Dubai’de Yabancı Hasta Hakları: Sağlık Turizmi ve Medikal Hizmet Sözleşmeleri

Giriş
Son yıllarda Dubai, yüksek kalitede tıbbi hizmet altyapısı, kapsamlı sigorta çözümleri ve ABD ve Avrupa standartlarını aratmayan sağlık tesisleri ile sağlık turizminde bölgesel merkez haline gelmiştir. Dubai Healthcare City (DHCC) ve Dubai Health Authority (DHA) önderliğinde geliştirilen mevzuat ve uygulama kılavuzları, “yabancı hasta” kavramını hukuken netleştirerek, sağlık turizmi alanında güven ve şeffaflık temelinde bir ekosistem oluşturmuştur. Bu makalede, Dubai’de sağlık turizmi kapsamındaki medikal hizmet sözleşmelerinin hukuki yapısı ve yabancı hastaların sahip olduğu temel haklar ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

1. Düzenleyici Çerçeve ve Yetkili Kurumlar

• Dubai Health Authority (DHA): 2007’den beri Dubai’nin bütün özel ve kamu sağlık tesislerini lisanslayan, denetleyen ve kalite standartlarını belirleyen ana otoritedir. DHA, lisanslı sağlık kuruluşlarını “Health Facility Licensing Manual” aracılığıyla düzenler ve sağlık turizmini güçlendirmeye yönelik özel hükümler içerir.

• Dubai Healthcare City (DHCC): 2002’de kurulan ve sağlık turizmi ile medikal araştırma hizmetlerini özel serbest bölge statüsünde sunan bir ekosistemdir. DHCC, uluslararası akreditasyon gereklilikleri ve hasta odaklı hizmet anlayışı ile yabancı hastaların hukuki güvenliğini destekler.

• Federal ve Emirlik Mevzuatı: Birleşik Arap Emirlikleri genelinde hasta hakları “Ministerial Resolution No. 14 of 2021 on the Patient’s Rights and Responsibilities Charter” ile belirlenmiş; Dubai özelinde DHA’nın ikincil düzenlemeleri ile ayrıntılı standartlar tesis edilmiştir.

2. Sağlık Turizmi Sözleşmesinin Temel Unsurları

Yabancı hastalarla imzalanan Medical Service Agreement (MSA) veya “Medikal Hizmet Sözleşmesi”nin aşağıdaki unsurları mutlaka içermesi gerekir:

1. Taraf Bilgileri: Sağlık kuruluşu adı, lisans numarası, hastanın tam adı ve pasaport/Emirates ID bilgileri.

2. Hizmet Tanımı: Tanı, tedavi, ameliyat veya rehabilitasyon gibi sunulacak tüm tıbbi hizmetlerin kapsamı, beklentileri ve olası ek maliyetler.

3. Ücret ve Ödeme Koşulları: Paket bedeli, ön ödemeler, geri iade politikası, sigorta kapsamı ve fazladan yapılacak işlemler için ek ücret tarifeleri.

4. Dil ve Çeviri Hizmetleri: Sözleşmenin hastanın anladığı dilde düzenlenmesi veya resmi tercüme sağlanması zorunludur; bu, DHA “Guidelines for Patient Consent” kılavuzuna uygunluk içindir.

5. Aydınlatılmış Onam (Informed Consent): İşlem riskleri, yan etkiler ve alternatif tedavi yöntemleri hastaya yazılı ve sözlü olarak anlatılmalı; onam formu DHA standartlarına uygun şekilde düzenlenmelidir.

6. Gizlilik ve Veri Koruma: Hasta bilgilerinin GDPR benzeri “Standards for Health Information Consent and Access Control” belgesine uygun olarak korunması ve yalnızca tedavi amaçlı paylaşılması gerekir.

7. Şikâyet ve Uyuşmazlık Çözümü: Hastanın DHA’ya doğrudan şikâyet hakkı, DHCC Trustee Office veya Dubai Mahkemeleri’ne başvuru süreçleri açıkça belirtilmelidir.

