Giriş: E-Spor Neden Hukuki Bir Alan Hâline Geldi?

E-spor sektörü, son 10 yılda milyonlarca oyuncuyu kapsayan ve milyar dolarlık gelir yaratan dev bir endüstriye dönüşmüştür.
Bu büyüme doğal olarak hukuki ilişkileri de karmaşık hâle getirmiştir.

E-spor oyuncuları bugün artık:

• Profesyonel sözleşmeler yapan,

• Transfer ücretleri alan,

• Sponsor gelirleri elde eden,

• Yayın anlaşmalarına taraf olan

spor profesyonelleridir.

Bu nedenle e-spor sözleşmeleri, geleneksel spor hukuku ile dijital ekonomi hukuku arasında kesişen özel bir alandır.

Bu makalede e-spor oyuncularının hukuki statüsü, kulüplerle yaptıkları sözleşmeler, fesih şartları, transfer süreci ve temel hakları ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

---

I. E-Spor Oyuncularının Hukuki Statüsü

Türkiye’de e-spor oyuncularının hukuki statüsü:

• Profesyonel sporcu değil,

• Hizmet sözleşmesiyle çalışan profesyonel dijital performans sağlayıcı niteliğindedir.

Bu nedenle:

• İş Hukuku hükümleri,

• Borçlar Kanunu,

• Sözleşme serbestisi

• Dijital içerik sözleşmeleri

birlikte uygulanır.

---

II. E-Spor Sözleşmesinin Hukuki Niteliği

E-spor sözleşmeleri karma niteliktedir ve genellikle şu tür hükümleri içerir:

1. Hizmet sözleşmesi

2. Reklam – sponsor sözleşmesi

3. Telif hakkı – yayın sözleşmesi

4. Performans sözleşmesi

5. Gizlilik sözleşmesi

6. Marka kullanım sözleşmesi

Sözleşmenin profesyonel hazırlanması olmazsa olmazdır.

---

III. E-Spor Sözleşmesinde Bulunması Gereken Zorunlu Maddeler

Bir e-spor sözleşmesi şu unsurları mutlaka içermelidir:

1. Sözleşme süresi

Genellikle 1–3 yıl arasıdır.

2. Ücret ve ödeme planı

• Maaş

• Turnuva ödülü paylaşımı

• Bonuslar

• Sponsor gelirinden pay

net olarak belirlenmelidir.

3. Performans yükümlülükleri

Oyuncunun:

• Antrenman

• Turnuva

• Yayın görevleri

• Reklam çekimleri

açıkça yazılmalıdır.

4. Disiplin hükümleri

Kural dışı davranışlar açıkça düzenlenmelidir.

5. Fesih şartları

Haklı fesih – haksız fesih ayrımı yapılmalıdır.

6. Dijital içerik hakları

Oyuncunun Twitch, YouTube gelirleri açıkça düzenlenmelidir.

---

IV. E-Spor Oyuncularının Hakları

E-spor oyuncularının hukuki güvence altındaki hakları şunlardır:

---

1. Ücret Hakkı

Kulüp, oyuncunun maaşını zamanında ödemekle yükümlüdür.

2. Sağlık ve Ergonomi Hakkı

Uzun süre bilgisayar kullanımı nedeniyle kulüp:

• Göz sağlığı

• Bel ve boyun sağlığı

• Ergonomik çalışma masası

• Molalar

konusunda profesyonel destek sağlamalıdır.

3. Psikolojik Sağlık Hakkı

Performans baskısı yüksektir. Oyuncu psikolojik destek talep edebilir.

4. Kişisel Veri Koruma Hakkı

KVKK’ya göre:

• Kamera

• Yayın kaydı

• Oyuncunun yüzü–sesi

izinsiz kullanılamaz.

5. Reklam ve Yayın Gelirlerinden Pay Alma Hakkı

Oyuncu kendi yayın gelirinin belirli kısmına sahiptir.

---

V. E-Spor Kulüplerinin Yükümlülükleri

Kulüpler, geleneksel takımlarda olduğu gibi profesyonel sorumluluk taşır:

1. Antrenman Programı Sağlama

Oyuncunun performansı bilimsel olarak takip edilmelidir.

2. Teknik Ekipman Temini

• Yüksek performans bilgisayar

• Bilek desteği

• Kulaklık

• Sandalye

gibi ekipmanlar kulübün sorumluluğundadır.

