Doğum Yoluyla İngiltere Vatandaşlığı: Hukuki Şartlar, Başvuru Süreci ve Karşılaşılabilecek Sorunlar
1. Giriş
Birleşik Krallık vatandaşlığı, bireylere dünya çapında güçlü bir pasaport, İngiltere’de sınırsız yaşama ve çalışma hakkı, sağlık ve eğitim hizmetlerinden yararlanma gibi birçok avantaj sağlar. Ancak İngiltere’de doğan her birey otomatik olarak İngiltere vatandaşı olmaz. 1981 İngiliz Vatandaşlık Yasası (British Nationality Act 1981) uyarınca, doğum yoluyla vatandaşlık kazanma belirli şartlara bağlıdır. Bu makalede, doğum yoluyla İngiltere vatandaşlığının hukuki çerçevesi, başvuru şartları ve önemli hususlar detaylı şekilde ele alınacaktır.
2. Doğum Yoluyla İngiltere Vatandaşlığının Hukuki Dayanağı
İngiltere’de vatandaşlık kazanımı ius soli (toprak esası) ve ius sanguinis (kan bağı esası) prensiplerine dayalı olarak belirlenir. 1981 İngiliz Vatandaşlık Yasası, yalnızca İngiltere topraklarında doğmuş olmanın vatandaşlık için yeterli olmadığını düzenlemektedir. İngiltere’de doğan bir bireyin vatandaşlık kazanabilmesi için ebeveynlerinin hukuki statüsü belirleyici faktördür.
3. Doğum Yoluyla İngiltere Vatandaşı Olma Şartları
İngiltere’de doğmuş bir birey ancak aşağıdaki şartlardan birini taşıyorsa vatandaşlık hakkı kazanır:
A. Doğum Anında Ebeveynlerden Biri İngiltere Vatandaşıysa
- Eğer ebeveynlerden en az biri doğum sırasında İngiliz vatandaşı ise, çocuk otomatik olarak İngiltere vatandaşı olur.
- Bu durumda, çocuğun vatandaşlığı için herhangi bir ek başvuru yapılmasına gerek yoktur, ancak doğum belgesi ile birlikte İngiliz pasaportu başvurusu yapılmalıdır.
B. Doğum Anında Ebeveynlerden Biri Kalıcı Oturum (ILR) Sahibi İse
- Eğer çocuğun doğum anında ebeveynlerden biri Indefinite Leave to Remain (ILR) veya Settled Status (AB Vatandaşları için Pre-Settled veya Settled Status) sahibiyse, çocuk otomatik olarak İngiltere vatandaşı olur.
- Bu durumda da ek bir vatandaşlık başvurusu yapmaya gerek yoktur.
C. Doğum Anında Ebeveynlerin İngiltere’de Geçici Oturum İzni Bulunuyorsa
- Eğer ebeveynler öğrenci vizesi, çalışma vizesi veya başka bir geçici vize statüsüne sahipse, çocuk otomatik olarak vatandaşlık kazanmaz.
- Ancak ebeveynler çocuğun doğumundan sonra ILR statüsü kazanırsa, çocuk 10 yaşına geldiğinde veya ebeveynleri ILR aldıktan sonra kayıt yoluyla (registration) vatandaşlık başvurusu yapabilir.
D. Çocuk 10 Yıl İngiltere’de Yaşamışsa
- Çocuk 10 yıl boyunca sürekli olarak İngiltere’de yaşamışsa (bu süre zarfında 6 aydan fazla yurt dışına çıkmamış olmalı), British Nationality Act 1981 – Section 1(4) uyarınca vatandaşlık başvurusu yapabilir.
4. Doğum Yoluyla İngiltere Vatandaşlığı Başvuru Süreci
A. Otomatik Olarak Vatandaşlık Kazananlar İçin Pasaport Başvurusu
Eğer çocuk doğumla otomatik olarak İngiltere vatandaşı olmuşsa, doğum belgesiyle birlikte İngiltere Pasaportu Başvurusu yapılır.