3. Yabancı Hastaların Temel Hakları

Dubai’de tedavi gören yabancı hastalar aşağıdaki haklara sahiptir:

• Eşit ve Ayrımcı Olmayan Bakım: Yaş, cinsiyet, milliyet veya ekonomik statüye bakılmaksızın adil tedavi alma hakkı

• Bilgi Edinme ve Anlama Hakkı: Tanı ve tedavi planı hakkında açık, anlaşılır ve kapsamlı bilgi talep etme; alternatif tedavi seçeneklerine erişim hakkı

• Gizlilik ve Mahremiyet: Tıbbi kayıtların ve özel bilgilerinin korunmasını talep etme; onamı olmayan üçüncü kişilerle paylaşılmama garantisi

• Güvenli ve Kaliteli Hizmet: Akreditasyonlu sağlık profesyonelleri tarafından hijyen ve uluslararası standartlarda tedavi edilme hakkı.

• Tazminat ve Sigorta: Malpraktis, hastane kaynaklı enfeksiyon veya tıbbi ihmallerde, ilgili sağlık kuruluşunun malpraktis sigortasından ücretsiz faydalanma

• Şikâyet Prosedürü: Hastane içi, DHA “Patient Rights Charter” veya resmi portal (u.ae) üzerinden yazılı şikâyet hakkı ve çözüm takibi

4. Sözleşme Tasarımında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1. Hizmet Garantileri: Başarısız tedavi veya hedeflenen sonuç elde edilemediğinde uygulanacak protokoller, iade veya ücretsiz revizyon hakkı sözleşmede netleştirilmeli.

2. Dil ve Kültürel Uyum: Yabancı hastanın anadili ve kültürel hassasiyetleri gözetilerek çeviri ve danışmanlık hizmetleri teminat altına alınmalı.

3. Yürürlük ve Fesih Şartları: Erken iptal, tedavinin durdurulması veya hastanın Dubai’den ayrılması gibi durumlar için fesih prosedürleri belirlenmeli.

4. Sigorta ve Ödeme Güvencesi: Hasta sigorta limitleri, ön ödemeler ve banka teminat mektupları ile ödeme riskleri minimize edilmeli.

5. Tıbbi Tur Operatörü Rolü: Acente veya tur operatörü kullanılıyorsa, aracı kurumla hastane arasındaki sorumluluk ve ücret paylaşımı açıkça tanımlanmalı.

5. Uyuşmazlıkların Çözümü ve Hukuki Koruma Mekanizmaları

• DHA Hasta Hakları Birimi: Öncelikli başvuru noktası olup, şikâyet takibi ve idari yaptırım konusunda yetkilidir.

• DHCC Trustee Office: Serbest bölgedeki hastalar için tahkim alternatifleri ve hızlı uzlaşma mekanizmaları sunar

• Dubai Mahkemeleri: Nihai uyuşmazlıklar, UAE Federal Mahkemeleri veya Dubai Courts’da görülebilir; İngilizce yargılama imkânı da mevcuttur.

• Uluslararası Tahkim: Taraflar sözleşmede ICC veya DIAC tahkim şartlarını kabul edebilir; böylece sınır ötesi uyuşmazlıklarda hızlı çözüm imkânı doğar.

Sonuç

Dubai, DHA ve DHCC önderliğinde oluşturulan güçlü düzenleyici çerçevesi, yabancı hastaların haklarını güvence altına alacak medikal hizmet sözleşmeleri ve şeffaf hasta şikâyet mekanizmalarıyla sağlık turizminde dünya çapında tercih edilen bir merkez olmuştur. Sağlık kurumlarının, Medical Service Agreement metinlerini; aydınlatılmış onam, gizlilik, ücret, sigorta ve şikâyet prosedürleri açısından eksiksiz hazırlaması; yabancı hastaların ise haklarını ve başvuru yollarını önceden bilmeleri, hem hukuki belirsizlikleri azaltacak hem de yüksek memnuniyet düzeyi sağlayacaktır.