E-Ticaret Platformlarında Marka İhlali Nasıl Tespit Edilir ve Bildirilir?

1. Giriş

E-ticaretin gelişmesi, markalar için hem büyük fırsatlar hem de önemli riskler doğurmuştur. Online satış platformları sayesinde ürünler kısa sürede geniş kitlelere ulaşabilirken, marka ihlalleri de aynı hızla yayılabilmektedir. Taklit ürünlerin satışı, tescilli markaların izinsiz kullanımı veya benzer marka adlarıyla tüketicinin yanıltılması gibi durumlar, marka hakkına tecavüz teşkil eder.

Bu nedenle, e-ticaret platformlarında marka ihlalinin tespiti ve bildirilmesi marka sahipleri açısından hayati önemdedir.

2. Hukuki Çerçeve

Marka hakkının korunması, Türkiye’de 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) kapsamında düzenlenir. SMK m. 7 uyarınca, tescilli marka sahibinin izni olmadan markanın ticari amaçla kullanılması marka hakkına tecavüz sayılır.

Türk Borçlar Kanunu haksız fiil hükümleri de, ihlalden doğan zararların tazminini sağlar. Ayrıca, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Hakkında Kanun da çevrimiçi ortamda yapılan ihlallerin bildirilmesi ve içerik kaldırma süreçlerine ilişkin hükümler içerir.

3. E-Ticaret Platformlarında Görülen Başlıca Marka İhlali Türleri

Taklit Ürün Satışı
- Orijinal ürünün aynısı veya benzeri, tescilli marka logosu ve ismi ile satılır.
Marka Adının İzinsiz Kullanılması
- Ürün başlığında, açıklamasında veya reklam metninde marka sahibinin izni olmadan markanın kullanılması.
Benzer Marka ile Yanıltma
- Markaya benzer yazım, ses veya görsellikle tüketicide karışıklık yaratılması.
Anahtar Kelime İstismarı
- Ürün listelemesinde marka adının, markayla ilgisi olmayan ürünlerin görünürlüğünü artırmak için kullanılması.

4. Marka İhlali Nasıl Tespit Edilir?

4.1. Manuel Arama ve Takip

Marka sahibi, düzenli olarak e-ticaret platformlarında marka adını aratarak izinsiz kullanımları kontrol edebilir.

4.2. Otomatik İzleme Yazılımları

Pek çok yazılım, marka adını, logo benzerliklerini ve ürün görsellerini tarayarak ihlalleri tespit eder.

4.3. Müşteri Bildirimleri

Sadık müşteriler, karşılaştıkları taklit ürünleri marka sahibine bildirebilir.

4.4. Rakip Analizi

Rakip firmaların benzer ürünlerde markaya atıf yapıp yapmadığı incelenebilir.

5. İhlal Tespiti İçin Delil Toplama

Marka ihlali tespit edildiğinde, öncelikle delillerin güvenli şekilde kaydedilmesi gerekir:

Ürün ilanının ekran görüntüsü (tarih damgası ile)
İlanın URL adresi
Satıcı bilgileri
İlan metninde yer alan marka adları
Taklit ürün görselleri

Bu deliller, hem platforma yapılacak şikâyet hem de hukuki süreçler için gereklidir.

6. E-Ticaret Platformlarında İhlalin Bildirilmesi

Çoğu büyük e-ticaret platformu, marka sahipleri için hak ihlali bildirim formu veya fikri mülkiyet ihlali portalı sunar.

6.1. Başvuru Süreci Genel Olarak Şu Adımlardan Oluşur:

Platforma Giriş – Hak sahibi hesabıyla giriş yapılır.
İhlal Bildirim Formu Doldurma – Marka tescil belgeleri, ihlali gösteren ekran görüntüleri yüklenir.
İhlalin Açıklanması – Markanın tescilli olduğu sınıf, ihlalin nasıl gerçekleştiği ve deliller belirtilir.
Başvurunun Gönderilmesi – Platform, başvuruyu değerlendirir ve ihlali doğrularsa ilanı yayından kaldırır.

6.2. Platform Politikaları

Amazon – Brand Registry programı ile ihlal bildirimleri hızla işleme alınır.
Trendyol – Hak ihlali bildirimi için özel destek ekibi ve form sistemi bulunur.
Hepsiburada – Tescil belgesi ve ihlale dair kanıtlar ile başvuru yapılması gerekir.

7. Örnek Olaylar

Olay 1 – Taklit Ürün Satışı

Firma A, tescilli “LuxBag” markasıyla çanta üretmektedir. E-ticaret platformunda satıcı B, birebir taklit çantaları “LuxBag Orijinal” başlığıyla satışa sunar. A firması, ekran görüntülerini alır, Trendyol hak ihlali formunu doldurur ve ürünler yayından kaldırılır.

Olay 2 – Marka Adının Anahtar Kelime Olarak Kullanılması

Elektronik markası C, “TechMax” markasıyla bilinir. Satıcı D, farklı bir markaya ait kulaklıkları “TechMax kulaklık kalitesinde” ifadesiyle listeler. Bu, tüketiciyi yanıltıcı kullanım olduğundan marka ihlali sayılır ve Amazon Brand Registry üzerinden kaldırılır.

Olay 3 – Benzer Marka ile Yanıltma

Firma E, “SweetHome” markasıyla mutfak ürünleri satar. Satıcı F, “Sweethom” markasıyla düşük kaliteli ürünleri listeler. Firma E, benzerlik nedeniyle tescilli markasına tecavüz iddiasıyla şikâyette bulunur ve ilanlar kaldırılır.

8. Hukuki Yollar

Platform içi başvuru sonuç vermediğinde, marka sahibi şu hukuki yollara başvurabilir:

İhtiyati Tedbir Talebi – İhlalin acilen durdurulması için mahkemeden istenir.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası – İhlal nedeniyle uğranılan zararların giderilmesi talep edilir.
Ceza Davası – SMK m. 30 uyarınca, marka hakkına tecavüz suçundan şikâyet yapılabilir.

9. Pratik Öneriler

Marka tescillerini güncel tutun.
Marka izleme yazılımlarını kullanın.
Platform politikalarını yakından takip edin.
Delilleri mutlaka tarihli olarak saklayın.
İhlal bildirimlerinde net ve hukuki terimler kullanın.

10. Sonuç

E-ticaret platformlarında marka ihlali, hem maddi kayıplara hem de marka itibarına ciddi zararlar verebilir. Bu nedenle marka sahiplerinin, ihlal tespit ve bildirim sürecini hızlı ve etkili şekilde yönetmeleri gerekir. Delillerin eksiksiz toplanması, platform prosedürlerine uygun başvuru yapılması ve gerektiğinde hukuki yollara başvurulması, marka haklarının korunmasında en önemli adımlardır.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut

Single Blog Title