Dubai’de Tahkim ve Uyuşmazlık Çözümü: Uluslararası Ticari Sözleşmelerde Güvence Mekanizmaları
Giriş
Uluslararası ticari sözleşmelerde taraflar, hukuki ihtilafları hızla ve öngörülebilir şekilde çözmek için tahkim (arbitration) mekanizmalarına yönelir. Dubai, coğrafi konumu, modern altyapısı ve önde gelen tahkim kurumları sayesinde bölgesel bir uyuşmazlık çözüm merkezi hâline gelmiştir. 2018’de çıkarılan Federal Law No. 6 of 2018 Concerning Arbitration, tahkimi düzenleyerek mahkemelerin yetki alanını netleştirmiştir. 2023’teki Federal Decree-Law No. 15 of 2023 ile yapılan önemli değişiklikler, hakemlerin niteliklerini, acil tedbir taleplerini ve usul kurallarını güçlendirmiştir. Aşağıda, Dubai’de tahkim ve alternatif uyuşmazlık çözümü yöntemleri ele alınacaktır.
1. Tahkim Hukukunun Dayanağı ve Slayt Çerçeve
-
Federal Law No. 6/2018: 61 maddelik düzenlemesiyle tahkim sözleşmesinin geçerliliği, hakemin atanması, dava şartı ve mahkeme müdahalesini ayrıntılandırır.
-
Amendment Law No. 15/2023: Hakemlik usulünde
-
Article 10 bis ekleyerek hakemin bağımsızlık ve tarafsızlık kriterlerini güçlendirdi,
-
Madde 23 ve 28’de acil tedbir (emergency arbitrator) taleplerine hızlı tepki mekanizmaları getirdi.
-
Tahkim sözleşmesi (arbitration agreement); hem uyuşmazlık doğmadan önce hem de dava açıldıktan sonra eklenebilir, mahkeme kararından önce veya sonra hakemlik talebine zemin hazırlar.
2. Önde Gelen Tahkim Kurumları
-
Dubai International Arbitration Centre (DIAC): 1994’ten bu yana faaliyet gösterir. 2025 itibarıyla yeni AI ortaklığıyla işlem verimliliğini artırmayı hedeflemektedir.
-
DIFC-LCIA: Dubai International Financial Centre bölgesinde, LCIA Rules’ın uyarlanmış hâli ile global standartta tahkim sunar; DIAC verilerine göre davaların %32’si bu kurallar çerçevesinde görülmektedir.
-
ADGM Arbitration Centre: Abu Dhabi Global Market çatısı altında, Common Law temelli usulleri benimser.
-
ICC ve UNCITRAL Tahkim: Uluslararası yatırımcılar için alternatif kurallar, Dubai’de de yaygın olarak tercih edilir.
3. Tahkim Sözleşmesi ve Model Klozlar
Tahkim anlaşması; ayrı bir doküman veya ana sözleşme içinde “Arbitration Clause” olarak yer alabilir:
“All disputes arising out of or in connection with this Contract shall be finally resolved by arbitration administered by DIAC under its Arbitration Rules in force at the time of commencement of the arbitration.”
Klozda:
-
Seçilen kurum,
-
Kurallar ve yürürlük tarihi,
-
Tahkim merkezi (seat),
-
Sahip olunan dil ve
-
Hakem sayısı (tek hakem veya üç hakem) net şekilde belirtilmelidir.
4. Acil Tedbirler ve Emergency Arbitrator
2023 değişikliğiyle, DIAC Acil Tahkim (Emergency Arbitrator) mekanizması güçlenmiştir. Başvuru sahipleri için:
-
USD 3.000 kayıt ücreti (non-refundable) ödeyerek;
-
Acil hakem tayini ile, dava devam ederken malvarlığı koruma, delil muhafazası gibi önlemler aldırabilir.
Bu yöntem, geleneksel mahkemelerdeki gecikmeleri bertaraf ederek, kritik durumlarda hızla müdahale imkânı sunar.
