Crack, Keygen, Trial Reset: Lisanssız Yazılım Çeşitlerinin Kullanımı Suç mu?/İstanbul Avukat

GİRİŞ

Yazılımlar günümüz dünyasında bireysel kullanıcıların, kamu kurumlarının ve özel şirketlerin operasyonel süreçlerinde merkezi bir role sahiptir. Ancak yazılım kullanımında karşılaşılan en büyük sorunlardan biri lisans ihlalleridir. Kullanıcılar kimi zaman maliyet, kimi zaman bilinçsizlik sebebiyle yazılımları lisanssız olarak kullanmakta, bu da Türk Ceza Hukuku ve Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) açısından ciddi sonuçlar doğurmaktadır.

Lisanssız kullanımın en yaygın yöntemleri arasında crack, keygen ve trial reset yazılımları yer almaktadır. Bu makalede, bu yöntemlerin teknik işleyişine kısaca değinilerek, her birinin hukuki durumu, cezai yaptırımlar ve Yargıtay uygulamaları kapsamında nasıl değerlendirildiği detaylı şekilde incelenecektir.

---

I. LİSANSSIZ YAZILIM KAVRAMI

Lisanssız yazılım, bir yazılımın eser sahibinden izin alınmadan;

• Kurulması,

• Çoğaltılması,

• Çalıştırılması veya kullanılması,

• Dağıtılması,

• Ticari faaliyette kullanılmasıdır.

Bu fiiller, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre eser sahibinin mali haklarının ihlali anlamına gelir ve suç teşkil eder.

---

II. YAYGIN KULLANILAN LİSANSSIZ YAZILIM TÜRLERİ

1. Crack (Kırma) Yazılımları

Tanım:
Yazılımın lisans kontrol mekanizmasını etkisiz hale getiren küçük dosyalardır.

Nasıl çalışır?:
Orijinal yazılımın exe veya dll dosyası değiştirilir. Yazılım lisanssız olarak çalışmaya başlar.

Hukuki Yorum:

• Yazılımın kurulum dosyası değiştirilerek “işlenmiş” olur.

• Crack dosyasının yüklenmesi ve çalıştırılması “çoğaltma” fiilini oluşturur.

• FSEK m.71 kapsamında açık suçtur.

---

2. Keygen (Key Generator) Kullanımı

Tanım:
Yazılımın lisans anahtarını üretmek üzere tasarlanmış illegal programlardır.

Nasıl çalışır?:
Yasal olmayan şekilde lisans numarası üretir ve yazılımın etkinleştirilmesini sağlar.

Hukuki Yorum:

• Sadece telif hakkının değil, aynı zamanda haksız kazanç ve nitelikli dolandırıcılık (TCK m.157) kapsamına da girer.

• Sahte lisans beyanında bulunan kişi hakkında dolandırıcılık suçu oluşabilir.

• Ceza: 1 ila 5 yıl arasında hapis cezası ve adli para cezası.

---

3. Trial Reset (Süre Yenileme Programları)

Tanım:
Yazılımın deneme (trial) süresini sıfırlayan ve süresiz kullanım sağlayan programlardır.

Nasıl çalışır?:
Bilgisayarın sistem tarihi ile oynanır veya yazılımın kurulum geçmişi silinir.

Hukuki Yorum:

• Trial yazılımı kullanım süresi dolduğu halde tekrar tekrar kullanmak telif hakkını ihlal eder.

• Crack yazılımlarıyla aynı düzeyde hukuki sorumluluk doğurur.

---

III. HUKUKİ DEĞERLENDİRME

✔️ FSEK m.2 – Yazılımın Eser Niteliği

Bilgisayar programları, “ilim ve edebiyat eseri” kapsamında korunur.

✔️ FSEK m.71 – Cezai Hüküm

Eseri sahibinin izni olmadan işleyen, çoğaltan veya umuma ileten kişi, 2 ila 4 yıl arasında hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.

✔️ FSEK m.68 – Tazminat Hakkı

Hak sahibi, yazılımın lisans bedelinin 3 katına kadar tazminat talep edebilir.

---

IV. YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA UYGULAMA

🔹 Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2022/7705 K.

Tekla yazılımı crack yoluyla kullanılan bir şirkete, 91.225 TL maddi tazminat ödemesi kararı verilmiştir.
Şirket yöneticileri şahsen sorumlu tutulmuş, ceza mahkemesinde yargılama yapılmıştır.

---

V. KİMLER SORUMLU OLUR?

• Bireysel Kullanıcılar: Yazılımı crack/keygen ile yükleyen herkes.

• Şirket Sahipleri ve Yöneticiler: Lisanssız yazılımları sistemine kuran veya bu durumdan haberdar olup önlem almayan yöneticiler.

• BT Personeli: Kurulum ve müdahale işlemini yapanlar.

Yargıtay içtihatlarında, tüzel kişiliğin ötesinde şahsi sorumluluğun vurgulandığı açıkça görülmektedir.

---

VI. CEZAİ YAPTIRIMLAR

---

VII. ÖNLEYİCİ TEDBİRLER VE HUKUKİ TAVSİYELER

✅ 1. Yazılım Envanteri Oluşturun

Kurumsal sistemlerde kullanılan her yazılım belgelenmelidir.

✅ 2. Açık Kaynak Alternatifler Tercih Edin

GIMP, LibreOffice gibi yasal alternatifler tercih edilebilir.

✅ 3. Personel Eğitimi Sağlayın

BT ekiplerinin crack/keygen gibi dosyaların suç teşkil ettiğini bilmesi gerekir.

✅ 4. Lisans Belgelerini Saklayın

Fatura, lisans anahtarı ve sözleşme arşivi düzenli tutulmalıdır.

---

SONUÇ

Crack, keygen ve trial reset programlarıyla lisanssız yazılım kullanımı Türk hukukuna göre açıkça suçtur.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) m.71 gereğince bu fiiller hapis cezası, adli para cezası ve yüksek tazminatla sonuçlanabilir.
Yargıtay uygulamaları da bu fiillerin ciddi şekilde cezalandırıldığını göstermektedir.

Kullanıcıların bu tür yazılımlardan kaçınmaları, lisanslı veya açık kaynaklı çözümler kullanmaları ve gerekli tedbirleri almaları hem hukuki güvenlikleri hem de ticari itibarı korumak açısından zorunludur.