Cezanın Ertelenmesi Adli Sicil (Sabıka) Kaydına İşlenir mi?

Giriş

Adli sicil kaydı, bireylerin hem özel hem de mesleki yaşamında karşılarına çıkan en kritik belgelerden biridir. Özellikle işe girişlerde, kamu görevine alınmalarda, vatandaşlık başvurularında ve bazı lisans/ruhsat işlemlerinde sabıka kaydı sorgulanır. Bu nedenle ceza yargılaması sonunda verilen kararların adli sicile işlenip işlenmeyeceği, bireylerin hayatını doğrudan etkileyen bir konudur.

Türk Ceza Kanunu’nda yer alan cezanın ertelenmesi kurumu (TCK m.51), mahkeme tarafından hükmedilen kısa süreli hapis cezalarının infazının belirli koşullarla ertelenmesini ifade eder. Ancak bu kurum, “acaba sabıka kaydına işler mi, yoksa sicilde görünmez mi?” sorusunu da beraberinde getirmektedir.

Bu yazıda, cezanın ertelenmesi kurumunun adli sicil kaydına etkisi, mevzuat hükümleri, Yargıtay kararları, uygulamadaki sorunlar ve vatandaş açısından sonuçları ayrıntılı biçimde ele alınacaktır.

Adli Sicilin Hukuki Dayanağı

5352 sayılı Adli Sicil Kanunu adli sicil kayıtlarını düzenleyen temel mevzuattır. Kanuna göre:

Kesinleşmiş mahkûmiyet kararları adli sicile işlenir.
İnfaz tamamlandıktan sonra kayıt arşive alınır.
Belirli sürelerin geçmesiyle kayıt tamamen silinir.

Dolayısıyla, önemli olan nokta mahkûmiyetin kesinleşip kesinleşmediğidir. Ceza ertelenmiş olsa dahi, mahkûmiyet kesinleştiği için adli sicile kaydedilir.

Cezanın Ertelenmesi (TCK m.51)

Cezanın ertelenmesi, iki yıl veya daha az süreli (18 yaş altı ve 65 yaş üstü için üç yıl) hapis cezalarının infazının ertelenmesi kurumudur.

Şartlar:

Cezanın süresi iki yıl veya daha az olmalı,
Sanık daha önce kasıtlı bir suçtan üç aydan fazla hapis cezası almamış olmalı,
Sanığın duruşmadaki tavırları olumlu olmalı,
Suçtan doğan zarar mümkünse giderilmiş olmalıdır.

Burada önemli nokta, cezanın verildiği ve hükmün kesinleştiğidir. Yani ortada bir mahkûmiyet hükmü vardır. Bu sebeple, adli sicile kaydedilmesi zorunludur.

Cezanın Ertelenmesinin Adli Sicile Etkisi

1. Kaydın İşlenmesi

Erteleme kararı verilse de, ceza mahkûmiyet hükmü olduğu için adli sicile işlenir.
Vatandaşın “temiz kağıdı” olarak bildiği sabıka kaydında, cezanın ertelenmiş olduğu bilgisi de görünür.

2. Kaydın Arşive Alınması

Erteleme süresi başarıyla tamamlandığında ceza infaz edilmiş sayılır.
Bu durumda kayıt, adli sicilden arşive alınır.
Arşiv kayıtları yalnızca mahkemeler ve savcılıklar tarafından görülebilir.

3. Silinme Süreci

İnfazın tamamlanmasından sonra kanunda öngörülen sürelerin dolmasıyla kayıt tamamen silinir.
Ayrıca memnu hakların iadesi kararıyla da hak yoksunlukları ortadan kaldırılabilir.

Yargıtay’ın Görüşü

Yargıtay kararları, cezanın ertelenmesinin adli sicile işlenmesi gerektiğini istikrarlı biçimde vurgulamaktadır.

Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2016/4122 E., 2017/2145 K.: Erteleme kararının mahkûmiyetin varlığını ortadan kaldırmadığı, bu nedenle adli sicile işlenmesi gerektiği belirtilmiştir.
Yargıtay 7. Ceza Dairesi 2018/2534 E., 2019/4789 K.: Erteleme kararında yükümlülüklerin belirlenmemesi hukuka aykırıdır; ancak mahkûmiyetin sicile işlenmesine engel değildir.

Bu içtihatlar, ertelemenin yalnızca infazı etkilediğini, mahkûmiyetin sicilde yer almasını engellemediğini ortaya koymaktadır.

HAGB ile Farkı

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), cezanın ertelenmesiyle sıkça karıştırılır.

HAGB’de hüküm açıklanmadığı için adli sicile işlenmez; sadece arşivde tutulur.
Ertelemede ise hüküm açıklanır, kesinleşir ve adli sicile işlenir.

Bu fark, özellikle işe giriş ve memuriyet açısından kritik öneme sahiptir.

Uygulamada Örnek Olaylar

Örnek 1: Hakaret Suçu

Ali, hakaret suçundan 1 yıl hapis cezası alır. Mahkeme, cezasını 2 yıl denetim süresiyle erteler.

Ali’nin cezası sabıka kaydına işlenir.
2 yıl boyunca suç işlemezse cezası infaz edilmiş sayılır ve kayıt arşive alınır.

Örnek 2: Dolandırıcılık

Mehmet, dolandırıcılık suçundan 1 yıl 6 ay hapis cezası alır. Cezası ertelenmiştir.

Dolandırıcılık, memuriyete engel suçlardan biridir.
Ceza ertelense bile sabıka kaydına işlenir ve memuriyete girmesine engel olur.

Örnek 3: Basit Yaralama

Ayşe, basit yaralama nedeniyle 1 yıl 2 ay hapis cezası almıştır. Daha önce sabıkası yoktur.

Mahkeme cezasını erteler.
Sicile işlenir; ancak denetim süresi bitince kayıt arşive alınır.

Karşılaştırmalı Hukukta Durum

Almanya: Erteleme (Bewährung) halinde mahkûmiyet sicile kaydedilir, ancak belirli süre sonunda silinir.
Fransa: “Sursis” kurumunda da mahkûmiyet kaydı tutulur; yalnızca infaz ertelenir.
İngiltere: Suspended sentence, mahkûmiyet kaydına işlenir, ancak infaz ertelenir.

Bu karşılaştırma, Türkiye’deki uygulamanın evrensel eğilimlerle uyumlu olduğunu gösterir.

Vatandaş Açısından Sonuçlar

Cezası ertelenen kişi, sabıka kaydında mahkûmiyetini görür.
Memuriyet ve kamu görevine girişte engel teşkil edebilir.
Ancak denetim süresi sonunda kayıt arşive alınır ve ilerleyen yıllarda tamamen silinir.

Sonuç

Cezanın ertelenmesi, adli sicile işlenir. Çünkü ortada kesinleşmiş bir mahkûmiyet vardır.
Erteleme yalnızca infazı etkiler, sicil kaydını engellemez.
Denetim süresi sonunda ceza infaz edilmiş sayılır, kayıt arşive alınır.
Vatandaş açısından HAGB ile farkın bilinmesi büyük önem taşır.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Ada Ceren KENDİGELEN

Single Blog Title