Futbol Uyuşmazlıklarında CAS ve FIFA Organları İlişkisi

1. Giriş

Uluslararası futbol hukukunda uyuşmazlıkların çözüm mekanizması, FIFA iç hukuk sistemi ile CAS (Court of Arbitration for Sport) arasındaki çok katmanlı ilişkiye dayanır.
Kulüpler, futbolcular, menajerler veya federasyonlar arasındaki uyuşmazlıklar önce FIFA bünyesindeki kurullarda çözülür; ardından karara karşı CAS temyiz başvurusu (Appeal Arbitration) yapılabilir.

Bu makalede, FIFA DRC – PSC – Disciplinary – Ethics Committee kararlarının CAS’a taşınma süreci, başvuru şartları, süreleri ve içtihatlarla şekillenmiş başvuru stratejisi incelenecektir.

---

2. FIFA İç Hukuk Sistemi

FIFA, tıpkı bir devletin yargı düzeni gibi, çeşitli organlardan oluşan bir iç hukuk mekanizması kurmuştur.
Başlıca organlar şunlardır:

1. Dispute Resolution Chamber (DRC)

2. Players’ Status Committee (PSC)

3. Disciplinary Committee

4. Ethics Committee

5. Appeal Committee (FIFA iç temyiz organı)

Bu organların kararlarına karşı nihai başvuru mercii CAS’tır (CAS Code R47).

FIFA Statutes Art. 58:

“FIFA kararlarına karşı başvuru yalnızca CAS nezdinde yapılabilir. Üye federasyonlar milli mahkemelere başvuramaz.”

---

3. Dispute Resolution Chamber (DRC)

3.1. Yetki Alanı

DRC, profesyonel futbolcu ile kulüp arasındaki sözleşme uyuşmazlıklarına bakar.
Konular genellikle şunlardır:

• Sözleşme feshi,

• Alacak ve tazminat talepleri,

• Transfer uyuşmazlıkları,

• Menajer ödemeleri.

3.2. Usul

Başvuru elektronik ortamda FIFA Legal Portal üzerinden yapılır.
DRC kararları, genellikle üç üyeli kurulca dosya üzerinden verilir.
Kararlar gerekçeli şekilde taraflara bildirilir ve 21 gün içinde CAS’a taşınabilir.

CAS 2019/A/6315 – Player v. Club:

“FIFA DRC kararı, taraflara bildirildiği andan itibaren 21 gün içinde CAS’a temyiz edilmelidir.”

---

4. Players’ Status Committee (PSC)

PSC, oyuncu lisansları, transfer sertifikaları (ITC) ve menajer sözleşmeleri gibi idari nitelikteki uyuşmazlıklara bakar.
DRC’den farklı olarak PSC kararları genellikle kulüpler arası niteliktedir.

CAS 2016/A/4491 – Club X v. Club Y:

“PSC kararları, yalnızca federasyonlar arası transfer uyuşmazlıklarında bağlayıcıdır.”

PSC kararlarına karşı da 21 gün içinde CAS’a temyiz mümkündür (CAS Code R49).

---

5. FIFA Disciplinary ve Ethics Komiteleri

5.1. Disciplinary Committee

Bu kurul, kulüplerin veya oyuncuların FIFA kurallarına aykırı davranışlarını inceler.
Örneğin:

• Transfer yasağı,

• Ödememe nedeniyle ceza,

• Spor ahlakına aykırı davranışlar.

5.2. Ethics Committee

Etik ihlaller, rüşvet, çıkar çatışması veya maç manipülasyonu gibi ağır fiilleri kapsar.
Etik Komite kararları genellikle futbol yöneticileri, menajerler ve federasyon temsilcilerini ilgilendirir.

Bu kararlar da Appeal Committee aşamasından sonra CAS’a taşınabilir.

CAS 2020/A/7105 – Official v. FIFA:

“Ethics Committee kararına karşı iç hukuk yolları tükendikten sonra CAS’a başvuru mümkündür.”

---

6. CAS’a Başvuru Süreci

6.1. Başvuru Şartları

CAS Code R47 ve FIFA Statutes Art. 58 birlikte uygulanır:

• İç hukuk yolları tüketilmiş olmalıdır.

• Karar yazılı olarak tebliğ edilmelidir.

