4. İdari Hata mı, Cezai Suç mu? Ayrımın Önemi

Gümrük işlemlerinde yapılan her hata cezai soruşturmayı gerektirmez. Aşağıdaki tabloda bu ayrım netleştirilmiştir:

---

5. Savunma Stratejileri

Gümrük beyan hatası nedeniyle hakkında soruşturma veya dava açılan bir kişi, aşağıdaki savunma stratejilerini izlemelidir:

🔸 1. Kast Unsurunun Yokluğunu İspatla

• Müşavir kaynaklı hata olduğunu gösteren yazışmalar,

• E-mail veya sistem kayıtları,

• Tedarikçiden alınan yanlış bilgi.

🔸 2. Etkin Pişmanlık Başvurusu

5607 sayılı Kanun m.5 uyarınca:

• Gümrük vergileri ödenirse,

• Kamu zararı giderilirse,

• Eşya teslim edilirse,
  cezada indirime gidilebilir veya ceza verilmeyebilir.

🔸 3. Teknik Bilirkişi Raporu Alınması

GTIP, kıymet ve menşe beyanına dair teknik değerlendirme yapılmalı, uzman bilirkişi desteği alınmalıdır.

---

6. Gümrük Beyan Hatası Davalarında Avukatın Rolü

Bu davalar hem ceza hukuku, hem gümrük mevzuatı, hem de ticaret hukuku bilgisini birlikte gerektirir. Bir avukatın rolü şunları içerir:

• Dosyayı teknik açıdan analiz etmek,

• Beyan hatasının kasttan kaynaklanmadığını ortaya koymak,

• Etkin pişmanlık hükümlerini işletmek,

• Ceza davasını beraatle sonuçlandırmak,

• Müsadereye konu malların iadesini sağlamak.

---

7. Sonuç

Gümrükte yapılan her beyan hatası suç sayılmaz. Ceza hukuku açısından suç oluşabilmesi için kast, yani kişinin bilerek ve isteyerek yanlış beyanda bulunması gerekmektedir. Uygulamada çoğu zaman ticari, teknik veya müşavir kaynaklı hatalar, suç kapsamına alınmadan idari yollarla çözülmektedir.

Bununla birlikte, savcılık tarafından re’sen başlatılan soruşturmalar karşısında profesyonel savunma yapılması, etkin pişmanlıktan yararlanılması, ve ceza davasının doğru yönetilmesi gerekir. Aksi takdirde hem hapis cezası, hem adli para cezası, hem de eşyanın müsaderesi gibi ağır sonuçlar doğabilir.