Delil Yönetimi ve Uzman Raporları: CAS Usulünde En İyi Uygulamalar
1. Giriş
Spor tahkiminde delil yönetimi, uyuşmazlığın adil, hızlı ve etkin biçimde çözülmesinin temel unsurudur.
Court of Arbitration for Sport (CAS), klasik tahkimden farklı olarak hem özel hukuk hem de disiplin uyuşmazlıklarını incelediği için, delil rejimi oldukça esnek fakat yüksek standartlıdır.
Bu makalede, CAS Code R44.1–R57 hükümleri ile İsviçre Federal Mahkemesi (SFT) ve CAS içtihatları ışığında, delil toplama, uzman raporları (expert opinion) ve taraf beyanlarının yönetimi konuları detaylı biçimde ele alınacaktır.
2. CAS Usulünde Delil Serbestisi İlkesi
CAS Code R44.1:
“Hakem kurulu, taraflara delil sunma imkânı tanır ve hangi delillerin kabul edileceğine karar verir.”
Bu hüküm, CAS yargısının temelini oluşturan **“delil serbestisi ilkesi”**ni yansıtır.
Hakem kurulu, tarafların sunduğu delilleri serbestçe değerlendirir, ancak yalnızca uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayan delilleri dikkate alır.
CAS 2018/A/5546 – Athlete v. WADA:
“CAS, delillerin ispat gücünü takdir ederken, taraflarca sunulan raporların güvenilirliği ve metodolojisine özel önem verir.”
3. Delillerin Sunulma Zamanı ve Sınırları
3.1. Delil Sunma Süresi
-
Appeals Arbitration dosyalarında: deliller Appeal Brief (R51) aşamasında sunulur.
-
Ordinary Arbitration dosyalarında: deliller, Request for Arbitration (R38) sonrası belirlenen süre içinde sunulur.
Yeni deliller, yalnızca “haklı neden (just cause)” varsa sonradan kabul edilir.
CAS 2019/A/6210 – Club v. Player:
“Geç sunulan deliller, davayı uzatıyorsa reddedilir; ancak haklı neden varsa dikkate alınabilir.”
3.2. Delil Türleri
-
Yazılı belgeler (contracts, kararlar, e-postalar),
-
Tanık beyanları,
-
Uzman raporları (expert reports),
-
Elektronik deliller (WhatsApp, GPS verileri, doping test kayıtları),
-
Görsel veya video kayıtları.
4. Uzman Raporları (Expert Reports) ve Bilirkişilik
4.1. Uzman Raporlarının Önemi
Spor tahkiminde teknik konuların fazlalığı nedeniyle, bilirkişi raporları sıkça başvurulan bir araçtır.
Örneğin:
-
Doping dosyalarında laboratuvar analizleri,
-
Finansal Fair Play davalarında mali tablolar,
-
Sponsorluk uyuşmazlıklarında medya ölçüm raporları,
-
Sakatlık tazminatında tıbbi bilirkişi raporları.
4.2. Uzman Atama Yöntemleri
CAS Code R44.3, hakem kuruluna resen veya taraf talebiyle uzman atama yetkisi verir.
“Hakem kurulu, gerekli gördüğü takdirde kendi uzmanını atayabilir.”
Bu hüküm, İsviçre Medeni Usul Yasası’nın (CPC Art. 183) paralelidir.
Taraflarca sunulan raporlar ile Panel’in atadığı uzman raporu arasında çelişki varsa, Panel genellikle tarafsız atanan bilirkişiye üstünlük tanır.
CAS 2016/A/4642 – Cyclist v. UCI:
“Panel, laboratuvarın bağımsız uzman raporuna tarafça sunulan özel raporlardan daha yüksek ispat değeri tanımıştır.”
5. Tanık Beyanları ve Güvenilirlik Kriterleri
Tanık beyanı, CAS nezdinde ikincil ispat vasıtası olarak kabul edilir.
Hakem kurulu, tanığın:
-
Olaylara tanıklık derecesi,
-
Taraflarla ilişkisi,
-
Beyanların tutarlılığı
gibi unsurları dikkate alır.
CAS 2017/A/5052 – Club v. Player:
“Taraf menajeri tarafından sunulan tanık beyanı, menfaat ilişkisi nedeniyle sınırlı güvenilirlik taşıdığı gerekçesiyle dikkate alınmamıştır.”
6. CAS’ın Delil Takdir Yetkisi ve Standartı
Hakem kurulu, “comfortable satisfaction” ilkesine dayanır.
