Denetimli Serbestlik Nedir?

Denetimli serbestlik kurumu, bir kişinin özgürlüğünü tamamen ortadan kaldırmadan, toplum içinde denetim ve gözetim altında tutulmasını sağlayan infaz hukuku kurumudur. Klasik anlamda cezanın kapalı veya açık ceza infaz kurumunda çektirilmesi yerine, belirli şartları taşıyan hükümlülerin, kanunda öngörülen çerçeve içerisinde toplum içinde hayatını sürdürmesine imkân tanınır. Böylece hem kamu güvenliği korunmakta hem de hükümlünün yeniden suç işlemesinin önüne geçilmesi, yani topluma kazandırılması amaçlanmaktadır.

Ceza adalet sisteminde denetimli serbestlik; sadece “cezaevinden erken çıkma yolu” değildir. Denetimli serbestlik, ceza infazının bir parçası ve aynı zamanda bir sosyal rehabilitasyon aracıdır. Hükümlünün hayat düzenini bozmadan, aile bağlarını koparmadan, iş ve eğitim yaşamını tamamen kesintiye uğratmadan cezasının infaz edilmesini sağlar. Bunun karşılığında hükümlü, belirli yükümlülüklere uymak, belirlenen denetim planına riayet etmek ve kendisine tanınan bu imkânı kötüye kullanmamakla yükümlüdür.

2. Denetimli Serbestliğin Hukuki Dayanağı ve Mevzuattaki Yeri

Denetimli serbestlik kurumu, Türk hukukunda hem ceza infaz sistemi hem de ceza muhakemesi sistemi içerisinde düzenlenmiştir. Temel olarak:

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun (5275 sayılı Kanun),
Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu (5402 sayılı Kanun) ve
İlgili yönetmelikler ile genelgeler

çerçevesinde uygulanmaktadır.

5275 sayılı Kanun’da denetimli serbestlik; koşullu salıverilme, cezanın infazı, disiplin hükümleri, izinler ve infaz usulleri ile bağlantılı olarak ele alınmakta; hükümlülerin belirli şartlar altında ceza infaz kurumundan çıkıp denetimli serbestlik kapsamında yükümlülüklere tabi olmaları öngörülmektedir.

5402 sayılı Kanun ise, denetimli serbestlik hizmetlerinin organizasyon yapısını, denetimli serbestlik müdürlüklerinin görev ve yetkilerini, hükümlü ve şüphelinin bu süreçte tabi olduğu kuralları daha ayrıntılı biçimde düzenler. Kanun düzeyindeki bu düzenlemeleri; denetimli serbestlik yönetmelikleri, uygulama yönergeleri ve Adalet Bakanlığı genelgeleri tamamlar.

Mevzuatta zaman zaman “infaz düzenlemeleri” veya “infaz paketi” olarak adlandırılan değişiklikler yapılmakta, denetimli serbestlikten yararlanma süreleri ve kapsamı değişebilmektedir. Bu nedenle somut olayda güncel mevzuatın ve geçici maddelerin mutlaka kontrol edilmesi gerekir. Bu makalede yer alan açıklamalar genel bilgilendirme niteliğindedir; her somut olay kendi özel şartları içinde ayrıca değerlendirilmelidir.

3. Denetimli Serbestliğin Temel Amaçları

Denetimli serbestlik kurumunun ceza politikası açısından birden çok amacı vardır:

Topluma Yeniden Kazandırma (Rehabilitasyon)
Hükümlünün cezaevinde uzun süre kapalı kalması, sosyal bağlarının kopmasına, istihdam imkanlarının azalmasına ve suç çevreleriyle daha yoğun temas kurmasına yol açabilmektedir. Denetimli serbestlik; kişinin toplum içinde kalarak, işine, okuluna, ailesine devam etmesini, ancak aynı zamanda denetim altında tutulmasını sağlar. Bu da yeniden suç işleme riskini azaltmayı hedefler.
Cezaevlerinin Aşırı Doluluğunun Azaltılması
Modern infaz sistemlerinde kapasitelerin üzerinde doluluk ciddi bir sorundur. Denetimli serbestlik, uygun hükümlülerin toplum içinde infazına imkan vererek cezaevlerindeki yükü azaltır. Böylece ağır suçlulara ve daha yoğun güvenlik gerektiren hükümlülere daha iyi koşullar sağlanabilir.
Bireyselleştirilmiş İnfaz
Her hükümlünün sosyal, ekonomik, psikolojik durumu farklıdır. Denetimli serbestlik sistemi, her hükümlü için ayrı bir denetim planı yapılmasına, risk ve ihtiyaç analizine göre yükümlülüklerin belirlenmesine imkân tanır. Bu, cezaların soyut ve tek tip bir şekilde uygulanması yerine, bireyselleştirilmiş infaz anlayışını güçlendirir.
Mağdurun ve Toplumun Korunması
Denetimli serbestlikte, hükümlüye belirli kişilere yaklaşmama, belirli yerlere gitmeme, tedavi veya eğitim programına katılma gibi koruyucu ve önleyici yükümlülükler getirilebilir. Bu da hem mağdurun hem toplumun güvenliğinin gözetildiği anlamına gelir.

4. Denetimli Serbestlikten Kimler Yararlanabilir? Genel Kriterler

Denetimli serbestlikten yararlanabilmek için, kanunda öngörülen genel ve özel koşulların bir arada gerçekleşmesi gerekir. Bu koşullar, zaman içinde yapılan mevzuat değişiklikleriyle farklılaşabilse de genel olarak şu ilkeler etrafında şekillenir:

Kişinin hükümlü statüsünde olması, yani cezasının kesinleşmiş olması,
Belirli bir süreyi ceza infaz kurumunda fiilen geçirmiş olması,
Koşullu salıverilmesine belirli bir süre kalmış olması,
Denetimli serbestlikten yararlanmanın kanunda yasaklanmadığı suçlardan mahkûm olması,
Kişinin denetimli serbestlik sürecine uygun bulunması, risk ve ihtiyaç değerlendirmesinin olumlu olması,
Disiplin yönünden ciddi bir engelin bulunmaması.

Bunlara ek olarak, bazı dönemlerde çıkarılan infaz düzenlemeleriyle, hükümlülerin koşullu salıverilmesine belli bir süre kala (örneğin bir yıl, üç yıl gibi) denetimli serbestlikten yararlanmasına imkân tanınabilmekte, bazı suçlar ise kapsam dışında bırakılmaktadır. Özellikle terör suçları, örgütlü suçlar, cinsel suçlar ve bazı ağır nitelikli suçlar bakımından daha katı hükümler öngörülebilmektedir.

Dolayısıyla denetimli serbestlikten yararlanmak isteyen bir hükümlünün, önce infaz dosyası üzerinden ceza türü, ceza süresi, suçun niteliği, koşullu salıverilme tarihi ve disiplin durumu gibi kriterlerin titizlikle incelenmesi gerekir.

5. Denetimli Serbestlik Türleri ve Uygulama Alanları

Denetimli serbestlik kurumu, yalnızca cezaevinden çıkış aşamasında değil, ceza sürecinin farklı evrelerinde de karşımıza çıkabilir. Genel hatlarıyla:

Hükümlüler İçin Denetimli Serbestlik
Kesinleşmiş hapis cezası bulunan ve ceza infaz kurumunda belirli süre kalan hükümlüler, koşullu salıverilme tarihine belli bir süre kala, koşulları taşıdıkları takdirde denetimli serbestliğe ayrılabilirler. Bu durumda cezanın kalan kısmı, toplum içinde denetim altında infaz edilir.
Seçenek Yaptırım Olarak Denetimli Serbestlik
Bazı hallerde mahkeme; kısa süreli hapis cezasını erteleyerek belirli yükümlülüklere bağlayabilir veya adli para cezası ile birlikte denetimli serbestlik tedbirlerine hükmedebilir. Bu durumda kişi cezaevine girmeden, doğrudan denetimli serbestlik müdürlüğü aracılığıyla gözetim altına alınır.
Tedbir Mahiyetinde Denetimli Serbestlik
Özellikle bağımlılık, şiddet, çocuklar ve gençler bakımından; tedaviye yönlendirme, eğitim programına katılma, denetimli serbestlik kapsamında gözetim gibi çeşitli güvenlik tedbirleri uygulanabilir.
Çocuklar ve Gençler
Çocuk Koruma Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde; suça sürüklenen çocuklar hakkında, çocuğun yüksek yararı gözetilerek denetimli serbestlik benzeri tedbirler uygulanabilir. Bu durumda izleme ve rehberlik süreci, çocuk adalet sistemiyle uyumlu olarak yürütülür.

