E-2 Vizesi ile Amerika’da Vergi Mükellefiyeti Nasıl Olur?-İstanbul Avukat
E-2 Yatırımcı Vizesi, Amerika Birleşik Devletleri’nde aktif bir iş kurmak veya mevcut bir işletmeye yatırım yapmak isteyen yabancı yatırımcılar için en avantajlı göçmen olmayan vize türlerinden biridir. Ancak yatırım yaparak ABD’de yaşayan bir birey için yalnızca göçmenlik statüsü değil, aynı zamanda vergi mükellefiyeti de gündeme gelmektedir.
E-2 vizesiyle Amerika’da bulunan bir kişinin bireysel ya da ticari vergi yükümlülüğü nedir?
Hangi kazançlar beyan edilmeli?
E-2 yatırımcısı hangi tür vergilere tabidir?
Bu makalede, E-2 vizesine sahip bir yatırımcının ABD vergi sistemi karşısındaki hukuki durumu, bireysel ve kurumsal yükümlülükleri, IRS nezdinde beyan süreçleri, çifte vergilendirme anlaşmalarının etkisi, eyalet vergileri ve Türk vatandaşları için özel uygulamalar kapsamlı biçimde ele alınacaktır.
1. E-2 Vizesi ve Vergi Mükellefiyetinin Temel Ayrımı
E-2 vizesi, göçmen olmayan bir statü olup kişiye daimi oturum (green card) hakkı sağlamaz. Ancak vergi hukuku açısından mükellefiyet belirlenirken göçmenlik statüsü değil, ABD’de kalış süresi ve gelir elde etme biçimi esas alınır.
ABD’de vergi mükellefiyeti ikiye ayrılır:
-
Resident Alien (Yerleşik Yabancı): ABD’de bir takvim yılı içinde 183 günden fazla kalanlar,
-
Nonresident Alien (Yerleşik Olmayan Yabancı): ABD’de sınırlı süre bulunan, ancak kalıcı ikamet hakkı olmayan kişiler.
E-2 vizesine sahip kişiler, kalış sürelerine ve elde ettikleri gelirin kaynağına göre bu iki kategoriye ayrılarak farklı vergi muamelelerine tabi tutulur.
2. E-2 Yatırımcısı Bireysel Vergi Mükellefi midir?
2.1 Substantial Presence Test
ABD Gelir İdaresi (IRS), kişiyi “yerleşik vergi mükellefi” olarak tanımlamak için Substantial Presence Test (SPT) uygular. Buna göre:
Bir kişi, son 3 yılda aşağıdaki formüle göre ABD’de bulunmuşsa residential taxpayer (yerleşik mükellef) kabul edilir:
-
Cari yıldaki günlerin tamamı +
-
Bir önceki yılın günlerinin 1/3’ü +
-
İki yıl önceki günlerin 1/6’sı ≥ 183 gün
Bu testi geçen E-2 yatırımcısı, ABD vatandaşı gibi küresel gelir beyanı yapmak zorundadır.
2.2 Nonresident Mükellefiyet
Substantial Presence Test’i geçmeyen E-2 yatırımcıları ise sadece:
-
ABD kaynaklı gelirleri üzerinden beyanname verir,
-
ABD dışındaki gelirleri beyana tabi değildir.
3. E-2 Vizesi Sahibi Hangi Vergilere Tabi Olur?
ABD vergi sistemi hem federal düzeyde hem de eyalet bazında vergiler içerir. E-2 yatırımcısının tabi olacağı başlıca vergiler:
3.1 Federal Bireysel Gelir Vergisi (Federal Income Tax)
Eğer kişi “resident alien” sayılıyorsa:
-
Küresel gelir beyan edilir,
-
IRS Form 1040 kullanılır,
-
Vergi oranı kademeli olarak %10 – %37 arasında değişir.
“Nonresident alien” statüsündeyse:
-
Sadece ABD kaynaklı gelir beyan edilir,
-
IRS Form 1040-NR kullanılır,
-
Sabit vergi oranı genelde %30’dur (bazı gelir türleri hariç).
3.2 Kurumsal Vergi (Corporate Tax)
E-2 yatırımcısının kurduğu şirketin türüne göre değişir:
-
LLC (Limited Liability Company): Tek ortaklıysa bireysel beyannameye dâhil edilir (disregarded entity).
-
C-Corporation: Ayrı bir tüzel kişilik olup kendi adına beyanname verir.
-
Kurumlar vergisi oranı 2025 itibarıyla federal düzeyde %21’dir.
