Estonya’da Doğum Yoluyla Vatandaşlık Kazanma Şartları
Giriş
Estonya vatandaşlık hukuku, soy bağı (ius sanguinis) ilkesine dayanmaktadır. Bu nedenle, Estonya’da doğan her bireyin otomatik olarak vatandaşlık kazanması mümkün değildir. Ancak belirli şartlar altında doğum yoluyla vatandaşlık kazanımı sağlanmaktadır. Bu makalede, Estonya’da doğum yoluyla vatandaşlık kazanma şartları, istisnalar ve ilgili hukuki çerçeve ele alınacaktır.
1. Estonya Vatandaşlık Hukukunun Temel İlkeleri
Estonya’da vatandaşlık edinimi, 1995 tarihli Estonya Vatandaşlık Kanunu (Kodakondsuse Seadus) kapsamında düzenlenmiştir. Estonya, doğum yerine (ius soli) değil, soy bağına (ius sanguinis) dayalı bir vatandaşlık politikasını benimsemektedir. Bu durum, Estonya’da doğan bir çocuğun otomatik olarak vatandaşlık kazanmasını engelleyebilmektedir.
2. Doğum Yoluyla Estonya Vatandaşlığı Kazanma Şartları
Estonya’da doğan bir çocuğun doğum yoluyla vatandaşlık kazanması için aşağıdaki koşullardan en az biri sağlanmalıdır:
A. Anne veya Babanın Estonya Vatandaşı Olması
- Ebeveynlerden en az birinin Estonya vatandaşı olması durumunda çocuk, doğumla birlikte otomatik olarak Estonya vatandaşı kabul edilir.
- Çocuğun ebeveynleri evli olsun ya da olmasın, ebeveynlerden birinin Estonya vatandaşlığına sahip olması yeterlidir.
B. Anne veya Babası Vatansız (Apatrid) Olan Çocuklar
Estonya’da doğan ancak ebeveynleri vatansız olan çocuklar, belirli koşullar altında vatandaşlık kazanabilir.
- Çocuğun anne ve babasının Estonya’da yasal olarak ikamet ediyor olması,
- Ebeveynlerin başka bir ülkenin vatandaşı olmaması,
- Çocuğun, başka bir ülkenin vatandaşlığını doğumla kazanamıyor olması gerekir.
Bu durumda, çocuğa doğumdan itibaren otomatik olarak Estonya vatandaşlığı verilir.
3. Estonya’da Doğmuş Olmak Vatandaşlık İçin Yeterli mi?
Hayır. Estonya vatandaşlık hukukunda doğum yeri prensibi (ius soli) kabul edilmemektedir. Bu nedenle, anne ve babası Estonya vatandaşı olmayan bir çocuk, Estonya’da doğmuş olsa bile otomatik olarak vatandaşlık kazanamaz. Ancak yukarıda belirtilen vatansızlık durumları gibi bazı istisnalar söz konusu olabilir.
4. Vatandaşlık Kaydı ve Resmi İşlemler
Doğumla Estonya vatandaşlığı kazanan çocuklar için resmi kayıt işlemleri Estonya Nüfus Kayıt Sistemi (Rahvastikuregister) üzerinden yürütülmektedir.
- Ebeveynlerin doğumdan sonra belirlenen süre içinde çocuğun vatandaşlığını tescil ettirmesi gerekmektedir.
- Çocuk doğum belgesiyle birlikte ilgili yerel makamlara başvurarak Estonya vatandaşlık kaydını oluşturur.
- Eğer çocuğun ebeveynlerinden biri yabancı ise, bu durumda çocuğun çifte vatandaşlık durumu değerlendirilebilir.
5. Çifte Vatandaşlık Meselesi
Estonya vatandaşlık hukuku, çifte vatandaşlığa katı bir şekilde karşıdır. Ancak doğum yoluyla çifte vatandaşlık kazanan çocuklar için bazı özel durumlar vardır:
- Eğer çocuk hem Estonya hem de başka bir ülkenin vatandaşlığını doğumla birlikte kazanırsa,
- 18 yaşına geldiğinde, bu iki vatandaşlıktan birini seçmesi gerekir.
Bu noktada, Estonya hükümeti çocuğun başka bir vatandaşlığına son vererek yalnızca Estonya vatandaşlığı ile devam etmesini talep edebilir.
6. Evlat Edinme Yoluyla Vatandaşlık
Estonya vatandaşı olmayan bir çocuğun, Estonya vatandaşı bir aile tarafından evlat edinilmesi durumunda, çocuk otomatik olarak Estonya vatandaşlığı kazanır.
- Eğer çocuk bir yabancı ülke vatandaşı ise, evlat edinme işlemi tamamlandıktan sonra Estonya vatandaşlığına geçirilebilir.
- Estonya hükümeti, bu tür durumlarda vatandaşı olduğu ülkenin vatandaşlık prosedürlerini de dikkate alarak çocuğun statüsünü belirler.
7. Estonya Vatandaşlığının Kaybedilmesi
Doğum yoluyla vatandaşlık kazanan bireylerin, kendi iradeleri dışında vatandaşlıklarını kaybetmeleri genellikle mümkün değildir. Ancak:
- Kendi istekleriyle başka bir ülkenin vatandaşlığını kabul ederlerse,
- Yetişkin olduklarında çifte vatandaşlığa devam etmek istemezlerse,
- Vatandaşlıktan kendi istekleriyle çıkarlarsa Estonya vatandaşlıklarını kaybedebilirler.
Sonuç
Estonya vatandaşlık hukuku, soy bağına dayalı bir sistem benimsediği için doğumla vatandaşlık kazanımı yalnızca ebeveynlerin vatandaşlığına bağlı olarak belirlenir. Doğum yerinin vatandaşlık kazanımı üzerinde doğrudan bir etkisi yoktur. Ancak vatansızlık durumunda veya evlat edinme yoluyla bazı istisnalar mevcuttur. Estonya’nın vatandaşlık yasaları çifte vatandaşlığa sıcak bakmadığı için, doğumla kazanılan çifte vatandaşlık durumlarında bireylerin ilerleyen yaşlarda bir tercih yapması gerekmektedir.
Bu bağlamda, Estonya’da doğum yoluyla vatandaşlık kazanmak isteyen ailelerin, mevcut yasal düzenlemeleri dikkate alarak hareket etmeleri ve gerekli kayıt işlemlerini zamanında yapmaları büyük önem taşımaktadır.