6. Denetimli Serbestlik Şartları ve Aranan Süreler

Denetimli serbestlikten yararlanmak için geçmişte ve günümüzde farklı süre ve koşullar öngörülmüştür. Genel çerçeve itibarıyla şu hususlar önemlidir:

Hükümlünün infazına başlanmış olması, yani ceza infaz kurumuna alınmış olması,
Koşullu salıverilme tarihine kadar olan sürenin, kanunda belirlenen sınırlar içinde kalması,
Hükümlünün cezasının belli bir kısmını cezaevinde çekmiş olması,
Disiplin cezasının bulunmaması veya önemli ölçüde engel teşkil etmeyecek düzeyde olması,
Denetimli serbestlik sürecinde sorun yaratacağı değerlendirilen ağır bir riskin (örneğin yüksek kaçma riski, ciddi tehlike hali) olmaması.

Kanun koyucu, belli dönemlerde denetimli serbestlik süresini genişletmiş, bazı suçlar yönünden ise istisnalar getirmiştir. Örneğin iyi hâlli hükümlüler için koşullu salıverilmesine belirli bir süre kalanların denetimli serbestlikten yararlanması gibi düzenlemeler yapılmıştır. Ancak bu süreler; çıkarılan infaz paketleri ve geçici maddelerle değişebildiğinden, her somut dosyada uygulama tarihinde yürürlükte bulunan metnin incelenmesi zorunludur.

7. Denetimli Serbestlikte Uygulanabilecek Yükümlülükler

Denetimli serbestlik kurumunda esas olan; hükümlünün toplum içinde serbestçe dolaşmasının yanında, belirli yükümlülükler ve kısıtlamalar altında bulunmasıdır. Uygulanabilecek başlıca yükümlülükler şunlardır:

Belirli Aralıklarla İmza Yükümlülüğü
Hükümlüden, belirli gün ve saatlerde denetimli serbestlik müdürlüğüne, karakola veya belirlenen bir kuruma gidip imza atması istenebilir. Bu yükümlülük, kişinin sistemle düzenli olarak temasını sağlar ve kaçma riskini azaltır.
Belirli Yer ve Kişilere Yaklaşmama Yükümlülüğü
Özellikle aile içi şiddet, tehdit, ısrarlı takip, belirli kişilere karşı işlenen suçlarda; hükümlünün mağdura, mağdurun ikametgâhına veya iş yerine yaklaşmaması kararlaştırılabilir. Bu yükümlülük, mağdurun korunmasına hizmet eder.
Belirli Bölgede İkamet Etme veya Bölgeyi Terk Etmeme
Hükümlünün, denetimin etkin şekilde yürütülebilmesi için belirli bir il, ilçe veya adreste ikamet etmesi ya da bu bölgeyi izinsiz terk etmemesi şart koşulabilir. Adres değişikliklerinin bildirilmesi zorunlu tutulur.
Eğitim ve Meslek Edindirme Programlarına Katılma
Hükümlünün istihdam imkânının artırılması, sosyal çevresinin iyileştirilmesi ve kişisel gelişiminin desteklenmesi için kurslara, eğitim programlarına veya meslek edindirme atölyelerine katılması kararlaştırılabilir.
Tedavi ve Rehabilitasyon Yükümlülüğü
Alkol veya madde bağımlılığı, öfke kontrol problemi, şiddet eğilimi gibi durumlarda; sağlık kuruluşlarında tedavi, psikososyal destek, grup terapisi gibi programlara katılma şartı getirilebilir.
Kamuya Yararlı İşte Çalışma
İlgili mevzuat çerçevesinde, hapis cezasına alternatif veya tamamlayıcı olarak kamuya yararlı işte çalışma yükümlülüğü uygulanabilir. Bu işin niteliği, süresi ve koşulları denetimli serbestlik müdürlüğü tarafından belirlenir.
Elektronik İzleme
Uygulamada, elektronik kelepçe veya benzeri cihazlar kullanılarak kişinin belirli alan dışına çıkıp çıkmadığı, belirlenen saat aralıklarına uyup uymadığı takip edilebilmektedir. Elektronik izleme, denetimli serbestliği daha etkin bir gözetim aracı haline getirir.

