Dubai – Türkiye Arasında Finansman ve Bankacılık Hukuku

Giriş

Türkiye ile Dubai (Birleşik Arap Emirlikleri – BAE) arasındaki ekonomik ilişkiler son yıllarda önemli ölçüde artmıştır.
İki ülke arasındaki yatırım, ticaret ve finansman akışının artması; bankacılık, kredi işlemleri, uluslararası ödeme sistemleri ve yatırım hukuku alanında çifte hukuk rejiminin dikkate alınmasını zorunlu kılmaktadır.
Bu yazıda, Dubai – Türkiye finansman ve bankacılık ilişkilerinin hukuki çerçevesini, ilgili mevzuatları ve pratik uygulama noktalarını inceleyeceğiz.

---

1. Hukuki Dayanaklar

1.1 Türkiye’deki Mevzuat

• Bankacılık Kanunu (5411) – Bankacılık faaliyetlerinin izin, denetim ve sermaye yeterliliği esaslarını belirler.

• Türk Ticaret Kanunu (TTK) – Finansal sözleşmelerin ticari hükümleri.

• Türk Borçlar Kanunu (TBK) – Kredi, teminat ve kefalet sözleşmelerine ilişkin hükümler.

• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kararlar – Döviz transferleri, kambiyo mevzuatı.

• Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) – Menkul kıymet ihraçları, yatırım fonları.

1.2 Dubai ve BAE Mevzuatı

• UAE Central Bank Law – Bankacılık lisansı, finansal kurumların denetimi.

• Federal Commercial Companies Law – Finans kurumlarının kuruluş yapıları.

• Dubai International Financial Centre (DIFC) Law – Uluslararası finans ve yatırım işlemlerine özel hukuk rejimi.

• Anti-Money Laundering (AML) Regulations – Kara para aklamanın önlenmesi.

---

2. Finansman İşlemlerinde Dikkat Edilecek Hukuki Noktalar

2.1 Kredi ve Borçlanma Sözleşmeleri

• Dubai’de yerleşik bankalardan veya finans kurumlarından alınan krediler Türkiye’de de yabancı kredi statüsünde değerlendirilir.

• TBK m.583 vd. uyarınca kefalet ve teminatlar yazılı şekilde ve açık irade beyanıyla düzenlenmelidir.

• Teminat yapıları (ipotek, rehin, garanti mektupları) hem Dubai hem Türkiye hukukuna uygun olmalıdır.

2.2 Faiz ve Kar Payı Düzenlemeleri

• Türkiye’de faiz oranları belirli sınırlara tabidir (Türk Borçlar Kanunu ve Merkez Bankası Tebliğleri).

• Dubai’de ise faiz oranları serbest olabilir; ancak İslami finans sözleşmelerinde (murabaha, mudaraba) faiz yerine kâr payı modeli kullanılır.

• Türk yatırımcılar, Dubai’den sağlanan finansmanda katılım bankacılığı modelini de değerlendirebilir.

2.3 Döviz Transferleri ve Kambiyo Mevzuatı

• Türkiye’den Dubai’ye veya Dubai’den Türkiye’ye yapılacak yüksek meblağlı para transferleri MASAK (Türkiye) ve Dubai Financial Services Authority (DFSA) denetimine tabidir.

• Kambiyo mevzuatına göre, yurtdışından sağlanan kredilerin Türkiye’ye bildirilmesi zorunludur.

---

3. Bankacılık ve Yatırım Hizmetleri

3.1 Banka Hesap Açma

• Dubai’de banka hesabı açmak için genellikle şirket kurulması veya yatırımcı vizesi gerekir.

• Türkiye’de Dubai mukimleri için banka hesabı açmak mümkündür; ancak uygunluk ve kimlik tespiti prosedürleri (KYC) zorunludur.

3.2 Uluslararası Ödeme Sistemleri

• SWIFT transferleri iki ülke arasında yaygın olarak kullanılır.

• Kripto varlıklar ile ödeme Dubai’de belirli serbest bölgelerde (örn. DMCC) hukuken mümkündür, ancak Türkiye’de ödeme aracı olarak kullanımı yasaktır.

3.3 Yatırım Fonları ve Menkul Kıymetler

• Dubai fonları, Türkiye’deki SPK izni olmadan halka arz edilemez.

• Türkiye’de kurulan yatırım fonlarının Dubai’de pazarlanması için DIFC onayı gerekir.

---

4. Çifte Vergilendirme ve Vergisel Planlama

• Türkiye ile BAE arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması yürürlüktedir.

• Faiz, temettü ve kâr payı ödemelerinde stopaj oranları anlaşmaya göre belirlenir.

• Finansman yapısında offshore şirketler veya serbest bölge avantajları kullanılabilir; ancak Türk vergi mevzuatı ve transfer fiyatlandırması kuralları göz önünde bulundurulmalıdır.

---

5. Uyuşmazlık Çözümü

• Taraflar, finansman sözleşmelerinde tahkim veya yetkili mahkeme seçimi yapabilir.

• Dubai merkezli finansman sözleşmelerinde DIFC Courts veya DIFC Arbitration Centre sıkça tercih edilir.

• Türk yatırımcılar için ISTAC veya ICC Tahkim hükümleri eklemek stratejik olabilir.

---

6. Yargıtay ve Uygulama Notları

• Yargıtay 11. HD, 2018/3126 E., 2019/4850 K. – Yurtdışından sağlanan kredilerde, kefaletin Türk hukukuna uygun olarak verilmemesi durumunda geçersiz olacağına hükmedilmiştir.

• Uygulama Notu: Dubai’de imzalanan finans sözleşmelerinin, Türkiye’de icra edilebilmesi için tenfiz (foreign judgment enforcement) gerekebilir.

---

Sonuç

Dubai – Türkiye hattında finansman ve bankacılık işlemleri, iki ayrı hukuk sisteminin eş zamanlı uygulanmasını gerektirir.
Doğru yapılandırılmış sözleşmeler, vergisel planlama ve hukuka uygun teminatlar, yatırımcıların hem maliyetlerini düşürür hem de olası uyuşmazlık risklerini azaltır.
Bu nedenle, işlemler uluslararası finans ve bankacılık alanında deneyimli hukukçular eşliğinde yürütülmelidir.