Dijital Yolla Kara Para Aklama Suçu Nedir? Cezası ve Hukuki Süreç/ İstanbul Avukat

I. GİRİŞ

Kara para aklama, suç gelirlerinin kaynağını gizlemek amacıyla meşru bir ekonomik faaliyet görünümüne sokulması sürecidir. Dijitalleşmenin ve kripto varlıkların hayatımıza girmesiyle birlikte bu suç türü, yalnızca klasik bankacılık sistemlerinde değil, artık dijital ödeme sistemleri, e-cüzdanlar, kripto paralar, sanal POS’lar ve blokzincir tabanlı platformlar aracılığıyla da işlenebilir hâle gelmiştir.

Bu çalışmada, dijital ortamda işlenen kara para aklama suçları, Türk Ceza Kanunu (TCK) m.282, MASAK düzenlemeleri ve uygulamadaki örnekler ışığında kapsamlı biçimde ele alınacaktır.

II. KARA PARA AKLAMA SUÇUNUN TANIMI VE DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜ

A. Klasik Kara Para Aklama

Kara para aklama, genellikle şu üç aşamada gerçekleşir:

Yerleştirme (placement): Suçtan elde edilen paranın sisteme sokulması (ör. nakit paranın banka hesaplarına yatırılması),
Katmanlaştırma (layering): Kaynağın gizlenmesi amacıyla çok sayıda işlem ve transfer yapılması,
Bütünleşme (integration): Paranın “temiz” bir kaynaktan geliyormuş gibi kullanılması.

B. Dijital Yolla Kara Para Aklama

Dijital sistemler kullanılarak gerçekleştirilen aklama eylemleri şunlardır:

Kripto para transferleri (Bitcoin, Ethereum, USDT vs.) ile işlem izinin gizlenmesi,
Mikser hizmetleri ve privacy coin’ler (Monero, Zcash) ile izlenemezlik sağlanması,
Sanal POS veya e-cüzdanlar üzerinden çok sayıda küçük işlemle paranın dağıtılması,
NFT ve metaverse varlıklarının kullanılması,
Online bahis siteleri, uygulama içi ödeme sistemleri ve ön ödemeli kartlar ile paranın meşrulaştırılması.

III. TÜRK CEZA HUKUKUNDA DİJİTAL KARA PARA AKLAMA

A. TCK m.282 – Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama

TCK m.282/1:

“Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini çeşitli işlemlerden geçirerek meşru bir yolla elde edilmiş gibi göstermek suretiyle aklayan kişi, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.”

B. Unsurlar

Ön suç: Aklanan malvarlığının bir suçtan kaynaklanması gerekir (uyuşturucu, yasa dışı bahis, dolandırıcılık vb.).
Aklama kastı: Failin, malvarlığı değerinin suçtan kaynaklandığını bilmesi ve bunu gizlemeye çalışması gerekir.
Dijital işlem: Kripto para transferi, e-cüzdanlar, çevrim içi platformlar bu işlemi sağlayan araçlardır.

IV. DİJİTAL ARAÇLARLA AKNAMA ÖRNEKLERİ

A. Kripto Para ile Aklama

Suçtan elde edilen gelir Bitcoin’e çevrilir, farklı cüzdanlara bölünerek gönderilir ve anonimleştirilir.
Daha sonra başka bir platformdan bozdurularak banka sistemine aktarılır.

B. Sanal POS Aklaması

Bahis çeteleri, anlaşmalı şirketlerin POS cihazları üzerinden sahte işlem göstererek suç gelirini “ticari kazanç” gibi gösterir.

C. E-Cüzdan ve Mobil Ödeme Aklaması

Ödemeler küçük miktarlara bölünür, binlerce farklı kullanıcı hesabından toplanır.
Toplanan fonlar “mobil para” veya “ön ödemeli kart” gibi araçlarla dönüştürülür.

V. MASAK MEVZUATI VE İDARİ YAPTIRIMLAR

MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu), kara para aklama suçları ile mücadelede temel idari denetim otoritesidir.

A. Şüpheli İşlem Bildirimi (ŞİB)

Bankalar, elektronik para kuruluşları ve kripto borsaları, şüpheli işlem tespit ettiklerinde MASAK’a bildirim yapmakla yükümlüdür.

B. Yaptırımlar

İhmal veya kast ile bildirimin yapılmaması: İdari para cezası, faaliyet durdurma.
Yöneticilerin sorumluluğu: Tüzel kişiliğin cezai sorumluluğu doğabilir.