• 21 günlük süre hak düşürücüdür.

6.2. Başvuru Belgeleri

• Statement of Appeal (başvuru dilekçesi)

• FIFA kararının tam metni

• Tahkim anlaşması (FIFA Statutes Art. 58)

• Harç makbuzu (CHF 1.000)

• Gerekçeler 10 gün içinde “Appeal Brief” olarak gönderilir.

CAS 2018/A/6010 – Club v. FIFA:

“Eksik belgelerle yapılan başvuru, 21 günlük sürede tamamlanmazsa kabul edilmez.”

---

7. CAS ve FIFA Arasındaki Yetki İlişkisi

CAS, FIFA’nın bağımsız temyiz organı gibi çalışır; ancak FIFA’dan tamamen bağımsızdır.
CAS, FIFA kurallarını yorumlarken lex sportiva (spor hukuku genel ilkeleri) ve İsviçre hukukunu uygular.

CAS Code R58:

“Hakem kurulu, uyuşmazlığa FIFA düzenlemeleri ve İsviçre hukuku çerçevesinde karar verir.”

CAS, FIFA kararlarını “de novo review” yöntemiyle inceler; yani esastan tamamen yeniden değerlendirir.

CAS 2019/A/6228 – Club v. FIFA:

“CAS, FIFA kararını yalnızca hukuken değil, maddi vakıalar açısından da yeniden değerlendirir.”

---

8. Başvuru Süreleri ve Harçlar

Harç yatırılmazsa dosya işleme alınmaz (R64.2).
Davalı taraf ödemeyi üstlenmezse başvuru reddedilir.

---

9. CAS ve FIFA İlişkisinde Önemli İçtihatlar

---

10. Türk Kulüpleri Açısından CAS–FIFA Başvuru Haritası

Türk kulüpleri açısından başvuru süreci genellikle şu şekilde işler:

1. Uyuşmazlık FIFA DRC’ye taşınır.
   (Örneğin, futbolcunun alacak talebi.)

2. DRC kararı aleyhine CAS’a başvuru yapılır.

3. CAS kararı kesinleşir.

4. CAS kararı TFF veya yerel mahkemelerde tenfiz edilir.

Yargıtay, CAS kararlarının Türkiye’de geçerli olduğunu defalarca teyit etmiştir.

Yargıtay 15. HD 2020/2142 E., 2021/3176 K.:

“CAS kararları, MÖHUK m. 60 uyarınca tanınabilir nitelikte olup, kamu düzenine aykırılık yoksa Türkiye’de icra edilir.”

---

11. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

• 21 günlük sürelerin yanlış hesaplanması,

• FIFA kararının gerekçesinin geç ulaşması,

• CAS harcının eksik yatırılması,

• Temyiz dilekçesinde yanlış maddeye atıf,

• TFF veya kulüp avukatlarının CAS kayıtlı olmaması.

Bu nedenlerle, CAS başvurusu öncesi dosya hazırlığı titizlikle yapılmalıdır.

---

12. Stratejik Başvuru Önerileri

1. FIFA kararının tebliğ tarihini elektronik sistemden doğrula.

2. CAS Statement of Appeal aynı gün gönderilmeli.

3. Appeal Brief, 10 gün içinde ek delillerle tamamlanmalı.

4. FIFA düzenlemeleriyle birlikte İsviçre hukukuna da atıf yapılmalı.

5. DRC kararlarında “sözleşmenin haksız feshi” iddiasına karşı alternatif talepler yazılmalı.

CAS 2019/A/6310 – Player v. Club:

“Başvuru süresi içinde, gerekçe olmadan yapılan temyiz geçerlidir; gerekçeler daha sonra sunulabilir.”

---

13. Sonuç ve Değerlendirme

FIFA organları ile CAS arasındaki ilişki, futbol hukukunun iki kademeli yargı sistemini oluşturur.
FIFA DRC ve PSC ilk derece fonksiyonunu yerine getirirken, CAS temyiz mercii olarak bağımsız ve nihai bir karar merciidir.

Bu mekanizma, futbolun özerk hukuk düzenini ve küresel standardını korur.
Başvuru yollarının doğru kullanılması, sürelerin korunması ve delillerin eksiksiz sunulması, CAS nezdinde başarı şansını belirleyen temel unsurlardır.