Dubai’de E-Ticaret Platformları ve Tüketici Koruma Hukuku: Online Pazaryeri Düzenlemeleri
Giriş
Son yıllarda Birleşik Arap Emirlikleri, özellikle de Dubai, e-ticaret hacminde hızlı bir büyüme kaydetmiş; pandemi sonrası dijital dönüşüm ivme kazanmıştır. Bu gelişmeye paralel olarak, tüketicilerin online pazaryerlerinde güvenli alışveriş yapabilmesi ve satıcıların şeffaf işlemler yürütebilmesi için kapsamlı bir hukuki çerçeve oluşturulmuştur. Bu çerçevede öne çıkan düzenlemeler şunlardır: Federal Law No. 15/2020 on Consumer Protection ve bu yasanın 14 Ekim 2023’te yürürlüğe giren Uygulama Yönetmelikleri (Cabinet Decision No. 66/2023), Federal Decree-Law No. 14/2023 on Trading by Modern Technological Means (“Digital Commerce Law”), Federal Decree-Law No. 46/2021 on Electronic Transactions and Trust Services ile Federal Decree-Law No. 45/2021 on the Protection of Personal Data
1. Düzenleyici Çerçeve ve Yetkili Kurumlar
-
Tüketici Koruma Yasası (Federal Law No. 15/2020): Tüm mal ve hizmet sağlayıcılarının hem fiziksel hem de e-ticaret kanallarında uyması gereken, fiyat, kalite, garanti, iade ve reklam standartlarını belirler.
-
E-Ticaret Yasası (Decree-Law No. 14/2023): “Modern Teknolojik Araçlarla Ticaret” kavramını tanımlayarak, dijital tacirlerin yükümlülüklerini, sözleşme geçerliliğini, lojistik ve dijital ödeme şartlarını düzenler.
-
Elektronik İşlemler ve Güven Hizmetleri (Decree-Law No. 46/2021): E-imza, elektronik belge ve güven hizmetlerinin hukuki geçerliliğini sağlayarak dijital sözleşmelerde güven ortamı oluşturur.
-
Kişisel Veri Koruma Yasası (Decree-Law No. 45/2021): Tüketici bilgilerinin rıza ve şeffaflık ilkesiyle işlenmesini, veri sahiplerinin haklarını ve denetim mekanizmalarını tanımlar .
2. Online Pazaryeri İşletmecilerinin Yükümlülükleri
Digital Commerce Law’un Madde 5’e göre dijital tacirler:
-
Yasal Kapasite ve gerekli tüm ticari izinlere sahip olmalı,
-
Siber güvenlik ve anti-hacking standartlarını karşılayan güvenli bir platform sunmalı,
-
Satışa sunulan mal ve hizmetlerin fiyat, lojistik ücreti, dijital ödeme ücretleri ve sözleşme koşullarını açıkça ilan etmeli,
-
Tüketicinin promosyon ve pazarlama kampanyalarına onay verme veya reddetme hakkını sağlamalı.
Ayrıca, pazar yerindeki üçüncü taraf satıcıların yasalara uygunluğundan platform işletmecisi sorumlu tutulur.
3. Tüketici Hakları ve Koruma Mekanizmaları
Digital Commerce Law Madde 6’da tüketici hakları:
-
Sözleşme Şartlarına Uygun Teslimat: Sipariş edilen mal veya hizmetlerin ilan edilen nitelik, süre ve şartlarda sağlanması,
-
Şeffaf Bilgi Edinme: Ürün/hizmet tanımı, fiyat, lojistik koşulları, vade ve ücretler hakkında detaylı bilgi alma hakkı,
-
Güvenli Ödeme Seçenekleri: Dolandırıcılık ve teknik arızalara karşı sigorta teminatı dahil güvenli dijital ödeme yöntemleri,
-
Promosyon Kontrolü: İstenmeyen pazarlama mesajlarını engelleme ve şikâyet kanallarına doğrudan erişim hakkı.
Bunlara ek olarak, Tüketici Koruma Yasası’nın Uygulama Yönetmelikleri, tüketicinin malın üç kez aynı arızayı göstermesi hâlinde ücretsiz değiştirme veya para iadesi talep etme hakkını güvence altına alır.