5. Usul Kuralları ve Prosedürel Esneklik
-
Kurumsal Tahkim: DIAC, DIFC-LCIA ve ADGM’in kendi usul kuralları bulunur; kurum seçimi taraflara tamamlayıcı esneklik sağlar.
-
Ad Hoc Tahkim: UNCITRAL Model Law’a dayanan kurum dışı süreçlerde, taraflar kendi usulleri üzerinde anlaşabilir.
-
Kanıt Toplama: Yazılı beyan, tanık dinleme, uzmana başvurma ve detaylı belge incelemesi mümkündür.
-
Dijital İletişim: E-postayla tebligat, video-konferans usulü duruşmalar yaygınlaşmış, esneklik artmıştır.
6. Tahkim Kararının Tanınması ve Tenfizi
Dubai, New York Konvansiyonu üyeliği sayesinde, yabancı tahkim kararlarının tanınmasını ve tenfizini kolaylaştırır. Enforcement Regulation uyarınca;
-
Mahkemeye başvuru,
-
Kararın tercümesi ve apostil işlemleri,
-
İtiraz süresi (dava şartı yerine getirilmemişse iptal davası açma),
adımlarının kısa sürede tamamlanması beklenir.
En fazla 30 günlük süreç sonunda tenfiz kararı alınabilir; bu mekanizma, uluslararası yatırımcıya hak güvenliği sağlar.
7. Mediation ve Uzlaştırma Alternatifleri
-
DIAC Conciliation Rules: Daha az maliyetli ve hızlı; uyuşmazlık öncesi veya sırasında başvurulabilir.
-
DIFC Mediation Centre: Ticari güvenin korunması odaklı, gönüllü teknik arabuluculuk.
-
Court-Annexed Mediation: Dubai Mahkemeleri nezdinde de zorunlu ön arabuluculuk prosedürleri uygulanabilir.
Arabuluculuk, uzun süreli iş ilişkilerini korumak ve maliyetleri azaltmak için tercih edilir.
8. Maliyet, Süre ve Etkinlik Karşılaştırması
-
Tahkim: Genellikle 6–12 ay içinde sonuçlanır; kurum ve hakem ücretleriyle masraflı olabilir.
-
Mahkeme Süreci: 2–3 yıl sürebilir; temyiz olanakları zamana yayılır.
-
Arabuluculuk: 1–3 seanslık süreçte tamamlanabilir; düşük maliyetli ve gizli kalır.
İş sözleşmelerine tahkim ve arabuluculuk seçenekleri eklemek, tarafların ihtiyaca göre optimum çözüm mekanizmasını seçmesine imkân tanır.
9. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
-
Kloz Metni: Kurum, kurallar, oturum dili ve hakem sayısı netleştirilmeli.
-
Seat (Yer): “Seat of Arbitration” Dubai olarak belirlenirse, UAE Arbitration Law uygulanır.
-
Arabuluculuk Şartı: Tahkim öncesi veya tahkimle eşzamanlı arabuluculuk opsiyonu ekleyin.
-
Yazılı Delillerin Saklanması: E-postalar, sözleşme taslakları ve toplantı tutanakları titizlikle muhafaza edilmeli.
Bu hususlara dikkat edilmesi, sürecin yurtiçinde ve yurtdışında sorunsuz yürütülmesini sağlar.
Sonuç
Dubai, güçlü tahkim yasası, DIAC ve DIFC-LCIA gibi önde gelen kurumları, acil tedbir mekanizmaları ve New York Konvansiyonu uyumu ile uluslararası ticari sözleşmeler için güvenli bir uyuşmazlık çözüm merkezi sunar. Alternatif yöntemler (mediation, conciliation) ile birlikte kullanıldığında, taraflar için hem maliyet hem de zaman tasarrufu sağlanır. Ticari sözleşmelerinize uygun tahkim ve arabuluculuk maddelerini ekleyerek, uyuşmazlık risklerini minimize edebilir ve hukuki belirsizlikten uzak yatırım ortamı oluşturabilirsiniz.
About Post Author