Bu yükümlülükler tek tek veya birlikte uygulanabilir. Hangi yükümlülüğün hangi süreyle uygulanacağı, hükümlünün kişisel özellikleri, iş ve aile durumu, suçun niteliği gibi hususlar değerlendirilerek belirlenir.

8. Denetimli Serbestlik Sürecinin İşleyişi ve Başvuru Yolu

8.1. Başlangıç Aşaması: İnfaz Dosyası ve İdare–Gözlem Kurulu

Hükümlünün denetimli serbestliğe ayrılma ihtimali doğduğunda, infaz dosyası üzerinden gerekli inceleme yapılır. Ceza infaz kurumundaki idare ve gözlem kurulu, hükümlünün disiplin durumunu, cezaevindeki davranışlarını, infaz sürecindeki uyumunu değerlendirir. Kurul, hükümlünün iyi hâlli olup olmadığına, denetimli serbestlikten yararlanmaya elverişli olup olmadığına dair bir kanaat oluşturur.

Bu aşamada; cezanın türü, süresi, suçun niteliği, hükümlünün geçmiş disiplin cezaları, cezaevinde çalışıp çalışmadığı, eğitim ve meslek faaliyetlerine katılımı gibi kriterler dikkate alınır. Olumlu kanaat verilmesi hâlinde, hükümlünün denetimli serbestlikten yararlanması yönünde süreç işletilir.

8.2. Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne Sevk

Cezaevinden denetimli serbestliğe ayrılmasına karar verilen hükümlü, kayıtlı olduğu yerdeki Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’ne bildirilir. Hükümlü, serbest bırakıldıktan sonra belirlenen süre içinde müdürlüğe başvurmak zorundadır. Müdürlükte;

Hükümlüyle görüşme yapılır,
Risk ve ihtiyaç analizi gerçekleştirilir,
Sosyal inceleme raporu hazırlanır,
Uygulanacak yükümlülükler ve denetim planı somut olarak belirlenir.

Hükümlü, bu süreçte hangi yükümlülüklere tabi olacağını imza altına alır ve şartlara uymayı taahhüt eder.

8.3. İzleme ve Raporlama Süreci

Denetimli serbestlik süresi boyunca hükümlü;

Belirlenen gün ve saatlerde imza atmak,
Gerekli hallerde rehberlik uzmanı, psikolog, sosyal çalışmacı ile görüşmelere katılmak,
Atandığı kamuya yararlı işte çalışmak,
Tedavi, eğitim ve iyileştirme programlarına devam etmek,
Adres değişikliklerini bildirmek ve izin almadan il dışına çıkmamak

zorundadır.

Denetimli serbestlik müdürlüğü; süreçteki tüm gelişmeleri kaydeder ve gerektiğinde mahkemeye veya infaz savcılığına raporlar. Hükümlünün yükümlülüklere uyup uymadığı, denetim planına uygun davranıp davranmadığı düzenli olarak izlenir.

9. Denetimli Serbestlik İhlali Halinde Ne Olur?

Denetimli serbestlik, hükümlüye tanınmış bir “hak” olmakla birlikte, aynı zamanda şartlı bir imkândır. Hükümlü yükümlülüklere uymazsa, bu imkan geri alınabilir. İhlal durumunda genellikle şu sonuçlar doğar:

