Danimarka’da Çalışma İzni ve Çalışan Hakları

1. Giriş

Danimarka, Avrupa’nın en yaşanabilir ülkelerinden biri olarak bilinir ve iş piyasası çalışan hakları açısından oldukça gelişmiştir. Bu makalede, Danimarka’da çalışma izni alma süreci, farklı vize ve izin türleri ile çalışan hakları ve hukuki güvenceler ele alınacaktır.

2. Danimarka’da Çalışma İzni Alma Süreci

Danimarka’da çalışmak isteyen yabancılar için farklı vize ve izin türleri bulunmaktadır. Avrupa Birliği (AB) ve Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) vatandaşları için serbest dolaşım hakkı bulunduğundan, bu kişiler çalışma izni almaksızın Danimarka’da çalışabilirler. Ancak, AB/AEA dışından gelenler için belirli prosedürler vardır.

2.1. Çalışma İzni Türleri

Danimarka’da çalışma izni almak isteyenler için başlıca vize ve izin türleri şunlardır:

• Pozitif Liste (Positive List): Danimarka’da eleman açığı olan meslekleri kapsar. Bu listeye göre bir iş teklifiniz varsa çalışma izni alabilirsiniz.
• Özel Beceriler ve Yetenekler Programı (Pay Limit Scheme): Yüksek maaşlı pozisyonlar için tasarlanmıştır. 2024 itibariyle bu program dahilinde en az yıllık 465.000 DKK maaş alacak bireyler çalışma izni alabilir.
• Startup Denmark: Yenilikçi bir iş fikri olan girişimciler için tasarlanan bu program, Danimarka’da şirket kurma ve çalışma izni alma fırsatı sunar.
• Yeşil Kart Programı (Green Card Scheme) [Kaldırıldı]: Daha önce var olan bu program, 2016 itibariyle kaldırılmıştır.

2.2. Başvuru Süreci

• Danimarka şirketinden bir iş teklifi almak gereklidir.
• Danimarka Göçmenlik Servisi’ne (SIRI) online veya fiziksel başvuru yapılmalıdır.
• Pasaport, diploma, iş sözleşmesi ve biyometrik veriler ile birlikte başvuru tamamlanmalıdır.
• Ortalama olarak 1-3 ay içerisinde yanıt alınmaktadır.

3. Danimarka’da Çalışan Hakları

Danimarka, çalışan hakları konusunda dünya genelinde en iyi koruma sistemlerinden birine sahiptir.

3.1. Asgari Ücret

Danimarka’da resmi bir asgari ücret bulunmamaktadır. Ancak, sendikalar ve işverenler arasındaki toplu iş sözleşmeleri çerçevesinde çalışanlar belirli maaşlar almaktadır. Ortalama saatlik çalışma ücreti 2024 itibariyle yaklaşık 130-150 DKK arasında değişmektedir.

3.2. Haftalık Çalışma Saatleri ve Tatiller

• Haftalık maksimum çalışma süresi 48 saattir, ancak çoğu işveren 37 saatlik bir haftayı uygular.
• Danimarka’da 25 gün yıllık izin hakkı bulunmaktadır.
• Resmi tatiller dışında, sendikalar ve işverenler arasındaki sözleşmeler ek tatiller sunabilir.

3.3. Sendikal Haklar ve Toplu Pazarlık

• Danimarka’da çalışanların büyük bir kısmı sendikalıdır.
• Toplu iş sözleşmeleri ücret ve çalışma koşullarını belirler.
• Grev hakkı anayasal bir haktır.

3.4. Vergi ve Sosyal Güvenlik

• Danimarka’da gelir vergisi oranları %39 ile %52 arasında değişebilir.
• Tüm çalışanlar sosyal güvenlik sistemine (SKAT) kayıtlıdır ve sağlık, işsizlik sigortası gibi haklardan faydalanabilir.

3.5. Fesih ve Tazminat

• İşverenin, çalışanı haksız yere işten çıkarması durumunda hukuki yaptırımlar vardır.
• Kıdem tazminatı çalışanın çalışma süresine ve sözleşmesine göre belirlenir.

4. Sonuç

Danimarka, çalışma koşulları ve iş hukuku açısından çalışanlara yüksek düzeyde koruma sağlayan bir ülkedir. Ancak, yabancılar için çalışma izni alma süreci bazen karmaşık olabilmektedir. Bu nedenle, Danimarka’da çalışmayı düşñnen bireylerin profesyonel hukuki destek alması faydalı olabilir.