VI. YARGITAY KARARLARI VE UYGULAMA

Y19CD Esas : 2016/12364 Karar : 2017/1341

TCK 282

Kara para aklama suçunun yargılamasında mutlaka öncül suça ilişkin davanın sonuçları beklenmelidir.

4208 sayılı Kanun uyarınca karapara aklama suçunun oluşabilmesi için, anılan Kanun’un 2/a madde ve fıkrasında sayılıp öncül suç olarak nitelendirilen fiillerin işlenmesi suretiyle elde edilen paranın; elde edenlerce meşruiyet kazandırılması amacıyla değerlendirilmesi, bu yolla elde edildiği bilinen karaparanın başkalarınca iktisap edilmesi, bulundurulması, elde edenlerce veya başkaları tarafından kullanılması, kaynak veya niteliğinin veya zilyet ya da malikinin değiştirilmesi, gizlenmesi veya sınır ötesi harekete tabi tutulması gerekmektedir. Başka bir anlatımla öncül suçun işlenmesi ve bu suç neticesinde elde edilen değer yani para veya her türlü mamelek bu suçun unsurlarını oluşturmaktadır. Dolayısıyla karapara aklama suçunda öncelikle öncül suçun işlenip işlenmediğinin belirlenmesi gerekmektedir. Yapılan bu açıklamalar ışığında; öncül suça ilişkin dava sonuçlarının beklenerek, sonucuna göre sanıkların hukuk durumlarının değerlendirilmesi gerekir.

VII. HUKUKİ SÜREÇ: SORUŞTURMA, YARGILAMA VE CEZA

A. Yetkili Savcılık ve Mahkeme

CMK m.250 kapsamına giren katalog suçlardan biri olduğu için soruşturma Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından re’sen yürütülür.
Dava, Ağır Ceza Mahkemesi‘nde görülür.

B. Delil Toplama Süreci

Banka hareketleri, kripto borsa kayıtları, MASAK raporları, IP analizleri, adli bilişim raporları kullanılır.
Gerekirse şirketlere, sanal cüzdan sağlayıcılara el koyma kararı verilir.

C. Cezalar ve Ek Yaptırımlar

Suç	Hapis Cezası	Adli Para Cezası
TCK m.282/1	3 – 7 yıl	20.000 güne kadar
TCK m.282/2 (örgüt faaliyetiyle)	Artırımlı	Ek olarak malvarlığına el koyma
TCK m.282/4 (ihmal, bilerek yardım)	1 – 3 yıl	Adli para cezası

VIII. SAVUNMA STRATEJİLERİ VE PİŞMANLIK HÜKÜMLERİ

Failin kastı yoksa (örneğin hesabını başka birine kullandırmışsa), TCK m.39 gereği suça yardım kapsamında değerlendirilmesi talep edilebilir.
Etkin pişmanlık (TCK m.168) doğrudan aklama suçuna uygulanmaz; ancak cezanın hafifletilmesine yol açabilir.
Suçtan elde edilen gelirin iadesi, suç ortaklarının ifşası gibi davranışlar hâkimin takdirine sunulmalıdır.

IX. ULUSLARARASI DÜZENLEMELER VE UYUMLULUK

FATF (Financial Action Task Force) Türkiye’yi gri listeye alarak kripto para kaynaklı aklama risklerine karşı uyarıda bulunmuştur.
AB AML Direktifleri ve Budapeşte Sözleşmesi çerçevesinde Türkiye’nin yükümlülükleri bulunmaktadır.

X. SONUÇ

Dijital dünya, hem ekonomik gelişmeleri hızlandırmakta hem de suç gelirlerinin sistem içine sızmasını kolaylaştırmaktadır. Kripto para, sanal POS, e-cüzdan, mobil ödeme gibi dijital araçlar, kara para aklama suçunun araçları haline gelmiştir. Türk Ceza Hukuku, TCK m.282 ile bu suçu açıkça düzenlemekte ve ağır yaptırımlarla karşılık vermektedir.

Ancak yalnızca ceza hukuku değil; önleyici denetim mekanizmaları (MASAK, BDDK, BTK), bilinçlendirme faaliyetleri ve uluslararası iş birliği ile desteklenmedikçe, dijital aklama faaliyetlerinin tespiti ve önlenmesi zorlaşacaktır.

Single Blog Title