Elektronik Ticarette Sözleşmelerin Hukuki Geçerliliği: Türk Hukukunda Düzenlemeler ve Uygulamalar
1. Elektronik Ticaret ve Sözleşme Kavramı
Elektronik ticaret (e-ticaret), mal veya hizmetlerin elektronik ortamda, çoğunlukla internet üzerinden, alım-satımını ifade eder. Bu süreçte taraflar arasındaki ilişki, elektronik sözleşmeler aracılığıyla şekillenir.
Elektronik sözleşmeler, geleneksel yazılı sözleşmeler gibi hukuken bağlayıcıdır. Ancak fiziksel imza yerine dijital onay, elektronik imza veya çevrimiçi kabul beyanı ile kurulur.
2. Hukuki Dayanaklar
Türkiye’de e-ticaret sözleşmeleri aşağıdaki yasal düzenlemelere tabidir:
| Mevzuat | İlgili Maddeler | Konu |
|---|---|---|
| Türk Borçlar Kanunu | m.1-2, m.26-27 | Sözleşme serbestisi, irade beyanı |
| Türk Ticaret Kanunu | m.1525 | Elektronik ortamda sözleşme yapılması |
| Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun | m.3-5 | Bilgilendirme yükümlülükleri |
| Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği | m.4-7 | Cayma hakkı, tüketici hakları |
| Elektronik İmza Kanunu | m.5-6 | Elektronik imzanın hukuki geçerliliği |
3. Elektronik Sözleşmelerin Geçerlilik Şartları
Bir elektronik sözleşmenin hukuken geçerli olması için şu şartlar aranır:
-
Tarafların İrade Beyanı
Taraflar sözleşmeyi kendi özgür iradeleriyle kabul etmelidir. Örneğin, “Satın Al” butonuna tıklamak irade beyanı sayılır. -
Sözleşme Konusu ve Bedel
Konu belirli ve bedel açık olmalıdır. -
Kanuna Aykırı Olmama
Konu hukuka ve ahlaka aykırı olmamalıdır. -
Elektronik Ortamda Bilgilendirme
Satıcı, tüketiciyi açık ve anlaşılır şekilde bilgilendirmelidir. -
Delil Niteliği
Elektronik ortamda yapılan sözleşmeler, e-imza veya kayıtlı elektronik posta (KEP) ile imzalanırsa yazılı delil niteliği taşır.
4. Elektronik İmza ve Hukuki Önemi
Elektronik imza, ıslak imza ile aynı hukuki sonucu doğuran sayısal veridir.
Türkiye’de 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu’na göre güvenli elektronik imza ile imzalanan belgeler, yazılı şekil şartını karşılar.
📌 Avantajı:
Elektronik imza, sözleşmenin taraflarını ve içeriğini ispat açısından güçlü delil sağlar.
5. E-Ticarette Sözleşme Türleri
-
Mesafeli Satış Sözleşmesi – Tüketici ile satıcı arasında kurulur.
-
Hizmet Sözleşmesi – Örneğin, online eğitim platformu üyelikleri.
-
Lisans Sözleşmesi – Yazılım indirme ve kullanım hakkı.
-
Abonelik Sözleşmesi – Dijital dergi, streaming hizmetleri.
6. Cayma Hakkı ve İstisnalar
Tüketicinin mesafeli satış sözleşmelerinde 14 gün içinde cayma hakkı vardır.
Ancak bazı durumlarda bu hak kullanılamaz:
-
Dijital ortamda anında ifa edilen hizmetler
-
Tüketicinin talebiyle kişiselleştirilmiş ürünler
-
Hijyen nedeniyle iadesi mümkün olmayan ürünler
7. Elektronik Sözleşmelerde İspat Sorunu
E-ticarette en çok karşılaşılan sorunlardan biri, sözleşmenin varlığının ispatıdır.
Bu sorunu aşmak için:
-
E-imza veya KEP kullanılmalı
-
İşlem kayıtları, e-posta yazışmaları saklanmalı
-
Web sitesi log kayıtları güvenli şekilde muhafaza edilmeli
8. Yargıtay Kararları
Yargıtay, elektronik ortamda yapılan sözleşmelerin geçerli olduğunu kabul etmektedir.
Ancak imza şartı aranan sözleşmelerde, güvenli e-imza kullanılmadığı sürece basit yazılı şekil yerine geçmez.
9. Uygulamada Dikkat Edilecek Noktalar
-
Açık bilgilendirme metinleri hazırlanmalı
-
İade ve cayma politikası net olmalı
-
Kullanıcı onayı kayıt altına alınmalı
-
SSL sertifikası ve güvenli ödeme altyapısı sağlanmalı
10. Sonuç
Elektronik ticarette sözleşmelerin hukuki geçerliliği, hem ticari güven hem de tüketici hakları açısından kritik öneme sahiptir.
Doğru teknik altyapı, açık bilgilendirme ve hukuka uygun sözleşme metinleri ile uyuşmazlık riskleri en aza indirilebilir.
About Post Author
