Danimarka’da Çalışma İzni ile AB Ülkelerine Seyahat Etme Hakkı: Hukuki Çerçeve ve Kısıtlamalar
Giriş
Danimarka, Avrupa Birliği (AB) üyesi olmasına rağmen Schengen ve AB göç politikalarına yönelik bazı farklı düzenlemelere sahiptir. Danimarka’da çalışma izni olan bir kişinin, diğer AB ülkelerine serbestçe seyahat edip edemeyeceği konusu, hem AB müktesebatı hem de ulusal mevzuat açısından önemli hukuki farklılıklar içermektedir. Bu makalede, Danimarka çalışma iznine sahip kişilerin AB ve Schengen ülkelerine seyahat hakları incelenecek, bu kapsamda vize muafiyetleri, Schengen kuralları ve AB vatandaşlarının serbest dolaşım hakları ile üçüncü ülke vatandaşlarına yönelik uygulamalar ele alınacaktır.
1. Danimarka Çalışma İzni ve Hukuki Statüsü
Danimarka’da çalışma izni, genellikle Danimarka Yabancılar Yasası (Udlændingeloven) çerçevesinde verilir ve EU/EEA (Avrupa Birliği ve Avrupa Ekonomik Alanı) ülkeleri ile üçüncü ülke vatandaşları için farklı kurallar uygulanır.
- AB/AEA Vatandaşları: Danimarka’da çalışmak için ayrı bir çalışma izni almalarına gerek yoktur. AB’nin serbest dolaşım ilkesi gereğince, istedikleri AB ülkesine serbestçe seyahat edebilir ve çalışabilirler.
- Üçüncü Ülke Vatandaşları: Danimarka’da çalışma izni alan ancak AB vatandaşı olmayan bireyler için AB içinde serbest dolaşım hakkı bulunmamaktadır. Ancak, Schengen kuralları doğrultusunda bazı kısa süreli seyahat haklarından yararlanabilirler.
2. Danimarka Çalışma İzni Sahiplerinin AB Ülkelerine Seyahat Hakları
A) Schengen Bölgesinde Seyahat Hakkı
Danimarka, Schengen Bölgesi’ne üyedir. Schengen kurallarına göre, Danimarka’da geçerli bir oturma ve çalışma iznine sahip olan kişiler, 180 gün içinde en fazla 90 gün olmak kaydıyla diğer Schengen ülkelerine vizesiz seyahat edebilirler.
Bu hak Schengen Vize Kodu (EU 2016/399) ile düzenlenmiştir ve şu hususlar önemlidir:
- Seyahat eden kişi, Schengen üyesi bir ülkede 90 günden fazla kalamaz.
- Çalışma izni sadece Danimarka için geçerlidir, başka bir AB ülkesinde çalışmak için ek bir izin gereklidir.
- Seyahat eden kişinin geçerli pasaportu ve Danimarka oturma kartı bulunmalıdır.
B) Schengen Dışı AB Ülkelerine Seyahat Hakkı
Bazı AB ülkeleri Schengen’e dahil değildir. Örneğin, İrlanda, Bulgaristan, Romanya ve Kıbrıs gibi ülkeler Schengen Bölgesi dışında kalmaktadır.
- Danimarka çalışma izni bu ülkelere giriş için doğrudan hak sağlamaz.
- Ülkeye giriş için ulusal vize başvurusu yapılması gerekebilir.
C) Uzun Süreli AB Dolaşımı (EU Blue Card Sahipleri İçin Özel Haklar)
Eğer Danimarka’da EU Blue Card (Mavi Kart) sahibiyseniz, belirli şartları sağladığınız takdirde başka AB ülkelerinde de çalışma izni almanız daha kolay olabilir.
- Mavi Kart sahipleri, 90 gün boyunca vizesiz seyahat edebilir.
- Bazı ülkelerde çalışma izni almadan belirli sürelerle (örneğin 6 ay) iş arayabilirler.
3. Çalışma İzni ile Yerleşim Hakkı Kazanabilir Misiniz?
Danimarka’da uzun süre çalışma izni ile yaşayanlar, Daimî Oturma İzni (Permanent Opholdstilladelse) alabilirler.
- Daimî oturma izni aldıktan sonra, EU Long-Term Residence Directive (2003/109/EC) kapsamında bazı AB ülkelerinde daha uzun süreli ikamet izni için başvuru yapma hakkı kazanabilirsiniz.
- Ancak, bu hak tüm AB ülkeleri için geçerli değildir ve her ülkenin ulusal mevzuatına göre değişir.
4. Schengen Ülkelerinde Serbest Dolaşımın Sınırları ve Kısıtlamalar
Danimarka çalışma izni olan kişilerin Schengen bölgesinde serbest dolaşımı, EU Serbest Dolaşım Direktifi (2004/38/EC) kapsamında AB vatandaşlarına tanınan haklarla karıştırılmamalıdır.
Bazı kısıtlamalar şunlardır:
- Çalışma yasağı: Çalışma izni yalnızca Danimarka’da geçerlidir.
- Yerleşim izni gerekliliği: 90 gün kuralını aşan sürelerde Schengen ülkelerinde kalmak için oturma izni başvurusu yapılmalıdır.
- Sınır dışı edilme riski: Vize süresini aşan kişiler, diğer Schengen ülkelerinde sınır dışı edilebilir.
Sonuç ve Değerlendirme
Danimarka’da çalışma izni olan bir kişi, Schengen kuralları kapsamında diğer Schengen ülkelerine turistik veya kısa süreli iş amaçlı olarak seyahat edebilir. Ancak, çalışma izni sadece Danimarka’da geçerli olduğundan, diğer AB ülkelerinde çalışmak için ayrıca vize veya çalışma izni alınması gerekmektedir. Ayrıca, EU Blue Card veya Daimî Oturma İzni gibi statüler ile uzun vadede AB ülkelerinde daha geniş haklar elde edilebilir.
Danimarka’da çalışmayı planlayan veya hali hazırda çalışan bireylerin, Schengen vizesi ve AB göçmenlik yasaları konusunda güncel düzenlemeleri takip etmeleri önemlidir. Çünkü her ülkenin kendi ulusal düzenlemeleri ve vize politikaları farklılık gösterebilir.