Dubai Elektronik Ticaret ve Tüketici Koruma Mevzuatı
Giriş
Pandemiyle hızlanan dijital dönüşüm, Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) özellikle Dubai’de e-ticaret hacmini rekor düzeyde artırmıştır. Bu gelişme, tüketicilerin online alışverişte güvenliğini ve adil işlemler yapabilmesini temin edecek kapsamlı bir hukuki altyapı ihtiyacını doğurmuştur. Dubai’de elektronik ticaret, hem “Modern Teknolojik Araçlarla Ticaret”i düzenleyen Federal Decree-Law No. 14 of 2023 ile hem de perakende alışverişin tüm kanallarını kapsayan Federal Law No. 15 of 2020 on Consumer Protection çerçevesinde yürütülür. Ayrıca, e-imza ve güven hizmetlerinin geçerliliğini sağlayan Decree-Law No. 46 of 2021 ve kişisel verilerin korunmasını düzenleyen Decree-Law No. 45 of 2021 ile bu sistem desteklenmiştir.
1. Düzenleyici Çerçeve ve Yetkili Kurumlar
-
Tüketici Koruma Yasası (Federal Law No. 15/2020): Tüketicinin kaliteli mal ve hizmet alma, fiyat ve garanti bilgisi edinme, iade hakları gibi temel haklarını belirler; serbest bölgelerdeki işlemler de dâhil tüm satış kanallarına uygulanır.
-
E-Ticaret Yasası (Federal Decree-Law No. 14/2023): “Digital Trader” olarak tanımlanan tüm gerçek ve tüzel kişilerin e-ticaret platformlarında uyması gereken yükümlülükleri; dijital sözleşmelerin geçerliliğini, lojistik ve ödeme koşullarını düzenler.
-
Elektronik İşlemler Yasası (Decree-Law No. 46/2021): E-imza, elektronik belge ve nitelikli güven hizmetlerinin hukuki geçerliliğini teminat altına alarak, dijital sözleşmelerin bağlayıcı olmasını sağlar.
-
Kişisel Veri Koruma Yasası (Decree-Law No. 45/2021): Veri işleme ilkelerini (rıza, amaç sınırlaması, şeffaflık) ve veri sahibinin haklarını (erişim, düzeltme, silme, itiraz) belirleyerek, tüketici bilgilerinin korunmasını sağlar.
2. Temel Tanımlar ve Kapsam
-
Digital Trader: Modern teknolojik araçlar vasıtasıyla mal veya hizmet satan herkes.
-
Consumer (Tüketici): Digital Trader ile sözleşme akdederek dijital ortamda mal veya hizmet edinen gerçek veya tüzel kişi.
-
Dijital Sözleşme: E-posta, e-imza veya platform içi onayla oluşturulan ve yürürlükteki e-ticaret yasalarıyla kabul edilen her türlü anlaşma.
Bu tanımlar, e-ticaret platformlarında aktarılması zorunlu hususların çerçevesini çizer.
3. E-Sözleşmelerin Geçerliliği ve Güven Hizmetleri
Decree-Law No. 46/2021, e-imza ve nitelikli güven hizmetleri sağlayıcılarını (QTSP) yetkilendirerek;
-
Elektronik kimlik doğrulama,
-
Belge bütünlüğü ve değişmezlik,
-
Zaman damgası uygulamaları,
gibi unsurların hukuki geçerliliğini güvence altına alır. Böylece, satıcı ve tüketici arasında tüm online sözleşmeler mahkemede delil niteliği taşır.
4. Tüketici Hakları ve Şeffaf Bilgi Edinme
Federal Law No. 15/2020 kapsamındaki temel haklar şunlardır:
-
Kalite ve Uygunluk: Reklam edilen niteliklere uygun mal ve hizmet alımı.
-
Fiyat ve Ücret Bilgisi: Net fiyat, ek ücretler, KDV ve lojistik masrafları dahil tüm ücretlerin açıkça ilan edilmesi.
-
İade ve Garanti: Ayıplı mal veya süre aşımlarında ücretsiz onarım, değiştirme veya para iadesi hakkı; üç kez aynı arızayı gösteren ürünler için ek haklar.
-
Bilgi Edinme Hakkı: Ürün/hizmet açıklamaları, dijital tacirin ticari unvanı, iletişim bilgileri ve sözleşme şartlarına erişim.
-
Güvenli Ödeme: Sahtekârlığa karşı sigortalı, şifreli ödeme altyapısı sunulması zorunludur.
Bu haklar, hem fiziki mağaza hem de e-ticaret kanalları için standart olarak uygulanır.
5. Dijital Tacirin Yükümlülükleri
Federal Decree-Law No. 14/2023 Madde 5’e göre; Digital Trader:
-
Resmî olarak kayıtlı ve gerekli e-ticaret lisansına sahip olmalı,
-
Platformunda üçüncü taraf satıcıların yasal uyumluluğunu garanti etmeli,
-
Satış öncesi ve sonrası süreçleri (lojistik, destek, şikâyet) yönetebilecek altyapıyı sağlamalı,
-
Pazarlama ve reklam faaliyetleri için tüketiciden açık rıza almalı.
Platform işletmecisi, sanal pazaryerindeki satıcılardan doğan sorumlulukları da paylaşır.
6. Kişisel Verilerin Korunması ve Gizlilik
PDPL (Decree-Law No. 45/2021) uyarınca dijital tacir:
-
Sadece sözleşme kapsamındaki amaçlarla veri işleyebilir,
-
Veri sahibinin onayını almak, veri işleme faaliyetlerini şeffaf şekilde beyan etmek zorundadır,
-
İhlallerde yıllık cironun %2’sine kadar idari para cezası uygulanır.
Bu düzenleme, tüketici güvenini pekiştiren en kritik hususlardan biridir.
7. Denetim, Şikâyet ve Yaptırımlar
-
Ministry of Economy ve tüketici koruma birimleri, online platformları denetler;
-
İhlal tespitinde idari para cezaları, lisans askıya alma veya iptal, maksimum AED 1 milyon sınırına varan yaptırımlar uygulanır.
-
Zarar gören tüketici, Ministry portalı, uzlaştırma ofisleri veya DIAC/ICC tahkim kanallarıyla hızlı çözüm talep edebilir.
8. Uyuşmazlık Çözüm Mekanizmaları
-
Elektronik Uzlaştırma: Ministry of Economy’nin çevrimiçi şikâyet platformu;
-
Arabuluculuk ve Tahkim: DIAC, DIFC-LCIA kuralları altında ad hoc veya kurum usulleri;
-
Mahkeme Yolu: Dubai Courts’da açılan davalar, elektronik delil kabulüyle hızlandırılmış takvimde sonuçlanır.
Sonuç
Dubai’de e-ticaret ve tüketici koruma mevzuatı, Federal Law No. 15/2020, Decree-Law No. 14/2023, No. 46/2021 ve No. 45/2021 ile kurulan sağlam bir çerçeveye dayanır. Dijital tacirlerin yükümlülükleri, tüketicilerin hakları, veri güvenliği ve etkin yaptırımlar; hem platform sahibine hem de alıcıya güven sunar. İşletmeler, bu düzenlemelere tam uyum sağlayarak rekabetçi kalabilir; tüketiciler ise şeffaf ve güvenli bir alışveriş deneyimi yaşar.
About Post Author
