Cinsel Suçlarda Mağdur Beyanının Delil Değeri

1. Giriş

Cinsel suçlar, hem mağdurlar hem de toplum açısından en hassas suç tiplerinden biridir. Bu suçların doğası gereği genellikle kapalı mekânlarda, tanık bulunmadan işlenmesi ve mağdurların yaşadığı psikolojik travma nedeniyle delil elde etme süreçleri zorlaşır. Ceza muhakemesinde “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi gereğince, mahkûmiyet için her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delil bulunması zorunludur. Ancak cinsel suçlarda fiziksel delillerin sınırlı olması, mağdur beyanının en önemli delil konumuna gelmesine yol açmaktadır.

Bu durum, hem mağdurların korunması hem de sanıkların haksız mahkûmiyetinin önlenmesi açısından hassas bir denge gerektirir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Türk yargı pratiğinde, mağdur beyanı tek başına delil olarak kabul edilebilmekte; ancak bu beyanın mahkûmiyet için yeterli olabilmesi için samimiyet, tutarlılık, hayatın olağan akışına uygunluk gibi kriterlerin değerlendirilmesi zorunludur.

2. Türk Ceza Kanunu’nda Cinsel Suçlar

Türk Ceza Kanunu’nda cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, TCK m.102 – Cinsel saldırı, TCK m.103 – Çocuğun cinsel istismarı, TCK m.105 – Cinsel taciz hükümleri altında düzenlenmiştir.

TCK m.102 – Cinsel saldırı: Cebir, tehdit veya hile kullanılarak gerçekleştirilen cinsel davranışları cezalandırır.
TCK m.103 – Çocuğun cinsel istismarı: On sekiz yaşından küçük kişilere yönelik cinsel davranışları kapsar; rıza aranmaksızın cezalandırma esastır.
TCK m.105 – Cinsel taciz: Fiziksel temas içermeyen, mağdurun huzur ve sükûnunu bozan cinsel davranışlar suçtur.

TCK’nın bu maddeleri, suçun ispatı açısından mağdur beyanına doğrudan başvurulmasını gerektirecek şekilde düzenlenmiştir.

3. Ceza Muhakemesi Hukukunda İspat İlkeleri

Ceza yargılamasında ispat, sanığın suçu işlediğini gösteren her türlü delilin ortaya konulmasıyla sağlanır. İspat yükü, kural olarak iddia makamına aittir (CMK m.217).

Temel ilkeler:

Delillerin serbestliği: Hukuka uygun elde edilmiş her türlü delil kullanılabilir.
Doğrudan doğruyalık ilkesi: Mahkeme, delilleri bizzat dinler ve değerlendirir.
Şüpheden sanık yararlanır: Deliller kesin ve inandırıcı değilse beraat kararı verilir.

Cinsel suçlarda bu ilkelerin uygulanması özel önem taşır çünkü deliller çoğu zaman mağdur beyanıyla sınırlı kalır.

4. Mağdur Beyanının Delil Değeri

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında, mağdur beyanı tek başına mahkûmiyet için yeterli olabilir. Ancak bu kabul mutlak değildir. Mahkemeler, beyanın güvenilirliğini şu kriterlere göre değerlendirir:

Tutarlılık: Mağdurun beyanlarının yargılama boyunca değişmemesi.
Detay: Olayın anlatımındaki ayrıntı ve gerçekçilik.
Destekleyici unsurlar: Tıbbi rapor, mesaj kayıtları, tanık beyanları gibi delillerin varlığı.
Psikolojik uyum: Beyanın mağdurun yaşı, olgunluğu ve olayın doğası ile uyumlu olması.

AİHM kararlarında da mağdur beyanının önemi vurgulanmakta, ancak tek başına yeterli olabilmesi için “makul güvenilirlik testinden” geçmesi gerektiği belirtilmektedir.

5. AİHM Kararları Işığında Değerlendirme

AİHM, cinsel suç davalarında mağdurun korunması ile sanığın adil yargılanma hakkı arasında denge kurulması gerektiğini vurgular.

M.C. / Bulgaristan (2003): Mahkeme, mağdurun rızası olmadan gerçekleştirilen cinsel eylemlerde, fiziksel direnç göstermemiş olsa dahi devletin etkin soruşturma yükümlülüğü bulunduğunu belirtmiştir.
Y. / Slovenya (2015): Mağdurun ifadesi tek başına yeterli olabilir; ancak bu ifadenin güvenilirliğini test edecek yargısal mekanizmalar şarttır.
Gäfgen / Almanya (2010): Delil elde etme sürecinde sanığın haklarına saygı gösterilmesi zorunludur; aksi hâlde mahkûmiyet bozulabilir.

AİHM’e göre, cinsel suçlarda mağdurun beyanının alınmasında ikincil mağduriyetin önlenmesi, yani tekrar travmatize edilmemesi esastır.