3.3 Sosyal Güvenlik ve Medicare Vergisi (FICA)
-
Yatırımcı, maaş alıyorsa, Sosyal Güvenlik (%6.2) + Medicare (%1.45) kesintilerine tabidir.
-
Aynı katkılar işveren olarak da yapılır.
3.4 Eyalet ve Yerel Vergiler
-
Her eyaletin kendi gelir vergisi oranı vardır (örneğin Florida’da %0, California’da %13’e kadar çıkabilir).
-
Yerel şehir vergileri de eklenebilir.
4. Çifte Vergilendirme Anlaşmalarının Etkisi
Türkiye ile ABD arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması bulunmaktadır (Resmî Gazete: 23.03.1998).
Bu anlaşma sayesinde:
-
Aynı gelir hem Türkiye’de hem ABD’de vergilendirilmez,
-
Bir ülkede ödenen vergi, diğer ülkede mahsup edilebilir,
-
Çifte beyan zorunluluğu ortadan kalkar.
E-2 yatırımcısı, Türkiye’de de vergi mükellefi olmaya devam ediyorsa bu anlaşma çerçevesinde vergisel avantaj sağlayabilir. Ancak bu avantajlardan yararlanmak için Form 8833 gibi bildirimin yapılması gerekebilir.
5. Vergi Beyan Süreci
5.1 Hangi Formlar Kullanılır?
-
1040: Yerleşik mükellefler için bireysel beyanname,
-
1040-NR: Yerleşik olmayan yabancılar için beyanname,
-
1120: C-Corp’lar için kurumlar vergisi beyannamesi,
-
1065: Ortaklı LLC’ler için ortaklık bildirimi,
-
5472: Yabancı ortaklı şirketlerde bildirim formu,
-
8833: Çifte vergilendirme anlaşmasına dayanılarak yapılan beyanlarda kullanılır.
5.2 Beyan Zamanları
-
Bireysel beyanname son tarihi genellikle 15 Nisan’dır,
-
Şirket beyannameleri için 15 Mart veya 15 Nisan geçerlidir,
-
Uzatma (extension) talebi ile 6 ay ek süre alınabilir.
6. E-2 Vizesi Sahibi Eşi ve Çocukların Vergi Durumu
-
Eşi, EAD (çalışma izni) aldıysa ve gelir elde ediyorsa, bireysel vergi beyannamesi vermekle yükümlüdür.
-
21 yaş altı çocuklar, çalışamaz ve gelir elde etmedikleri sürece vergi mükellefi olmazlar.
7. Vergisel Riskler ve Ceza Uygulamaları
E-2 yatırımcısının ABD’de vergi beyanı yapmaması veya eksik beyan yapması halinde:
-
Para cezaları,
-
Gecikme faizleri,
-
Göçmenlik statüsüne etki eden incelemeler,
-
Gelecekteki vize başvurularının reddi gibi sonuçlar doğabilir.
Özellikle IRS’nin “substantial compliance” beklentisi, vize yenileme süreçlerinde doğrudan etkili olabilir.
8. Vergi Planlamasında Stratejik Öneriler
-
Vergi uzmanı CPA ile çalışılmalı,
-
Yatırım öncesi muhasebe altyapısı kurulmalı (QuickBooks vb.),
-
Gelir-gider belgeleri dijital sistemde tutulmalı,
-
Türkiye’deki gelirler için çifte vergilendirme anlaşması gözetilmeli.
SONUÇ
E-2 yatırımcı vizesi sahibi bir kişi, ABD’de şirket sahibi ve aktif olarak çalıştığı için genellikle vergi mükellefi kabul edilir.
Vergisel statüsü, ABD’de kalış süresi ve gelir kaynağına göre “yerleşik” ya da “yerleşik olmayan” mükellef olarak belirlenir. Bu durum beyanname türlerini, vergi oranlarını ve yükümlülük kapsamını doğrudan etkiler.
Kurumlar vergisi, gelir vergisi, eyalet vergileri ve sosyal güvenlik yükümlülükleri E-2 yatırımcısı için kapsamlı bir sistem oluşturur. Ancak Türkiye ile ABD arasındaki çifte vergilendirme anlaşması, bu yükümlülüklerin hafifletilmesine olanak tanımaktadır.
Yatırım öncesinde ve vize başvurusuyla birlikte, muhakkak bir mali müşavir (CPA) ve göçmenlik hukuku uzmanı avukat ile birlikte çalışılması, olası idari ve cezai yaptırımları önlemenin en güvenilir yoludur.
About Post Author
