DOĞUM YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA
Doğum Yoluyla Alman Vatandaşlığı: Hukuki Esaslar, Aşamalar ve Başvuru Yönergeleri
Giriş
Almanya’da doğumla vatandaşlık kazanımı, hem çocukların hukuki statüsünü belirlemesi hem de uzun vadeli toplumsal uyumu sağlaması bakımından önem arz etmektedir. Almanya’nın ius sanguinis (soy bağı esaslı) vatandaşlık ilkesi zaman içinde kısmen ius soli (doğum yeri esaslı) uygulamalarla genişletilmiş ve özellikle 1 Ocak 2000 tarihinden sonra doğan çocuklar için istisnai düzenlemeler getirilmiştir.
Bu makalede, doğum yoluyla Alman vatandaşlığı kazanımının yasal çerçevesi, uygulama koşulları, başvuru süreci ve dikkat edilmesi gereken hukuki hususlar detaylı biçimde incelenecek; ayrıca uygulamaya yönelik pratik aşamalar ve yönergeler sunulacaktır.
I. Hukuki Dayanaklar ve Temel İlkeler
Alman Vatandaşlık Yasası (Staatsangehörigkeitsgesetz – StAG) çerçevesinde vatandaşlık esas olarak soy bağına dayansa da, StAG m.4 hükmü uyarınca doğum yerinin de belirli şartlar altında vatandaşlık kazandırabileceği düzenlenmiştir.
StAG m. 4 (1) – Doğumla Vatandaşlık
Almanya’da doğan bir çocuk, ebeveynlerinden biri Alman vatandaşıysa, doğrudan doğumla Alman vatandaşlığını kazanır.
StAG m. 4 (3) – Doğum Yeri Esasına Dayalı Vatandaşlık
Alman vatandaşı olmayan ebeveynlerin Almanya’da doğan çocukları da, şu iki şartın birlikte sağlanması halinde doğumla Alman vatandaşlığı kazanabilir:
-
Ebeveynlerden birinin en az 8 yıldır Almanya’da yasal olarak ikamet ediyor olması,
-
Bu ebeveynin süresiz oturma iznine (Niederlassungserlaubnis) ya da benzeri yerleşme hakkına sahip olması.
Bu düzenleme özellikle Türk vatandaşları için önemlidir; çünkü Almanya’da yaşayan Türklerin çocukları, bu şartları taşıdıkları takdirde doğumla Alman vatandaşlığı kazanabilirler.
II. Vatandaşlık Kazanım Süreci: Aşamalar
Aşama 1: Doğumun Tescili
-
Çocuğun doğumunun ardından en geç 1 hafta içinde Standesamt (Nüfus Dairesi)’ne doğum bildirimi yapılmalıdır.
-
Doğum Almanya’da gerçekleştiği için, doğum belgesi (Geburtsurkunde) Alman makamlarınca düzenlenir.
Aşama 2: Vatandaşlık Durumunun Belirlenmesi
-
Ebeveynlerden biri Alman vatandaşıysa: Çocuk otomatik olarak Alman vatandaşı kabul edilir. Herhangi bir başvuru yapılmasına gerek yoktur.
-
Ebeveynler yabancı uyrukluysa: Yukarıda belirtilen 8 yıl ikamet + süresiz oturum şartlarının sağlanıp sağlanmadığı kontrol edilir. Eğer sağlanıyorsa, çocuk doğumla Alman vatandaşlığını kazanmış sayılır.
Aşama 3: Vatandaşlık Belgesinin Talebi (isteğe bağlı)
-
Otomatik vatandaşlık kazanılsa dahi, bazı durumlarda (örneğin çifte vatandaşlık başvuruları, pasaport düzenleme işlemleri gibi) çocuk adına Einbürgerungsbescheinigung (vatandaşlık belgesi) talep edilmesi gerekebilir.
-
Bu belge için vatandaşlık işleri dairesine (Einbürgerungsbehörde) başvuru yapılır.
Aşama 4: Pasaport Başvurusu
-
Vatandaşlık tespiti sonrasında çocuğun Almanya pasaportu için başvuru yapılabilir.
-
Gerekli belgeler: doğum belgesi, ebeveynlerin oturum belgeleri ve kimlikleri, vatandaşlık belgesi (varsa).
III. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hukuki Hususlar
1. Ebeveynin İkamet Süresi
-
İkametin kesintisiz ve yasal olması şarttır. Öğrenci vizesi veya iltica başvurusuna bağlı süreler dikkate alınmayabilir.
-
Sürenin hesaplanmasında, kısa süreli vize (Schengen vizesi) kapsamındaki ikametler sayılmaz.
2. Süresiz Oturum Şartı
-
Süresiz oturum izni (Niederlassungserlaubnis) veya eşdeğeri bir hak (örneğin AB vatandaşları için serbest dolaşım hakkı) aranır.
-
Geçici oturum izni (Aufenthaltserlaubnis) bu şartı sağlamaz.
3. Çifte Vatandaşlık
-
Doğumla Alman vatandaşı olan çocuk, aynı zamanda ebeveyninin vatandaşı olduğu ülkenin vatandaşlığını da alabilir.
-
2024 reformu sonrası, Almanya artık çifte vatandaşlığa genel olarak izin vermektedir. Bu nedenle Türk-Alman çifte vatandaşlığı mümkündür.