Uyarı ve Planın Gözden Geçirilmesi
Hafif nitelikli, ilk ihlallerde; hükümlü yazılı veya sözlü olarak uyarılabilir, denetim planı gözden geçirilip daha sıkı yükümlülükler getirilebilir veya bazı kolaylıklar kaldırılabilir.
Denetimli Serbestlik Tedbirinin Kaldırılması
Hükümlünün defalarca yükümlülükleri ihlal etmesi, kasten yükümlülüğe uymaması, izinsiz olarak ortadan kaybolması veya suç işlemeye devam ettiği yönünde güçlü emareler bulunması hâlinde; denetimli serbestlik geri alınabilir. Bu durumda hükümlü, kalan cezasını ceza infaz kurumunda çekmek üzere tekrar cezaevine alınır.
Yeni Suç İşlenmesi
Denetimli serbestlik döneminde yeni bir suç işlenmesi hâlinde, hem yeni suç açısından soruşturma ve kovuşturma yürütülür hem de mevcut denetimli serbestlik durumu yeniden değerlendirilir. Yeni suç, çoğu zaman denetimli serbestliğin sona ermesine ve ceza infaz kurumuna dönüşe yol açabilir.
Elektronik İzlemenin İhlali
Elektronik kelepçe uygulamasında cihazın izinsiz çıkarılması, kasıtlı olarak zarar verilmesi veya sistemin çalışmasına engel olunması; denetimli serbestliğin ağır ihlali olarak kabul edilir ve infaz savcılığına bildirilir.

Bu nedenle denetimli serbestlikten yararlanan hükümlünün, kendisine verilen yükümlülükleri hafife almaması, bir anlamda “cezaevi yerine yükümlülük” ilişkisini göz önünde tutarak disiplinli şekilde hareket etmesi hayati önemdedir.

10. Denetimli Serbestlik ile Koşullu Salıverilme, Erteleme ve Diğer Kurumların Farkı

Denetimli serbestlik sıkça diğer infaz kurumlarıyla karıştırılmaktadır. Kısaca farklara değinmekte yarar vardır:

Koşullu Salıverilme: Hükümlünün cezasının belli bir kısmını cezaevinde çektikten sonra, iyi hâli göz önüne alınarak cezanın koşullu olarak kalan kısmının infaz dışına çıkarılmasıdır. Koşullu salıverilen kişi, belirli denetim süresi içinde suç işlemezse cezası tamamen infaz edilmiş sayılır. Denetimli serbestlik ise çoğu kez koşullu salıverilme tarihinden önceki belirli bir süre için uygulanır ve cezanın infazının bir parçasıdır.
Hapis Cezasının Ertelenmesi: Genellikle kısa süreli hapis cezalarında, hükmün açıklanmasının geri bırakılması veya hapis cezasının ertelenmesi söz konusudur. Burada kişi hiç cezaevine girmeyebilir; belirli denetim süresi ve yükümlülükler söz konusu olur. Denetimli serbestlikte ise kişi, genellikle cezaevine girdikten ve cezasının bir kısmını çektikten sonra bu imkandan yararlanır.
Adli Para Cezası: Adli para cezasının ödenmemesi halinde tazyik hapsi gibi sonuçlar gündeme gelebilir; ancak adli para cezası ile denetimli serbestlik doğrudan aynı kavram değildir. Bununla birlikte, bazı kararlarla adli para cezasına ek olarak denetimli serbestlik tedbirleri uygulanabilir.
Seçenek Yaptırımlar: Kamuya yararlı işte çalışma, eğitim programına katılma gibi yaptırımların önemli bir kısmı denetimli serbestlik sistemi içinde organize edilir; ancak her kamuya yararlı iş yükümlülüğü denetimli serbestlikten doğmak zorunda değildir.

Bu farkların doğru anlaşılması, hem hükümlü hem de yakınları için “cezaevinden çıkış yolu” ararken yanlış beklentiye girilmesini önlemek bakımından önemlidir.

11. Yabancı Uyruklular ve Denetimli Serbestlik

Yabancı uyruklu hükümlüler bakımından denetimli serbestlik uygulaması, ikamet durumu, sınır dışı işlemleri ve adli kontrol gibi hususlarla iç içe geçer. Yabancı hükümlünün Türkiye’de yasal ikamet izninin bulunmaması, hakkında sınır dışı kararı verilmiş olması, geri gönderme merkezine sevk edilmesi gibi durumlar, denetimli serbestlikten pratikte yararlanmasını zorlaştırabilir.

