Danimarka’da Çalışma İzni Almış Yabancıların Sosyal Güvenlik Hakları

Giriş

Danimarka, refah devleti anlayışına sahip olup, sosyal güvenlik sistemi ile çalışanlarına geniş kapsamda haklar sunmaktadır. Ancak, bu sistemin sunduğu hakların kapsamı, Danimarka’da çalışma izni alarak çalışan yabancılar için farklılıklar gösterebilir. Bu makalede, Danimarka’da çalışma izni ile çalışan yabancıların sosyal güvenlik hakları incelenecektir.

1. Danimarka Sosyal Güvenlik Sistemi

Danimarka’da sosyal güvenlik sistemi çalışanların sosyal risklere karşı korunmasını amaçlayan kapsam lı bir yapıdır. Sosyal güvenlik hakları vergi finansmanlı olup, belirli koşulları sağlayan herkes sistemden yararlanabilir.

Ana sosyal güvenlik bileşenleri:

• Sağlık hizmetleri
• Emeklilik hakları
• İşsizlik yardımları
• Hastalık ve analık izni
• Aile yardımları

Bu haklardan yararlanabilmek için bireyin Danimarka’da ikamet ediyor olması ve belirli sigorta primlerini ödemiş olması gerekmektedir.

2. Danimarka’da Çalışma İzni Olan Yabancıların Sosyal Güvenlik Kapsamı

Danimarka’da çalışma izni ile çalışan yabancılar, Danimarka sosyal güvenlik sistemine kaydolmak zorundadır. Ancak, sosyal güvenlik sistemine dahil olabilmek için CPR numarası (Danimarka Küresel Kümelik Kayıt Numarası) edinmeleri gerekmektedir. Bu numara ile Danimarka’nın sosyal güvenlik sistemine kaydolabilirler.

Sisteme Dahil Olma Koşulları:

• Danimarka’da geçerli bir çalışma iznine sahip olmak
• Danimarka’da vergi mükellefi olarak kayıtlı olmak
• Sosyal güvenlik primlerini düzenli ödemek

3. Yabancı Çalışanların Temel Sosyal Güvenlik Hakları

a) Sağlık Hizmetleri

Danimarka’da çalışma izni olan yabancılar halk sağlığı sistemine dahil edilir ve tüm temel sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. Şunlar sistem dahilindedir:

• Genel muayeneler
• Acil servis hizmetleri
• Uzman doktor ve hastane hizmetleri
• Reçeteli ilaç desteği

b) Emeklilik Hakları

Danimarka’da emeklilik sistemi zorunlu ve tamamlayıcı olmak üzere iki bölüme ayrılır. Çalışma iznine sahip yabancılar, zorunlu emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edilir.

• 67 yaşını doldurmuş ve en az 40 yıl Danimarka’da ikamet etmiş olanlar tam emeklilik maaşı alabilir.
• Daha az yıl kalanlar orantılı emeklilik maaşı alabilir.

c) İşsizlik Yardımı

Danimarka’da bir yabancının işsizlik maaşı alabilmesi için en az 1 yıl boyunca prim ödemiş olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra,

• Son 3 yılda en az 1 yıl aktif olarak çalışmış olmak gereklidir.
• Kendi isteğiyle işten ayrılanlar genellikle bu yardımdan yararlanamaz.

d) Hastalık ve Analık İzni

Danimarka’da çalışan yabancılar hastalık durumunda sosyal yardım alabilir. İşveren, ilk 30 gün boyunca hastalık maaşı ödemek zorundadır, sonrasında devletten hastalık maaşı alabilirler.

• Doğum izni, anne için 18 hafta, baba için 2 haftalık izni kapsar.
• Aile yardımları ve çocuk bakım desteği mevcuttur.

4. Avrupa Birliği Vatandaşları ile Diğer Yabancılar Arasındaki Farklar

AB vatandaşları, Danimarka’da serbest dolaşım hakkı nedeniyle daha kolay çalışabilir ve sosyal haklardan daha hızlı yararlanabilir. Ancak, AB dışındaki ülkelerden gelenler için daha katı kurallar uygulanmaktadır.

Sonuç

Danimarka’da çalışma izni olan yabancılar, belirli koşulları yerine getirdiğinde geniş kapsamda sosyal güvenlik haklarına sahip olabilir. Ancak, bu haklar vatandaşlığa ve ikamet süresine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Özellikle, AB vatandaşı olmayan çalışanların sosyal haklara erişim için daha fazla yasal prosedürle karşı karşıya kalabileceği unutulmamalıdır.