4. 18 Yaş Sınırı ve Vatandaşlık Seçimi
-
2000 ile 2014 yılları arasında doğan çocuklar, 18-23 yaş aralığında tek vatandaşlık seçimi yapmak zorundaydı (Optionspflicht).
-
Ancak 2014 sonrası ve özellikle 2024 reformlarıyla birlikte, artık doğumla çifte vatandaş olan çocuklar seçim yapmak zorunda değildir.
IV. Başvuru Yönergeleri (Pratik Rehber)
Gerekli Belgeler:
-
Çocuğun doğum belgesi (Geburtsurkunde)
-
Anne ve babanın pasaportları
-
Oturum belgeleri (Niederlassungserlaubnis)
-
Ebeveynin ikamet süresini gösterir kayıt belgesi (Meldebescheinigung)
-
Evlilik belgesi (varsa)
-
Başvuru formu (Einbürgerungsantrag – opsiyonel durumlarda)
Başvuru Adımları:
-
Nüfus Dairesi’ne (Standesamt) doğum bildirimi yapın ve doğum belgesini alın.
-
Vatandaşlık durumunun otomatik kazanım kapsamında olduğunu teyit edin (Einbürgerungsbehörde’ye danışarak).
-
Gerekiyorsa vatandaşlık belgesi (Einbürgerungsurkunde) için başvuru yapın.
-
Alman pasaportu düzenlenmesi için ilgili belediyeye (Bürgeramt) pasaport başvurusu yapın.
V. Örnek Olaylar ve Yargı Uygulaması
Örnek 1: Türk Vatandaşı Aile – Süresiz Oturumlu Baba
Baba 10 yıldır Almanya’da ve süresiz oturumu var. Anne ise 6 yıldır Almanya’da. Almanya’da doğan çocuk otomatik olarak Alman vatandaşlığını kazanır.
Örnek 2: 7 Yıllık İkamet – Başvuru Reddedildi
Anne 7 yıldır Almanya’da ama süresiz oturumu yok. Doğumda oturum süresi 8 yıl olmadığından vatandaşlık kazanımı sağlanamaz. Ancak 8. yıl tamamlandığında tekrar başvuru yapılabilir.
Yargı Kararı – VG Düsseldorf 2019
Mahkeme, oturum süresinin hesaplanmasında kesintisizliğe ve oturum türüne dikkat edilmesi gerektiğini belirtmiş, geçici koruma statüsünde geçen sürelerin hesaba katılamayacağına hükmetmiştir.
Sonuç
Doğum yoluyla Alman vatandaşlığı kazanımı, hem bireysel haklar hem de çocukların geleceği açısından önemli bir statü kazandırmaktadır. Ancak bu süreçte hukuki ayrıntıların dikkatle değerlendirilmesi, başvuru aşamalarının eksiksiz tamamlanması ve gerekli belgelerin doğru sunulması şarttır.
2024 yılı itibarıyla çifte vatandaşlık ve doğumla kazanım süreçleri kolaylaştırılmış; Türk ailelerin çocukları için Alman toplumuna entegrasyonu daha güçlü bir hukuki zeminle desteklenmiştir.
Örnek Olay: Almanya’da Doğan Türk Vatandaşı Bir Çocuğun Vatandaşlık Kazanımı
Olayın Özeti:
Murat ve Ayşe Yılmaz çifti, 2013 yılından beri Almanya’nın Köln şehrinde yaşamaktadır. Her ikisi de Türk vatandaşıdır. Murat Bey, 2015 yılında Niederlassungserlaubnis (süresiz oturum izni) almış, Ayşe Hanım ise aile birleşimi yoluyla geçici oturum hakkına sahiptir.
Çiftin ilk çocukları Zeynep, 2023 yılında Köln Üniversite Hastanesi’nde dünyaya gelir. Doğumdan sonraki ilk hafta içinde Zeynep’in doğumu, Standesamt’a bildirilmiş ve doğum belgesi düzenlenmiştir. Aile, çocuklarının doğumla birlikte Alman vatandaşlığı kazanıp kazanmadığını merak ederek Einbürgerungsbehörde’ye başvurmuştur.
Hukuki Değerlendirme:
Zeynep’in doğum tarihi 2023 ve Almanya’da gerçekleşmiştir. Bu durumda StAG m. 4/3 hükmü uyarınca, aşağıdaki şartların incelenmesi gerekir:
-
Ebeveynlerden birinin en az 8 yıldır Almanya’da ikamet ediyor olması
→ Murat Bey, 2013 yılından beri kesintisiz olarak Almanya’da yaşamaktadır. Bu şart sağlanmıştır. -
Ebeveynlerden birinin süresiz oturum iznine sahip olması
→ Murat Bey 2015 yılında Niederlassungserlaubnis almıştır. Bu şart da sağlanmıştır.
Sonuç:
Yukarıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi nedeniyle Zeynep, doğduğu anda Alman vatandaşlığını otomatik olarak kazanmıştır. Çocuk aynı zamanda Türk vatandaşlığını da kazandığı için, çifte vatandaş statüsündedir.
Aile isterse, bu vatandaşlık durumunu belgelemek adına Einbürgerungsbehörde’den vatandaşlık belgesi (Einbürgerungsurkunde) talep edebilir. Ayrıca Zeynep adına Almanya pasaportu için başvuru yapılması da mümkündür.
About Post Author