Bazı hallerde; yabancı hükümlü cezasını tamamlayamadan sınır dışı edilmekte, bazı hallerde ise sınır dışı işlemleri sonuçlanana kadar denetimli serbestlik veya adli kontrol tedbirleri gündeme gelebilmektedir. Bu alan, yabancılar hukuku ile ceza infaz hukuku’nun kesiştiği karmaşık bir alandır ve somut olayın özelliklerine göre uzman hukuki değerlendirme gerektirir.

12. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Pratik Öneriler

12.1. Adres ve İletişim Sorunları

Denetimli serbestlik sürecinde en sık yaşanan sorunlardan biri, hükümlünün adres değişikliklerini bildirmemesi veya ulaşılabilir olmamasıdır. Özellikle ekonomik nedenlerle sık sık iş ve şehir değiştiren hükümlüler, imza yükümlülüklerini takip etmekte zorlanabilmekte, bu da ihlal süreçlerine yol açabilmektedir.

Bu nedenle hükümlünün;

Kariyer planlamasını,
İkamet değişikliği ihtimallerini,
Ailevi yükümlülüklerini

denetimli serbestlik müdürlüğü ile şeffaf şekilde paylaşması ve her değişikliği yazılı olarak bildirmesi büyük önem taşır.

12.2. İş ve Çalışma Hayatı ile Çakışan Yükümlülükler

Bazı denetimli serbestlik planlarında; imza günleri veya kamuya yararlı iş yükümlülüğü, hükümlünün mesai saatleriyle çakışabilir. Bu durumda, müdürlükle görüşülerek programın mümkün olduğunca çalışma hayatına zarar vermeyecek şekilde revize edilmesi talep edilebilir. Müdürlükler, makul ve belgeli gerekçeler sunulduğunda çoğu zaman planı yeniden düzenleyebilmektedir.

12.3. Psikososyal Destek ve Tedavi Programlarına Direnç

Bazı hükümlüler, öfke kontrol programı, bağımlılık tedavisi veya aile içi şiddet eğitimi gibi programlara katılmayı “ceza” gibi görmekte ve isteksiz davranmaktadır. Oysa bu programlar sadece yükümlülük değil; uzun vadede kişinin kendi hayat kalitesini artıran, tekrar suç işlemeyi önleyen önemli araçlardır. Hükümlünün bu programlara aktif şekilde katılması, hem denetimli serbestlik sürecini sorunsuz tamamlama şansını artırır hem de ileride benzer hukuki sorunlarla karşılaşmasını önleyebilir.

13. Denetimli Serbestlik ve Avukat Desteğinin Önemi

Denetimli serbestlik sürecinde hukuki destek almak, özellikle şu açılardan önem taşır:

Hükümlünün hangi tarihten itibaren denetimli serbestlikten yararlanabileceği,
Ceza infaz kurumunda kalması gereken süre, koşullu salıverilme tarihi ve infaz hesaplamalarının doğru yapılması,
Hangi suçun hangi infaz rejimine tabi olduğu, özel düzenlemeler ve geçici maddelerin uygulanıp uygulanmayacağı,
Denetimli serbestlik ihlali durumunda izlenecek yol, mazeretlerin belgelendirilmesi, itiraz ve şikâyet yolları,
Denetimli serbestlik yükümlülüklerinin çalışma, eğitim ve aile hayatına en az zarar verecek biçimde düzenlenmesi için müdürlükle yapılacak görüşmeler.

İnfaz hukuku teknik ve detaylı bir alandır. Tek başına hareket eden hükümlü, çoğu zaman hak kaybına uğrama riskiyle karşı karşıya kalır. Bu nedenle, denetimli serbestlik imkanının varlığı, hangi tarihte doğduğu, şartlarının neler olduğu ve ortaya çıkabilecek ihlallerin nasıl yönetileceği konusunda uzman bir avukattan hukuki danışmanlık alınması son derece faydalıdır.