6. Yargıtay Kararları

1. Mağdurun Beyanını Geri Alması (Yargıtay 14. CD, 2018/6593)

Olay: Mağdure, olayın hemen ardından tanıklara sanıklar tarafından cinsel saldırıya uğradığını söylemiş, tanıklar mağdureyi yarı çıplak halde görmüş. Ancak daha sonra verdiği ifadede sanıklarla rıza ile ilişkiye girdiğini belirtmiş.
Deliller: Tanık beyanları, adli raporlar, mağdurenin soruşturma aşamasındaki ilk ifadeleri.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Sonraki beyanların sanıkları kurtarma amacı taşıdığı, ilk beyanların delillerle desteklendiği kabul edildi. Sanıkların planlı ve birlikte hareket ettikleri tespit edildi.
Sonuç: Beraat kararı bozularak mahkûmiyet gerektiği belirtildi.

2. Birden Fazla Mağdure Beyanının Tutarlılığı (Yargıtay CGK, 2018/523)

Olay: Aynı iş yerinde çalışan iki kadın, iş yeri sorumlusunun kendilerine farklı zamanlarda cinsel saldırıda bulunduğunu bildirmiş.
Deliller: Katılanların birbirini doğrulayan ifadeleri, şikâyet mektubu, görgüye dayalı tanık bilgileri.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Katılanların iftiraya yönelik bir husumeti olmadığı, ifadelerin uyumlu olduğu, bildirimde gecikmenin konum farkı nedeniyle makul olduğu belirtildi.
Sonuç: Sanığın zincirleme şekilde cinsel saldırı suçunu işlediği kabul edildi.

3. Mağdurenin Olayı Hemen Anlatması (Yargıtay CGK, 2013/331)

Olay: Hakim olan sanık, duruşma sonrası kimliğini almak için odasına gelen mağdureye cinsel içerikli sözler söyleyip fiziksel temas kurdu.
Deliller: Mağdurenin tutarlı ifadeleri, olaydan hemen sonra tanıklara anlatması, tanık beyanları.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Sanığın kamu görevi nüfuzunu kötüye kullanarak cinsel saldırı suçunu işlediği sabit görüldü.
Sonuç: Mahkûmiyet kararı onandı.

4. İftira Sebebi Olmayan Mağdur Beyanı (Yargıtay 14. CD, 2014/5039)

Olay: Sanık, mağdureyi sokakta taciz etmiş, araca bindirmeye çalışmış ancak üçüncü kişilerin gelmesiyle kaçmış.
Deliller: Mağdurenin istikrarlı beyanı, teşhis tutanağı.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Mağdurenin iftira atmasını gerektirecek husumeti yok, beyanları tutarlı.
Sonuç: Beraat kararı bozuldu, mahkûmiyet gerektiği belirtildi.

5. Husumet Olmayan Üvey Baba Tacizi (Yargıtay 14. CD, 2012/4772)

Olay: Sanık üvey baba, yalnız kaldığında mağdureye cinsel içerikli sözler söylemiş.
Deliller: Mağdurenin samimi ve değişmeyen anlatımı.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: İftira motivasyonu olmadığı, beyanların güvenilir olduğu.
Sonuç: Beraat kararı bozuldu, mahkûmiyet gerektiği belirtildi.

6. Takip ve Taciz Olayı (Yargıtay 14. CD, 2012/3116)

Olay: Sanık, mağdureyi evine kadar takip edip telefon numarasını vererek tacizde bulunmuş.
Deliller: Mağdurenin beyanı, tanık anlatımı, yazılı kağıt.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Sanığın eylemi cinsel taciz suçunu oluşturur, beraat kararı hatalıdır.
Sonuç: Beraat bozularak mahkûmiyet gerektiği ifade edildi.

7. Çelişkili Beyanlar ve Husumet (Yargıtay 14. CD, 2019/9521)

Olay: Mağdure, husumetli olduğu sanıkların cinsel saldırıda bulunduğunu iddia etmiş.
Deliller: Çelişkili ifadeler, doktor raporu, tanık beyanları.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Soyut iddialar dışında kesin delil yok, eylem kasten yaralama kapsamında.
Sonuç: Suç vasfı yanlış tayin edildi, karar bozuldu.

8. Şikâyette Gecikme ve Çelişkili İfade (Yargıtay CGK, 2021/149)

Olay: Mağdure, olaydan yıllar sonra sanığın cinsel saldırısını şikâyet etmiş.
Deliller: Çelişkili ifadeler, iletişim kayıtları, video kaydı.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Şikâyetin geç yapılması, rıza ihtimali ve delil yetersizliği nedeniyle mahkûmiyet kurulamaz.
Sonuç: Beraat gerektiği kabul edildi.

9. Tutarlı Mağdur Beyanı ve Sanığın Açıklama Getirememesi (CGK, 2021/381 – 2022/466)

Olay: Sanık, iş yerinde mağdureye fiziksel temasta bulunmuş.
Deliller: Tutarlı mağdur ifadeleri, olayın hemen bildirilmesi.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Husumet yok, beyanlar uyumlu, sanık çelişkili savunma yaptı.
Sonuç: Eylem sabit, mahkûmiyet onandı.