✅ Gerekli Belgeler:
- Çocuğun tam doğum belgesi (full birth certificate)
- Ebeveynlerin İngiltere vatandaşlık veya ILR belgeleri
- Pasaport başvuru formu (Online veya Posta ile başvuru yapılabilir)
Başvuru Ücreti: 2024 yılı itibarıyla 72.50 GBP (çocuklar için).
B. Otomatik Vatandaşlık Kazanmayanlar İçin “Registration” Başvurusu
Eğer çocuk doğumla otomatik olarak vatandaşlık kazanmadıysa, registration başvurusu ile vatandaşlık elde edebilir.
✅ Başvuru Şartları:
- Ebeveynlerden biri vatandaş olduysa: Çocuk, ebeveynlerinden biri vatandaşlık aldıktan sonra başvurabilir.
- Çocuk 10 yıl boyunca İngiltere’de kesintisiz yaşadıysa: Vatandaşlık başvurusu yapılabilir.
✅ Gerekli Belgeler:
- Çocuğun tam doğum belgesi
- Ebeveynlerin vatandaşlık veya ILR belgeleri
- Çocuğun İngiltere’de 10 yıl yaşadığına dair belgeler (okul kayıtları, doktor raporları, ikamet belgeleri)
Başvuru Ücreti: 2024 yılı itibarıyla 1,214 GBP.
5. Doğum Yoluyla İngiltere Vatandaşlığında Karşılaşılabilecek Hukuki Sorunlar
A. Ebeveynlerin Vatandaşlık veya Oturum Statüsünün Belirsiz Olması
- Eğer ebeveynler vatandaşlık veya ILR belgelerini zamanında beyan edemezse, çocuğun başvurusu reddedilebilir.
- Çözüm: Öncelikle ebeveynlerin oturum veya vatandaşlık belgelerinin eksiksiz olması sağlanmalıdır.
B. Geçmişteki Göçmenlik İhlalleri
- Ebeveynlerin geçmişte göçmenlik ihlali yapmış olması, çocuğun vatandaşlık başvurusunu etkileyebilir.
- Çözüm: Hukuki destek alınarak itiraz süreci işletilebilir.
C. Çocuğun İngiltere’de Sürekli İkamet Etmemesi
- Çocuk 10 yıl boyunca İngiltere’de yaşamış ancak uzun süre yurtdışında kalmışsa (6 aydan fazla), başvurusu reddedilebilir.
- Çözüm: Kesintisiz ikamet süresini belgeleyen dokümanlar sunulmalıdır.
6. İngiltere’de Doğum Yoluyla Vatandaşlık ve Çifte Vatandaşlık Durumu
Birleşik Krallık, çifte vatandaşlığa izin verir. Ancak başvuran kişinin kendi ülkesi de çifte vatandaşlığı tanıyor mu, kontrol edilmelidir. Türkiye, çifte vatandaşlığa izin verdiğinden dolayı, İngiltere vatandaşlığı kazanıldığında Türk vatandaşlığı kaybedilmez.
7. Sonuç
Doğum yoluyla İngiltere vatandaşlığı, ebeveynlerin hukuki statüsüne bağlı olarak otomatik veya başvuru yoluyla kazanılabilir. 1981 İngiliz Vatandaşlık Yasası’na göre, doğum sırasında ebeveynlerin vatandaşlık veya kalıcı oturum hakkına sahip olması gerekmektedir. Aksi takdirde, çocuğun 10 yıl boyunca İngiltere’de yaşaması veya ebeveynin vatandaşlığa geçmesi beklenmelidir.
Bu süreçlerde hukuki destek almak, başvuruların eksiksiz yapılmasını ve olası ret durumlarında itiraz yoluna gidilmesini sağlayarak süreci kolaylaştırabilir.