3. Yasal Çalışma Koşulları

18 yaş altı oyuncularda velayet izni gereklidir.

4. Sigorta

Profesyonel oyuncular için özel sağlık ve sakatlık sigortası yapılmalıdır.

---

VI. E-Spor Sözleşmelerinde Fesih Şartları

Sözleşme iki şekilde sona erer:

---

1. Haklı Nedenle Fesih

Oyuncu veya kulüp haklı nedenlerle sözleşmeyi tek taraflı feshedebilir.

Kulübün haklı fesih sebepleri:

• Hileli davranış

• Oyuna hile (cheat) programı yükleme

• Takım disiplinini bozma

• Ağır sportmenlik dışı davranış

• Turnuva kurallarını ihlal

Oyuncunun haklı fesih sebepleri:

• Ücretin ödenmemesi

• Psikolojik şiddet

• Aşırı baskı

• Sağlıksız çalışma ortamı

• KVKK ihlali

• Sözleşme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi

---

2. Haksız Fesih

Sözleşme haklı neden olmadan feshedilirse:

➡ Tazminat doğar.

Tazminat miktarı:

• Sözleşme kalan süresindeki ücret

• Sponsorluk gelirinden mahrumiyet

• Manevi zarar

kapsamında hesaplanabilir.

---

VII. E-Spor Transfer Süreci

E-spor kulüpleri artık oyuncu transferlerinde klasik futbol kulüplerine benzer bir sistem kullanmaktadır.

1. Transfer Ücreti

Bir oyuncu başka takıma geçerse kulübü transfer ücreti talep edebilir.

2. Buyout Maddesi (Sözleşmeden Çıkış Bedeli)

Birçok e-spor sözleşmesinde “çıkış bedeli” bulunur.

3. Gizli görüşme yasağı

Oyuncu, sözleşme sürerken başka kulübe transfer görüşmesi yapamaz.

---

VIII. Oyuncu Yayıncılığı ve Dijital Gelirler

E-spor sözleşmelerinin en tartışmalı alanlarından biri:

➡ Twitch – YouTube – TikTok gelirlerinin paylaşımıdır.

Model 1: Oyuncu %100 alır

Kulüp yayın gelirlerine karışmaz.

Model 2: Gelir paylaşımı

%80 oyuncu – %20 kulüp
%70 oyuncu – %30 kulüp
gibi oranlar uygulanabilir.

Model 3: Kulüp sahipliği

Nadir de olsa, yayın tamamen kulüp hesabındadır.

Bu maddeler mutlaka açık yazılmalıdır.

---

IX. Disiplin Cezaları ve Turnuva Kuralları

E-spor disiplin ihlalleri:

• Hakaret

• Oyun içi şiddet

• Hile kullanımı

• Kasıtlı feed

• Turnuva kurallarını ihlal

• Maç terk etme

• Takım arkadaşına saldırı

Turnuva organizatörleri tarafından cezalandırılır.

---

X. Uluslararası E-Spor Sözleşmelerinde Dikkat Edilecek Hususlar

Uluslararası sözleşmelerde:

• Vergi kuralları

• Çifte vergilendirme

• Uluslararası tahkim

• Turnuva lisans kuralları

• Global marka kullanım izinleri

profesyonel olarak incelenmelidir.

---

XI. E-Spor Uyuşmazlıklarında Tahkim ve Yargılama

Uyuşmazlık çözümü şu yollarla sağlanır:

1. E-Spor Federasyonu Kurulları

Türkiye E-Spor Federasyonu (TESFED) disiplin ve tahkim kurullarını aktif kullanmaktadır.

2. Ticaret Mahkemeleri

Sözleşme uyuşmazlıklarında görevli mahkeme ticaret mahkemesidir.

3. Uluslararası Tahkim – CAS

Uluslararası turnuvalarda CAS yetkili olabilir.

---

Sonuç

E-spor artık hukuki, ekonomik ve sportif yönleri olan profesyonel bir sektördür.
Oyuncuların haklarının korunması, kulüplerin profesyonelleşmesi ve sözleşmelerin doğru yapılması, sektörün sağlıklı büyümesinin temelidir.

Profesyonel hazırlanmış sözleşmeler ve sağlam hukuki altyapı, hem kulübü hem oyuncuyu korur; uyuşmazlık riskini en aza indirir.