Estonya’da Oturum Alıp AB’de Serbest Dolaşım Sağlanabilir mi?-İstanbul Avukat
Avrupa Birliği (AB) üyesi bir ülkede oturum izni almak, birçok kişi için AB sınırları içinde serbestçe seyahat etme ve hatta yaşama hayalini beslemektedir. Estonya gibi dijitalleşmiş, yatırımcı ve girişimci dostu bir ülkede oturum izni almak da bu çerçevede oldukça cazip görünmektedir. Ancak Estonya’da oturum almak, AB’nin diğer ülkelerinde sınırsız dolaşım ve yerleşme hakkı sağlar mı? sorusu sanıldığından daha karmaşık ve hukuki çerçeveye bağlıdır.
Bu yazıda, Estonya’da alınan oturum izninin diğer AB ülkelerinde geçerliliği, Schengen serbest dolaşımı, yerleşim hakkı, çalışma hakkı, vatandaşlık sonrası değişen durumlar ve hukuki sınırlamalar detaylı olarak incelenecektir.
1. Estonya’nın AB ve Schengen Statüsü Nedir?
Estonya:
-
2004 yılında Avrupa Birliği üyesi olmuştur.
-
2007 yılından itibaren Schengen Bölgesi’ne dahildir.
Bu durum, Estonya oturum izni sahiplerinin Schengen bölgesi ülkelerinde kısa süreli seyahat etmesine imkân tanır. Ancak bu hak, yerleşme, çalışma veya daimi ikamet gibi ileri düzey hakları kapsamaz.
2. Estonya Oturum İzni Türleri
Estonya’da yabancı uyruklulara verilen oturum izinleri temelde ikiye ayrılır:
🟢 Geçici Oturum İzni (TRP – Temporary Residence Permit)
-
Genellikle 1 yıl süreyle verilir.
-
Yenilenebilir niteliktedir.
-
Çalışma, yatırım, eğitim veya aile birleşimi amaçlı olabilir.
🔵 Daimi Oturum İzni (Permanent Residence Permit)
-
En az 5 yıl geçici oturum sonrasında alınabilir.
-
Süresizdir, ancak 5 yılda bir belge güncellemesi gerekir.
Bu oturum izinlerinin her biri, yalnızca Estonya sınırları içinde tam kapsamlı hak sağlar.
3. Schengen Serbest Dolaşımı Neyi Kapsar?
📌 Schengen Kurallarına Göre:
Estonya’da yasal oturumu olan bir üçüncü ülke vatandaşı:
-
Schengen ülkelerinde 180 günlük dönemde en fazla 90 gün süreyle vizesiz kalabilir.
-
Bu seyahat, turistik, ticari, fuar, toplantı, kısa süreli eğitim gibi amaçlarla sınırlıdır.
❌ Ancak şunlar mümkün değildir:
-
Diğer AB ülkesinde çalışmak
-
Yerleşmek ve ev kiralamak
-
Aile birleşimi gerçekleştirmek
-
Sosyal yardım almak
4. AB İçinde Serbest Dolaşım: AB Vatandaşlarına Özgüdür
Avrupa Birliği’nde gerçek anlamda serbest dolaşım, AB vatandaşlarına tanınmış bir haktır.
Estonya’da geçici veya daimi oturumu bulunan bir Türk vatandaşı, henüz AB vatandaşı olmadığı için bu kapsamda serbest dolaşım hakkına sahip değildir.
Ancak Estonya vatandaşlığı kazanıldığında bu durum değişir.
5. Estonya Oturumu ile Diğer AB Ülkelerinde Yerleşim Mümkün mü?
❌ Hayır. Doğrudan mümkün değildir.
AB üyesi ülkeler arasında “yerleşme” hakkı ancak şu yollarla mümkündür:
-
AB Vatandaşlığına geçiş
-
AB Uzun Süreli İkamet Statüsü (EU Long-Term Resident Status)
-
Yeni bir ülkede bağımsız oturum başvurusu yapılması
🔍 AB Uzun Süreli İkamet (LTR):
-
Estonya’da en az 5 yıl ikamet eden kişi başvurabilir.
-
LTR statüsü alındığında, diğer AB ülkelerinde oturum izni başvurusu yapılabilir.