Bu, ceza yargısındaki “beyond reasonable doubt” (şüphenin ötesinde ispat) standardı ile hukuk yargısındaki “balance of probabilities” (olası denge) arasında bir ara standarttır.
CAS 2010/A/2268 – WADA v. Athlete:
“Comfortable satisfaction, hakemin vicdani kanaatine dayalı ama objektif temele sahip bir ölçüttür.”
7. Delillerin İncelenmesinde Denge İlkesi (Equality of Arms)
CAS Code R44.1(2):
“Taraflara eşit imkân sağlanmalıdır.”
Bu ilke gereği, taraflardan biri gizli belgeye ulaşabiliyorsa, diğerine de erişim hakkı tanınmalıdır.
CAS bu konuda ECHR Art. 6 standartlarına atıf yapar.
CAS 2018/A/6021 – Player v. FIFA:
“Taraflardan birinin gizli belgeleri saklaması, adil yargılanma hakkının ihlalidir.”
8. Doping Davalarında Delil Standartı
Doping dosyaları, CAS içtihatlarında en gelişmiş delil değerlendirmesine sahiptir.
CAS, WADA International Standard for Laboratories (ISL) ve Athlete Biological Passport (ABP) raporlarına yüksek delil değeri atfeder.
Ancak, sporcunun test prosedüründeki hatayı ispatlaması halinde rapor geçerliliğini yitirir.
CAS 2015/A/4059 – Athlete v. IAAF:
“Numune zincirinde (chain of custody) kopukluk varsa, test sonucu geçerli delil sayılmaz.”
9. Elektronik ve Dijital Delillerin Kabulü
Modern sporda delil türleri dijitalleşmiştir.
E-postalar, WhatsApp mesajları, GPS kayıtları, sosyal medya paylaşımları CAS tarafından şartlı delil olarak kabul edilir.
“Dijital deliller, doğruluğu teknik olarak ispatlandığı sürece kabul edilebilir.”
CAS, bu belgelerin doğrulaması için taraflardan metadata, ekran görüntüsü veya üçüncü taraf onayı ister.
CAS 2021/A/7411 – Club v. Coach:
“WhatsApp yazışmaları, metadata teyidiyle delil olarak kabul edilmiştir.”
10. Delil Reddi ve Usul İhlali
CAS, delilin:
-
Uyuşmazlıkla ilgisiz,
-
Geç sunulmuş,
-
Gizli veya hukuka aykırı elde edilmiş
olması halinde reddine karar verir.
İsviçre Federal Mahkemesi, “illegal evidence doctrine” uyarınca, delilin elde edilme şekline önem verir.
SFT 4A_362/2019:
“CAS, delili reddetmekte takdir sahibidir; ancak delilin tümüyle dışlanması adil yargılanma hakkını ihlal etmemelidir.”
11. Türk Hukukunda Delil Serbestisi ile Karşılaştırma
Türk tahkim sisteminde (HMK m. 431–439) de benzer bir serbestlik ilkesi vardır.
Ancak CAS uygulaması, delilin uluslararası nitelikte ve tarafsız uzmanlarla değerlendirilmesine daha geniş yetki tanır.
Yargıtay, CAS kararlarının delil değerlendirmesini “hakem takdirine dayalı” olarak kabul eder.
Yargıtay 15. HD 2020/1224 E., 2021/1843 K.:
“Delillerin değerlendirilmesi hakemlerin takdirindedir; bu husus tenfiz denetimi kapsamında incelenemez.”
12. CAS Usulünde En İyi Uygulamalar (Best Practices)
-
Delilleri mümkün olan en erken aşamada sunmak,
-
Uzman raporlarında metodoloji ve veri kaynaklarını belirtmek,
-
Tanık beyanlarını belgeyle desteklemek,
-
Dijital delillerde doğrulama raporu (metadata) eklemek,
-
CAS Code R44.3 kapsamında tarafsız uzman atanmasını talep etmek,
-
Belgeleri İngilizce veya Fransızca tercümeyle sunmak,
-
“Confidentiality Order” talep ederek gizlilik sağlamak.
13. Sonuç ve Değerlendirme
Delil yönetimi, CAS yargısında yalnızca teknik değil stratejik bir meseledir.
Doğru zamanda, doğru içerikle ve usule uygun sunulan deliller, sporcu veya kulüp lehine sonucu doğrudan etkiler.
Uzman raporlarının kalitesi, CAS’ın “comfortable satisfaction” standardını karşılamanın en etkili aracıdır.
Spor hukuku uygulayıcıları için en iyi strateji; şeffaf, sistematik ve teknik temelli delil sunumudur.
About Post Author