14. Sık Sorulan Sorular (SEO Açısından Önemli Başlıklar)

14.1. Denetimli Serbestlik Nedir Kısaca?

Denetimli serbestlik; belirli şartları taşıyan hükümlülerin cezasının kalan kısmını cezaevinde değil, toplum içinde ancak denetim ve gözetim altında çekmesini sağlayan infaz hukuku kurumudur. Hükümlü serbesttir, fakat imza yükümlülüğü, belirli yerlere gitmeme, tedaviye katılma, kamuya yararlı işte çalışma gibi şartlara uymak zorundadır.

14.2. Denetimli Serbestlik Süresi Ne Kadardır?

Denetimli serbestlik süresi; işlenen suçun türüne, ceza miktarına, koşullu salıverilme tarihine, ilgili dönemde yürürlükte bulunan infaz düzenlemelerine ve geçici maddelere göre değişir. Bazı dönemlerde koşullu salıverilmesine belirli bir süre kalanların denetimli serbestlikten yararlanmasına izin veren düzenlemeler yapılmıştır. Bu nedenle net süre hesabı için her somut dosyada güncel mevzuat ve infaz hesaplamasının dikkatle yapılması gerekir.

14.3. Denetimli Serbestlik İhlal Edilirse Ne Olur?

İhlalin niteliğine göre; önce uyarı yapılabilir, yükümlülükler ağırlaştırılabilir veya doğrudan denetimli serbestlik geri alınarak hükümlü cezaevine geri gönderilebilir. Özellikle sistemli ve kasıtlı ihlaller, yeni suç işlenmesi gibi durumlarda denetimli serbestlik imkânını tamamen kaybetmek mümkündür.

14.4. Denetimli Serbestlikte Çalışabilir miyim?

Evet. Denetimli serbestlik sistemi, esasında hükümlünün topluma entegre olarak, çalışmasını ve üretmesini hedefler. Ancak çalışmanın denetim planı ile uyumlu olması gerekir. Çalışma saatleri ile imza yükümlülükleri çakışıyorsa, belgelendirilmiş iş durumu sunulmak suretiyle denetimli serbestlik müdürlüğünden planın revize edilmesi istenebilir.

14.5. Denetimli Serbestlik Elektronik Kelepçeyle mi Uygulanır?

Her denetimli serbestlik dosyasında elektronik kelepçe zorunlu değildir. Elektronik izleme; risk ve ihtiyaç değerlendirmesine göre, özellikle belirli yer ve kişilere yaklaşmama yükümlülüğünün etkin takibi gereken dosyalarda tercih edilmektedir. Kararın verilip verilmeyeceği, somut olayın özelliklerine göre belirlenir.

15. Sonuç: Denetimli Serbestlik Bir Ayrıcalık Değil, Şartlı Bir Fırsattır

Denetimli serbestlik kurumu, ceza infaz hukukunun en önemli araçlarından biri haline gelmiştir. Doğru uygulandığında;

Cezaevlerinin yükünü hafifletir,
Hükümlünün sosyal ve ekonomik hayatını tamamen koparmadan infazı mümkün kılar,
Mağdurun ve toplumun güvenliğini gözeten koruyucu tedbirler içerir,
Kişinin yeniden suç işlemesini önlemeye yönelik kalıcı çözümler sunar.

Buna karşılık, denetimli serbestlik yükümlülüklerine önem verilmediği, imza günlerinin aksatıldığı, tedavi ve eğitim programlarına katılmaktan kaçınıldığı, adres bildirim yükümlülüklerinin yerine getirilmediği durumlarda; bu hak kısa sürede kaybedilebilir ve hükümlü kendisini yeniden ceza infaz kurumunda bulabilir.

Bu nedenle denetimli serbestlikten yararlanmayı düşünen ya da bu hakka kavuşma aşamasında olan hükümlülerin, infaz dosyalarını titizlikle inceletmeleri, mevcut ve güncel mevzuat ışığında hak ve yükümlülüklerini doğru öğrenmeleri ve süreci profesyonel hukuki destekle birlikte yürütmeleri, hem kendi yararlarına hem de toplumsal menfaatlere en uygun yol olacaktır.

ceza hukuku, ceza muhakemesinde koruma tedbirleri, CMK, denetimli serbestlik, Hukuki Danışmanlık, istanbulavukat, TCK

Single Blog Title