E-TİCARET ŞİRKETLERİ İÇİN ZORUNLU HUKUKİ BELGELER VE SORUMLULUKLAR NELERDİR?
Günümüzde dijitalleşme ile birlikte ticaretin önemli bir kısmı artık internet üzerinden yürütülmektedir. E-ticaret, yalnızca büyük kurumsal firmalar için değil, küçük ve orta ölçekli işletmeler ile bireysel girişimciler için de cazip hale gelmiştir. Ancak e-ticaret alanında faaliyet göstermek isteyen her işletmenin bilmesi gereken çok önemli bir konu vardır: hukuki yükümlülükler.
Bu makalede, e-ticaret yapan şirketlerin uyması gereken yasal zorunluluklar, hazırlanması gereken belgeler ve bu belgelerin taşıdığı hukuki sorumluluklar detaylı olarak ele alınacaktır.
1. E-Ticaret Şirketi Kuruluş Aşamaları
Bir e-ticaret faaliyetine başlamadan önce, şirket kurmak zorunludur. Bireysel ya da kurumsal olarak yapılabilir. Tercih edilen şirket türüne göre prosedür farklılaşır:
-
Şahıs Şirketi: Hızlı kurulur, maliyeti düşüktür.
-
Limited Şirket: Daha kurumsaldır, sermaye gerektirir.
-
Anonim Şirket: Büyük yatırımcılar için uygundur, hisse devri kolaydır.
📌 Bu aşamada vergi dairesi kaydı, Ticaret Sicili Gazetesi ilanı, SGK kaydı ve fatura sistemi entegrasyonu zorunludur.
2. E-Ticaret Sitesi Açmak İçin Zorunlu Hukuki Belgeler
Bir e-ticaret sitesinin yasal olarak faaliyet gösterebilmesi için aşağıdaki belgelerin hazırlanması ve sitede erişilebilir şekilde yayınlanması şarttır:
a) Mesafeli Satış Sözleşmesi
-
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereğince zorunludur.
-
Tüketici ile satıcı arasında internet üzerinden yapılan satışlarda tarafların hak ve yükümlülüklerini belirler.
-
Cayma hakkı, teslimat, iade, ödeme şekli, gecikme, iptal gibi hususları içermelidir.
b) Ön Bilgilendirme Formu
-
Satın alma öncesi tüketiciye sunulması gereken bilgilerdir.
-
Ürün tanımı, fiyat, ödeme ve teslimat bilgileri, cayma hakkı süresi gibi unsurları içerir.
-
Bu form sunulmadan yapılan satışlar geçersiz sayılabilir.
c) Gizlilik ve Kişisel Verilerin Korunması Politikası
-
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında zorunludur.
-
Müşterinin kişisel bilgilerinin nasıl saklandığını, işlendiğini, kimlerle paylaşıldığını ve ne amaçla kullanıldığını açıklar.
-
Açık rıza alınmaksızın veri işlemek hukuka aykırıdır.
d) Çerez (Cookie) Politikası
-
Kullanıcının site davranışlarını izlemek için kullanılan çerezlerin açık ve şeffaf biçimde bildirilmesi gerekir.
-
Avrupa Birliği’nde GDPR, Türkiye’de KVKK çerçevesinde zorunludur.
e) Üyelik ve Kullanım Şartları
-
Siteye kayıt olan kullanıcılar ile işletme arasındaki hukuki çerçeveyi belirler.
-
Platform kullanımına ilişkin kuralları, yasak davranışları ve hesap kapatma prosedürlerini içerir.
f) İade ve İptal Koşulları
-
Tüketiciye siparişini iade etme ve iptal hakkını nasıl kullanacağı açıkça bildirilmelidir.
-
Cayma hakkı kapsamı, süresi ve iade prosedürü açıklanmalıdır.
3. E-Ticaret Şirketlerinin Hukuki Sorumlulukları
a) Tüketici Haklarına Uyum Zorunluluğu
Tüm e-ticaret işletmeleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a uymak zorundadır. Aksi takdirde para cezalarıyla karşı karşıya kalabilirler.
📌 Tüketici şikâyetleri çoğunlukla:
-
İade reddi
-
Ayıplı ürün teslimi
-
Süresinde teslimat yapılmaması
-
Yanıltıcı reklam içerikleri
nedenleriyle oluşur.
b) Ticaret Bakanlığı Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) Kaydı
-
Türkiye’de faaliyet gösteren her e-ticaret sitesi, ETBİS sistemine kayıt yaptırmak zorundadır.
-
Kayıt yapılmazsa idari para cezası uygulanabilir.
-
Web sitesi, mobil uygulama, pazar yeri bilgileri gibi birçok veri bu sistemde beyan edilir.
c) Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a Uyum
-
6563 sayılı Kanun, ticari elektronik iletişimde rıza alma zorunluluğunu getirir.
-
İzin alınmaksızın reklam, kampanya, e-posta ya da SMS gönderimi yapılamaz.
-
İleti Yönetim Sistemi’ne (İYS) kayıt şarttır.
d) KVKK’ya Uyum Zorunluluğu
-
Müşterilere ait e-posta, telefon, adres, kredi kartı gibi tüm kişisel veriler KVKK’ya uygun işlenmelidir.
-
Aydınlatma metni ve açık rıza formu ayrı ayrı alınmalıdır.
-
İhlal halinde hem idari para cezaları hem de tazminat sorumluluğu doğar.
4. Vergi ve Mali Yükümlülükler
E-ticaret yapan şirketler için önemli mali yükümlülükler de vardır:
-
KDV ve gelir/kurumlar vergisi beyannameleri
-
E-arşiv ve e-fatura zorunluluğu
-
Muhtasar ve SGK bildirimi
-
Yurtdışına yapılan satışlarda KDV istisnası gibi teşvikler
📌 Mali müşavir desteği almak bu süreçlerde kritik öneme sahiptir.
5. Pazar Yerlerinde Satış Yapanların Ek Sorumlulukları
Hepsiburada, Trendyol, Amazon gibi pazaryerlerinde satış yapanların da aşağıdaki yükümlülüklere dikkat etmesi gerekir:
-
Tedarikçi kimliğini açıkça belirtmek
-
Fatura kesmek
-
İade kabul etmek ve tüketiciye 14 gün cayma hakkı tanımak
-
Yorum manipülasyonu yapmamak
-
Stok bilgilerini güncel tutmak
Aksi takdirde hem pazar yeri sözleşmesi ihlal edilir hem de idari para cezası riski doğar.