4. Şeffaf Fiyatlama ve Sözleşme Standartları
Tüketici Koruma Yasası Madde 8 ve 9:
-
Fiyat Bilgisi: Satışa sunulan her kalem net fiyatla etiketlenmeli, reklamlar yanıltıcı olmamalı,
-
Detaylı Fatura: Tedarikçinin ticari adı, adresi, mal/hizmet tipi, adet/fiyat bilgisi ve diğer Uygulama Yönetmeliği’nde belirtilen veriler yer almalı; faturalar Arapça düzenlenmeli.
Modern Ticaret Yasası da dijital tacirin sözleşme metnini ve satın alma adımlarını platformda herkesin erişebileceği şekilde yayımlamasını şart koşar.
5. İade, Garanti ve Satış Sonrası Hizmetler
-
Garanti Yükümlülüğü (CP Yasası Madde 10): Tedarikçi, satış sonrası tamamlayıcı parça, bakım, onarım sağlayacak; arıza hâlinde onarım veya para iadesi sunacak.
-
İade Hakkı (E-Ticaret Yasası Madde 7):
-
Kanuni düzenlemelere uymayan ürün,
-
Eksik veya kusurlu ürün,
-
Teslimat süresinin aşılması gibi durumlarda koşulsuz iade hakkı tanınır.
-
6. Şikâyet ve Uyuşmazlık Çözümü Prosedürleri
-
Resmî Şikâyet: Öncelikle satış yapılan platform üzerinden veya Ministry of Economy portalı aracılığıyla şikâyet edilebilir.
-
Arabalaştırma ve Tahkim: Tüketici Koruma Yasası, uzlaşma ofisleri ve DIAC/ICC tahkim mekanizmalarını önerir; ihtilaflar hızla sonuçlandırılır.
-
Mahkeme Yolu: Son çare olarak Dubai Courts veya UAE Federal Mahkemeleri’nde dava açılabilir; elektronik deliller geçerlidir.
7. Kişisel Verilerin Korunması
PDPL (Decree-Law No. 45/2021):
-
Veri İşleme İlkeleri: Rıza, amaç sınırlaması, veri minimizasyonu, şeffaflık gereklidir,
-
Veri Sahibinin Hakları: Erişim, düzeltme, silme, taşınabilirlik, itiraz hakkı,
-
Yaptırımlar: İhlallerde idari para cezaları ve veri sorumlularına tazminat yükümlülüğü getirir .
E-ticaret platformları, müşteri verilerini yalnızca satış ve lojistik süreçleri için kullanabilir; pazarlama amaçlı işleme yasal değildir.
8. Dijital Sözleşmelerin Geçerliliği
Decree-Law No. 46/2021 e-imza, e-kimlik ve elektronik belge standartlarıyla;
-
Dijital kimlik doğrulama,
-
Akıllı sözleşmelerin hukuki geçerliliği,
-
Elektronik delil olarak kullanılabilirlik,
mümkün kılınmıştır. Böylece online pazaryerlerinde yapılan her işlem, mahkeme karşısında da geçerli ve bağlayıcıdır.
9. İhlal ve Yaptırımlar
-
Tüketici Koruma Yasası kapsamında 46’dan fazla ayrı idari ve mali ceza;
-
E-Ticaret Yasası ihlallerinde ticari lisans askıya alma veya iptal, yüksek para cezaları ve hizmet durdurma tedbirleri uygulanır;
-
Veri Koruma İhlallerinde PDPL uyarınca yıllık cironun %2’sine kadar idari para cezası kesilebilir.
Sonuç
Dubai’de online pazaryerlerinde hem dijital tacirlerin hem de tüketicilerin haklarının güvence altına alındığı bütüncül bir hukuk sistemi mevcuttur. Tüketici Koruma Yasası, Digital Commerce Law, elektronik işlem ve veri koruma mevzuatıyla desteklenen bu yapı, pazarın şeffaflığını ve rekabetçi dinamizmini korurken, tüketici memnuniyetini en üst düzeye çıkarır. E-ticaret platformları ve satıcılar, yukarıda özetlenen düzenlemelere tam uyumluluk sağlayarak hem itibarlarını koruyacak hem de sürdürülebilir bir dijital ticaret ekosistemi oluşturacaklardır.
About Post Author
