Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılması

 Davanın Açılmamış Sayılması ve Dosyanın İşlemden Kaldırılması

Hukuk muhakemelerinde uyuşmazlıkların çözümü için başvurulan yöntem, dava açmaktır. Dava açma sürecinde belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlar genel olarak dava şartları olarak sınıflandırılır ve genel dava şartları, taraflara ilişkin şartlar, ve dava konusuna ilişkin şartlar olarak ayrılabilir. Bu bağlamda, dava açabilmek için taraf teşkilinin sağlanması temel gereksinimlerden biridir. Bu nedenle, hukuk davalarında davacı ve davalı olmak üzere iki tarafın bulunması gereklidir.

Taraf teşkili, davanın açılmasından itibaren tüm dava sürecinde devam etmelidir. Tarafların davayı takip etmemesi durumunda, mahkeme esas hakkında bir karar veremez. Dolayısıyla, davanın süresince takip edilmesi gerekmektedir. Aksi halde, dosyanın işlemden kaldırılması veya davanın açılmamış sayılması gibi sonuçlar doğabilir.

Tarafların duruşmaya katılmaması, sonuçları ve davanın açılmamış sayılması HMK m.150’de düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre:

1. Tarafların Duruşmaya Katılmaması:
– Usulüne uygun olarak davet edilen taraflar duruşmaya gelmediklerinde veya gelerek davayı takip etmeyeceklerini bildirdiklerinde, mahkeme dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verir.

– Taraflardan biri duruşmaya gelirken diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine yargılama, gelmeyen tarafın yokluğunda devam edebilir veya dosya işlemden kaldırılabilir. Geçerli bir mazereti olmayan taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.

– Duruşma günü belirlenmesi gereken durumlarda, son işlem tarihinden itibaren bir ay içinde başvuru yapılmazsa dosya işlemden kaldırılır.

2. Dosyanın Yeniden Açılması:

– Dosya işlemden kaldırılmışsa, işlemden kaldırıldığı tarihten itibaren üç ay içinde taraflardan birinin dilekçeyle başvurusu üzerine dosya yeniden açılabilir. Yenileme dilekçesi, duruşma günü, saati ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir.

– İşlemden kaldırıldığı tarihten itibaren bir ay geçtikten sonra yenileme başvurusu yapılırsa, harç ödenmesi gerekir ve bu harç yenileyen tarafça ödenir. Harç ödenerek yenilenen dava, eski davanın devamı olarak kabul edilir.

– Yenileme hakkı, yazılı yargılamada en fazla iki kez (HMK m.150/6), basit yargılamada ise sadece bir kez kullanılabilir. Yenileme hakkının kullanılması durumunda, dosya tekrar takipsiz bırakılırsa sadece bir kez daha yenileme yapılabilir. İkinci kez yenileme veya basit yargılamada yenileme hakkının kullanılmasından sonra, dosya işlemden kaldırılırsa, dava açılmamış sayılır.

3. Yargıtay Kararları:

– Yargıtay 14. Hukuk Dairesi, 18.09.2019 tarihli kararında, dosyanın iki kez yenilenebileceğini ve ikinci yenilemeden sonra dava tekrar takipsiz bırakıldığında, davanın açılmamış sayılacağını belirtmiştir. Bu karar doğrultusunda, bir dava iki defa takipsiz bırakılabilir; ikinci yenilemeden sonra ise dava açılmamış sayılır.

Sonuç

Davanın açılmamış sayılması, dosyanın işlemden kaldırılmasından itibaren üç ay geçtikten sonra gerçekleşir. Yazılı yargılamada iki, basit yargılamada ise bir kez yenileme talep edilebilir. Yenileme hakkı bu sınırlar içinde kullanılmalıdır. Süreler geçtikten sonra dava açılmamış sayılır ve önceki dava ile ilgili tüm sonuçlar ortadan kalkar. Bu durumda, yeni bir dava açılabilir ve harç yatırılarak işlem yapılabilir.