10. Çelişkili Mağdur Beyanı ve Sanık Savunmasının Tutarlılığı (CGK, 2022/399 – 2023/264)

Olay: Mağdure, farklı aşamalarda olayın detaylarını değiştirmiş, sanık istikrarlı şekilde reddetmiş.
Deliller: Tanık beyanları, mağdurun değişen anlatımları.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Şüphe sanık lehine yorumlanmalı.
Sonuç: Beraat.

11. Müşteki Beyanının Tek Delil Olduğu Durumlar (Yargıtay 6. CD, 2022/15865 – 2024/9135)

Olay: Mağdur, sanığın kendisini darp edip parasını aldığını iddia etmiş.
Deliller: Çelişkili mağdur ifadeleri, husumet olgusu.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Soyut beyan dışında kesin delil yok.
Sonuç: Kasten yaralama kapsamında değerlendirme, dava düşme.

12. Yıllar Sonra Şikâyet (CGK, 2022/231 – 2024/270)

Olay: Mağdure, 7 yıl sonra sanığın cinsel istismarını şikâyet etmiş.
Deliller: Çelişkili ifadeler, sanığın istikrarlı inkârı.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Delil yetersizliği, şüpheden sanık yararlanır ilkesi.
Sonuç: Beraat.

13. Aynı Cins Olması Halinde Beraat (Yargıtay 9. CD, 2021/8479 – 2023/5937)

Olay: Cezaevinde iki erkek arasında iddia edilen cinsel saldırı.
Deliller: Tanıkların görgüye dayalı bilgisi yok, yalnızca şikâyetçi beyanı var.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Soyut iddia yeterli değil.
Sonuç: Beraat.

14. Beyanı Genişletme ve Çelişki (Yargıtay 9. CD, 2024/6509 – 2024/9806)

Olay: Mağdure, ilk ifadesinde iki ilişki biçimi belirtmiş, sonra beyanını genişletmiş.
Deliller: DNA tespit edilmemesi, beyan çelişkisi.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Delil dosya içeriğiyle çelişkili, mahkûmiyet bozuldu.
Sonuç: Beraat.

15. Kovuşturma Aşamasında Çelişkili Beyan (Yargıtay 9. CD, 2024/6902 – 2024/9386)

Olay: Mağdure kovuşturma aşamasında ilişkinin rızasıyla olduğunu beyan etmiş.
Deliller: Sanığın savunması, çelişkili beyanlar.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi: Soyut beyan yeterli değil.
Sonuç: Beraat.

7. Uygulamadaki Sorunlar ve Eleştiriler

Beyan Tek Başına Delil Olması Sorunu: Uygulamada, yalnızca mağdur beyanına dayanılarak mahkûmiyet kararları verilebilmektedir. Bu durum, iftira veya yanlış anlaşılma ihtimallerinde ciddi adalet sorunları yaratabilir.
İkincil Mağduriyet: Mağdurun ifadesinin defalarca alınması, olayın tekrar tekrar yaşanmasına neden olur.
Delil Toplama Eksiklikleri: Olay yeri incelemesi, dijital delillerin toplanması gibi aşamalarda yetersizlikler görülebilir.
Toplumsal Önyargılar: Mahkeme üyelerinin, mağdurun davranışları veya giyim tarzı üzerinden değerlendirme yapması hâlâ rastlanan bir sorundur.

8. Çözüm Önerileri

Mağdur Beyanı Desteklenmeli: Tek başına beyan yerine, tıbbi rapor, kamera kaydı, dijital izler gibi ek deliller araştırılmalı.
Tek Seferde İfade Alma: Çocuk İzlem Merkezleri gibi uzman birimlerde, ifadenin yalnızca bir kez alınması sağlanmalı.
Hakim ve Savcılara Özel Eğitim: Cinsel suçlar konusunda psikoloji, kriminoloji ve travma bilgisi içeren eğitimler verilmeli.
Delil Standartlarının Yükseltilmesi: CMK’da, özellikle mağdur beyanının değerlendirilme usulü netleştirilmeli.

9. Sonuç

Cinsel suçlarda ispat sorunu, yalnızca hukuki değil, toplumsal bir meseledir. Mağdurun korunması ile sanığın adil yargılanma hakkı arasındaki denge, hem AİHM içtihatları hem de Türk yargı kararlarıyla şekillenmektedir. Mağdur beyanı önemli bir delildir; ancak tek başına yeterli olabilmesi için tutarlılık, destekleyici unsurlar ve güvenilirlik şartlarının sağlanması gerekir. Adaletin sağlanabilmesi için hem mağduru koruyan hem de masumiyet karinesini ihlal etmeyen bir sistem inşa edilmelidir.

ai̇hm kararları, ceza muhakemesi, cinsel suçlar, delil değerlendirme, ispat hukuku, mağdur beyanı, şüpheden sanık yararlanır, TCK 102, TCK 103, TCK 105

Single Blog Title