-
Ancak her ülke başvuruyu değerlendirme hakkına sahiptir; otomatik hak doğmaz.
6. Estonya Oturumu ile Hangi Haklar Kazanılır?
| Hak | Geçici Oturum | Daimi Oturum | AB Vatandaşlığı |
|---|---|---|---|
| Estonya’da yaşama | ✅ | ✅ | ✅ |
| Estonya’da çalışma | ✅ | ✅ | ✅ |
| AB ülkelerinde turistik seyahat (90 gün) | ✅ | ✅ | ✅ |
| AB ülkelerinde yerleşme | ❌ | ❌ | ✅ |
| AB ülkelerinde çalışma | ❌ | ❌ | ✅ |
| Aile birleşimi Estonya | ✅ | ✅ | ✅ |
| Sosyal yardım/sağlık | Sınırlı | Geniş kapsamlı | Tam |
7. Estonya Vatandaşlığına Geçildiğinde Ne Değişir?
Estonya’da 5 yıl geçici, ardından 3 yıl daimi oturum sahibi olan kişi:
-
Estonca dil yeterliliği
-
Anayasa bilgisi sınavı
-
Sabıka kaydı temizliği
şartlarıyla vatandaşlık başvurusu yapabilir.
📌 Vatandaşlık Kazanıldığında:
-
AB pasaportu sahibi olunur.
-
Tüm AB ülkelerinde serbest dolaşım, çalışma ve yerleşim hakkı doğar.
-
Letonya, Almanya, Fransa gibi ülkelerde çalışmak için ayrıca vize gerekmez.
Ancak Estonya, çifte vatandaşlığa izin vermediğinden Türk vatandaşlığından çıkılması gerekebilir.
8. Serbest Dolaşımın Sınırları: Pratik Uyarılar
Estonya oturumu ile diğer AB ülkelerinde 90 gün süreyle kalma hakkı:
-
Giriş-çıkışlar takip edilir (SIS – Schengen Information System)
-
Süre aşımı yapılırsa: para cezası, ülkeye giriş yasağı
-
Çalışma yapılırsa: oturumun iptali, sınır dışı işlemi
Bu nedenle Estonya dışındaki ülkelerde uzun süreli kalmak için mutlaka o ülkenin göç idaresine başvuru yapılmalıdır.
9. Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları İçin Değerlendirme
Bir Türk vatandaşı Estonya’da yatırım veya iş kurarak oturum aldığında:
-
AB içinde geçici serbest dolaşım elde eder (Schengen)
-
Ancak yerleşim ve istihdam hakkı yalnızca Estonya için geçerlidir
-
Diğer ülkelerde yaşamak istiyorsa, yeni bir oturum başvurusu gereklidir
-
Vatandaşlık sonrası AB genelinde hak kazanılır
10. Alternatif Yol: AB Uzun Süreli Oturum
🔹 Şartlar:
-
AB üyesi bir ülkede 5 yıl kesintisiz ikamet
-
Kalıcı ve yasal gelir
-
Dil ve topluma entegrasyon göstergesi
-
Sabıka kaydı temizliği
AB Uzun Süreli Oturum sahipleri, başka bir AB ülkesine gidip orada çalışmak, okumak veya iş kurmak için ikincil başvuru yapabilirler.
Estonya bu statüyü kabul eden ülkelerden biridir.
Sonuç ve Değerlendirme
Estonya’da oturum izni almak, Avrupa’ya açılan yasal bir kapıdır. Ancak bu hak, AB ülkeleri arasında sınırsız serbest dolaşım, yerleşme veya çalışma hakkı sağlamaz. Serbest dolaşım sadece turistik ve kısa süreli seyahatle sınırlıdır.
Uzun vadede Estonya vatandaşlığına geçiş veya AB uzun süreli oturum statüsü ile bu hak genişletilebilir. Bu nedenle yatırımcılar, dijital girişimciler ve aile birleşimi ile Estonya’ya yerleşmeyi düşünen kişiler için hukuki planlama ve uzun vadeli strateji büyük önem taşır.
Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır. Gerçek başvurular ve AB içi geçiş planlamaları için uluslararası göç hukuku alanında uzman bir avukatla çalışmanız tavsiye edilir.
About Post Author
