FinTech ve Dijital Bankaların Hukuki Altyapısı: Lisanslar ve KVKK Uyum

1. Giriş

Finansal teknolojiler (FinTech), geleneksel bankacılık anlayışını kökten değiştirmiş ve bireylerin finansal hizmetlere erişimini kolaylaştırmıştır. Dijital bankalar ise şubesiz, tamamen çevrimiçi hizmet veren yeni nesil finansal kuruluşlar olarak öne çıkmaktadır. Ancak bu dönüşüm, ciddi bir hukuki altyapı ve regülasyon ihtiyacını da beraberinde getirmiştir. Türkiye’de FinTech girişimleri ve dijital bankalar, hem lisanslama rejimi hem de kişisel verilerin korunması (KVKK) yükümlülükleri açısından sıkı kurallara tabidir.

---

2. FinTech Şirketleri İçin Lisanslama Süreci

a) Faaliyet Alanına Göre Farklı Lisans Türleri

FinTech girişimleri, gerçekleştirdikleri iş modeline göre çeşitli lisanslara ihtiyaç duyar:

• Ödeme Kuruluşu (6493 sayılı Kanun)

• Elektronik Para Kuruluşu

• Dijital Bankacılık Lisansı (Bankacılık Kanunu ve ilgili BDDK Yönetmelikleri)

• Yatırım Hizmetleri ve Portföy Yönetimi Lisansı (SPK mevzuatı)

Her bir faaliyet tipi için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) veya Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından belirlenen lisans kriterleri bulunmaktadır.

b) Dijital Banka Lisansı

BDDK’nın 2021 yılında yürürlüğe koyduğu Dijital Bankalar Yönetmeliği, sadece dijital ortamda hizmet verecek bankalar için özel bir lisans rejimi getirmiştir. Bu lisans için gerekli temel şartlar:

• En az 1 milyar TL ödenmiş sermaye,

• Belirli bir faaliyet planı ve teknoloji altyapısı,

• Risk yönetimi, bilgi güvenliği ve iç denetim sistemlerinin kurulmuş olmasıdır.

---

3. KVKK Uyum Yükümlülükleri

FinTech ve dijital bankalar, sundukları hizmetler nedeniyle çok büyük miktarda kişisel veri ve finansal veri işler. Bu nedenle 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında ciddi uyum yükümlülükleriyle karşı karşıyadırlar.

a) Veri Sorumlusu Olarak Kayıt

• KVKK kapsamında Veri Sorumluları Siciline (VERBİS) kayıt zorunluluğu,

• Kişisel verilerin hangi amaçla ve hangi hukuki sebebe dayanarak işlendiğinin açıkça belirlenmesi gerekir.

b) Açık Rıza ve Aydınlatma

• Müşterilerden veri işleme ve paylaşma konularında açık rıza alınmalıdır.

• Aydınlatma yükümlülüğüne uygun olarak, kullanıcılar hangi verilerinin işlendiğini ve haklarını açıkça bilmelidir.

c) Veri Güvenliği

• Finansal veriler özel nitelikli veri olarak kabul edilebilir. Bu nedenle yüksek düzeyde teknik ve idari tedbirlerin alınması zorunludur.

• Siber güvenlik altyapısının ve veri ihlali durumunda KVKK’ya bildirim mekanizmalarının oluşturulmuş olması gerekir.

---

4. Regülasyonların Evrimi ve Uluslararası Etkiler

• Türkiye’de FinTech regülasyonu dinamik bir yapıya sahiptir. BDDK, SPK ve Merkez Bankası’nın yayınladığı düzenlemeler sürekli güncellenmektedir.

• Avrupa Birliği’nin PSD2, GDPR gibi düzenlemeleri Türkiye’deki uygulamaları da dolaylı olarak etkilemektedir.

• Özellikle açık bankacılık, API tabanlı veri paylaşımı, uzaktan kimlik tespiti gibi alanlarda uluslararası standartlara uyum zorunluluğu artmaktadır.

---

5. Sonuç

FinTech şirketleri ve dijital bankalar için güçlü bir hukuki temel, sadece yasal zorunluluk değil aynı zamanda yatırımcı güveni ve kullanıcı sadakati açısından da kritiktir. Gerek lisans alma süreçlerinde gerekse KVKK uyumu ve veri güvenliği politikalarında, profesyonel hukuki danışmanlık alınması ciddi risklerin önlenmesini sağlar. Dijital finans dünyasında sürdürülebilir ve güvenilir bir yapı inşa etmek için hukuki uyum ve regülasyonlara hassasiyet, başarının anahtarıdır.