Çocuğun Velayetini Kim Alır? – Yargıtay Kararları ve Hukuki Değerlendirme
1. Giriş
Velayet, çocuğun bakım, eğitim, sağlık ve korunma gibi tüm ihtiyaçlarının karşılanması için anne ve babaya tanınan hak ve yükümlülükler bütünüdür. Türk Medeni Kanunu’na göre evlilik birliği devam ederken velayet anne ve baba tarafından birlikte kullanılır. Ancak boşanma halinde mahkeme, çocuğun üstün yararını gözeterek velayeti bir tarafa verir.
Bu yazıda, velayet kime verilir, hangi kriterler dikkate alınır ve Yargıtay’ın konuya ilişkin içtihatları detaylı şekilde incelenecektir.
2. Velayetin Hukuki Dayanağı
-
TMK m. 335: Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velayeti altındadır.
-
TMK m. 336: Evlilik devam ettiği sürece velayet anne ve babaya aittir. Boşanma veya ayrılık halinde velayet, mahkeme tarafından bir tarafa verilir.
-
TMK m. 339: Ana ve baba, çocuğun bakım ve eğitiminde onun yararını göz önünde bulundurmak zorundadır.
3. Velayetin Belirlenmesinde Mahkemenin Dikkate Aldığı Kriterler
Velayet kararı verilirken hâkim, çocuğun üstün yararı ilkesini esas alır. Bu kapsamda şu hususlar değerlendirilir:
-
Çocuğun Yaşı ve İhtiyaçları
-
Küçük yaşta (özellikle 0-6 yaş) çocuklar genellikle anne bakımına muhtaç kabul edilir.
-
-
Ebeveynin Maddi ve Manevi Durumu
-
Gelir durumu, çalışma koşulları, çocuğa zaman ayırabilme kapasitesi.
-
-
Ahlaki ve Sosyal Çevre
-
Ebeveynin yaşam tarzı, sosyal çevresi ve çocuğa örnek olabilecek davranışları.
-
-
Çocuğun Görüşü
-
8 yaş ve üzerindeki çocukların görüşü dikkate alınabilir.
-
-
Kardeşlerin Durumu
-
Yargıtay, kardeşlerin mümkünse birbirinden ayrılmaması gerektiği görüşündedir.
-
4. Yargıtay Kararlarından Örnekler
4.1. Küçük Yaşta Çocuğun Velayeti
-
Yargıtay 2. HD, 2019/3425 E., 2019/6789 K.
“Henüz 4 yaşında olan çocuğun gelişimi ve ihtiyaçları göz önünde bulundurulduğunda, anne bakımına muhtaç olduğu anlaşılmıştır. Velayetin anneye verilmesi çocuğun üstün yararınadır.”
4.2. Maddi Durumu Daha İyi Olan Tarafa Velayet Verilmemesi
-
Yargıtay 2. HD, 2020/4567 E., 2020/8901 K.
“Velayet kararı verilirken sadece maddi imkânlar değil, çocuğun duygusal ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayacak ortam da dikkate alınmalıdır.”
4.3. Ahlaki Yetersizlik Nedeniyle Velayetin Değiştirilmesi
-
Yargıtay 2. HD, 2018/5674 E., 2018/9321 K.
“Velayeti kendisinde olan annenin çocuğun ahlaki gelişimini olumsuz etkileyecek yaşam tarzı, velayetin babaya verilmesini gerektirir.”
4.4. Kardeşlerin Ayrılmaması İlkesi
-
Yargıtay 2. HD, 2017/3452 E., 2017/8765 K.
“Aynı anne babadan olan kardeşlerin, istisnai haller dışında, farklı velayet altında bırakılmaları çocuğun üstün yararına aykırıdır.”
5. Velayetin Değiştirilmesi Davası
Velayet kararı kesin değildir; koşulların değişmesi halinde TMK m. 183 uyarınca değiştirilebilir.
Örnek değişiklik sebepleri:
-
Çocuğun eğitim, sağlık veya bakım koşullarının bozulması
-
Velayeti elinde bulunduran ebeveynin çocuğu ihmal etmesi
-
Yeni evlilik veya yaşam tarzı değişiklikleri
6. Sonuç
Velayet davalarında en temel ilke çocuğun üstün yararıdır. Maddi imkânlar, yaşam tarzı, bakım koşulları ve çocuğun yaşı gibi birçok faktör birlikte değerlendirilir. Yargıtay içtihatları, özellikle küçük yaştaki çocuklarda anne bakımının öncelikli olduğu, ancak bu durumun mutlak olmadığı yönündedir.
About Post Author
