e-Devlet ile UYAP Arasındaki Farklar Nelerdir?

Giriş

Türkiye’de kamu hizmetlerinin dijitalleşmesiyle birlikte, vatandaşların devletle olan ilişkileri daha hızlı, pratik ve şeffaf hale gelmiştir. Bu dönüşümün temel taşlarından biri e-Devlet Kapısı iken, yargı süreçlerinin modernleşmesinin ana unsuru ise Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) olmuştur. Her iki sistem de dijital kamu hizmetleri sunar, ancak amaç, işlev, kapsam ve hukuki sonuçlar bakımından ciddi farklılıklar barındırır. Bu makalede, e-Devlet ile UYAP’ın ne olduğu, hangi işlemlerin yapılabildiği, hukuki altyapıları, güvenlik özellikleri ve en çok karıştırılan yönleri ayrıntılı şekilde karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır.

---

1. e-Devlet Kapısı Nedir?

e-Devlet Kapısı, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının ve yabancıların kamu kurum ve kuruluşlarına ait tüm dijital hizmetlere tek bir platformdan erişebilmesini sağlayan, merkezi bir dijital anahtardır.

Temel Özellikleri

• 60’dan fazla kamu kurumunu ve binlerce farklı hizmeti barındırır.

• Kullanıcılar tek şifreyle tüm hizmetlere erişebilir.

• Kimlik doğrulaması için genellikle e-Devlet şifresi, e-imza veya mobil imza kullanılır.

• 7/24 açık ve erişilebilirdir.

• Hizmetler arasında sosyal güvenlik, eğitim, vergi, tapu, trafik, adli sicil, nüfus, sağlık, belediye işlemleri ve daha birçok alan yer alır.

Hukuki Dayanak

• 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu

• 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu

• Resmî Gazete’de yayımlanan ilgili yönetmelik ve genelgeler

---

2. UYAP (Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi) Nedir?

UYAP, Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı tarafından geliştirilen, yargı birimlerinin (mahkemeler, savcılıklar, icra daireleri, adli tıp, ceza infaz kurumları, avukatlar ve vatandaşlar) entegre şekilde elektronik ortamda çalışmasını sağlayan bir bilişim ağıdır.

Temel Özellikleri

• Tüm yargı işlemlerini (dava, icra, bilirkişi, duruşma, tebligat, karar vs.) elektronik ortamda yönetir.

• UYAP Vatandaş Portalı, avukat portalı ve kurum portalı olmak üzere farklı kullanıcı profilleri vardır.

• Tüm dava dosyalarının, mahkeme kararlarının, icra işlemlerinin takibi yapılabilir.

• Elektronik tebligat (e-tebligat), belge gönderme ve online başvuru gibi işlemler mümkündür.

• 7/24 erişim sağlanır.

Hukuki Dayanak

• 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu

• 7201 sayılı Tebligat Kanunu

• 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu

• 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu

---

3. e-Devlet ile UYAP’ın Kapsam ve Amacı Bakımından Farkları

---

4. İşlem ve Fonksiyonellik Açısından Farklar

e-Devlet Üzerinden Yapılabilen Bazı İşlemler:

• Adli sicil kaydı alma

• SGK hizmet dökümü görüntüleme

• Tapu sorgulama ve başvuru

• Araç ceza ve muayene bilgisi sorgulama

• Üniversite kayıt ve başvuru işlemleri

• Pasaport, ehliyet başvuruları

• Belediye hizmetlerine erişim

• Adalet Bakanlığı hizmetlerinin bir kısmı (dosya durumu, duruşma tarihi sorgulama gibi)

• Vergi borcu ödeme, yoklama işlemleri

• Elektronik devlet üzerinden kimlik kartı başvurusu ve takip

UYAP Üzerinden Yapılabilen Temel İşlemler:

• Dava dosyası sorgulama ve takibi (sadece tarafı olunan dosyalar)

• İcra dosyası sorgulama ve ödeme

• Mahkeme kararlarının görüntülenmesi ve indirilmesi

• Elektronik tebligat (e-tebligat) işlemleri

• Duruşma tarihi öğrenme, mahkeme salonu bilgisi

• Mahkemeye dilekçe gönderme, yeni başvuru ve beyan işlemleri

• Avukat atama ve vekaletname gönderimi

• Tapu ve nüfus kayıtlarının dava bağlantılı sorgulaması

• Online harç ve masraf ödemeleri

---

5. Güvenlik ve Kişisel Veri Koruma Farkı

Her iki sistemde de kişisel verilerin korunması ve güvenlik esastır;
Ancak UYAP, tamamen adli bir platform olması nedeniyle hem şifreleme hem de erişim açısından daha sıkı denetime tabidir.

• e-Devlet: Geniş kitleye açık; birçok hizmet bilgilendirme amaçlıdır, bazıları ise resmi sonuç doğurur.

• UYAP: Sadece yetkili kişilerin erişebileceği hassas ve adli bilgiler içerir. Tüm işlemler kayda alınır ve hukuki delil niteliğindedir.

---

6. Sıkça Sorulan Sorular

e-Devlet’ten dava dosyası sorgulaması yapabilir miyim?
Evet, temel olarak dosyanın numarasını, mahkemesini, duruşma gününü görebilirsiniz. Ancak dosyanın tüm detaylarına, belgelerine, tebligatlara erişmek için UYAP Vatandaş Portalı’na girmeniz gerekir.

UYAP’a girmek için e-Devlet şifresi yeterli mi?
Evet, UYAP’a e-Devlet şifresi ile kimlik doğrulama yaparak giriş yapılabilir.

UYAP üzerinden tapu veya nüfus kaydı alınabilir mi?
Yalnızca dava bağlantılı kayıtlar ve mahkeme süreçlerinde erişim mümkündür. e-Devlet üzerinden ise doğrudan ve bağımsız olarak tapu/nüfus kaydı alınabilir.

Hukuki belge niteliği bakımından fark var mı?
e-Devlet’te bazı çıktılar (adli sicil kaydı gibi) resmi belge sayılır, çoğu bilgilendirme amaçlıdır. UYAP’tan alınan mahkeme kararları, tebligatlar ve belgeler doğrudan delil niteliğindedir.

---

7. Yargıtay ve Danıştay Kararlarında UYAP ve e-Devlet

Yargıtay ve Danıştay, elektronik ortamdan alınan karar ve belgelerin, usulüne uygun şekilde alınması halinde hukuken geçerli olduğunu açıkça kabul etmektedir. UYAP üzerinden alınan elektronik kararlar, tebligatlar ve dosya içerikleri, dijital imza veya sistem doğrulama kodu ile resmiyet kazanır.

---

8. Sonuç ve Uygulamada Pratik Farklar

e-Devlet Kapısı, vatandaşların devletle olan tüm dijital ilişkilerini yönetebileceği geniş kapsamlı bir platformdur. UYAP ise sadece yargı dünyasına açılan, dava ve icra süreçlerinin yönetilebildiği adli bir portaldır. Her iki sistemin birbirine bağlantısı olsa da, detaylı yargı işlemleri için doğrudan UYAP Vatandaş Portalı’na giriş şarttır. Bilgilendirme ve başvuru işlemlerinde e-Devlet yeterli olabilmekle birlikte, hukuki süreçlerin resmiyet ve delil gerektiren aşamalarında UYAP ana platformdur.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut