CAS’a Başvuru Yolları

1. Giriş

Spor uyuşmazlıklarının çözümünde uluslararası düzeyde en önemli otorite olan CAS (Court of Arbitration for Sport), İsviçre’nin Lozan kentinde yer alan bağımsız bir tahkim kurumudur.
CAS, özellikle FIFA, UEFA, IOC gibi spor federasyonlarının kararlarına karşı başvuru mercii olarak kabul edilir ve spor hukukunda “Lex Sportiva” olarak adlandırılan özel hukuk düzeninin temel taşını oluşturur.

CAS’a başvuru yapılabilmesi için öncelikle bir tahkim anlaşmasının veya tahkim şartının mevcut olması gerekir. Bu anlaşmanın geçerliliği, CAS yetkisinin doğması ve tarafların itiraz hakkı, başvurunun kabul edilebilirliğini belirleyen ilk “eşiklerdir”.

Bu makalede, CAS’a başvuru yolları, tahkim anlaşmasının şekli ve geçerliliği, yetki itirazı ve başvuru ön koşulları CAS Code (2023 Edition) ve İsviçre Federal Mahkemesi (SFT) içtihatları ışığında incelenecektir.

---

2. CAS’a Başvuru İçin Temel Hukuki Dayanak

2.1. CAS Code m. R27-R32

“CAS, sporla ilgili herhangi bir uyuşmazlığı, tarafların CAS tahkimine başvuru konusunda anlaşmaları halinde inceleyebilir.”

Bu hüküm, CAS’ın yetkisinin iradi nitelikte olduğunu vurgular.
CAS, yalnızca taraflarca açıkça veya dolaylı biçimde yetkilendirildiği ölçüde uyuşmazlığı inceleyebilir.

2.2. İsviçre Hukuku Bağlamı

CAS kararları, İsviçre Federal Mahkemesi denetimine tabidir.
Bu nedenle CAS tahkimi, İsviçre Uluslararası Özel Hukuku Kanunu (PILA) hükümlerine dayanır.

PILA m. 176: “En az bir tarafın İsviçre dışında yerleşik olması halinde, tahkim uluslararası niteliktedir.”

Bu bağlamda CAS tahkimi uluslararası özel hukuk tahkimi olarak kabul edilir.

---

3. Tahkim Anlaşmasının Türleri ve Geçerliliği

3.1. Arbitration Clause (Tahkim Şartı)

Tahkim şartı, genellikle spor federasyonu tüzüğü, oyuncu sözleşmesi veya lisans sözleşmesine önceden eklenir.
Örneğin FIFA Disiplin Talimatı’nda şu hüküm yer alır:

“FIFA kararlarına karşı başvurular, yalnızca CAS nezdinde yapılabilir.”

Bu tip hükümler, “kurumsal tahkim şartı” niteliğindedir ve doğrudan CAS yetkisini doğurur.

3.2. Submission Agreement (Tahkim Anlaşması)

Taraflar, uyuşmazlık doğduktan sonra da birlikte karar alarak CAS’a başvurabilirler.
Bu durumda, tahkim anlaşması bağımsız bir sözleşme olarak düzenlenir.

CAS 2005/O/987 – Club X v. Player Y:

“Uyuşmazlık sonrasında yapılan yazılı başvuru, geçerli bir submission agreement teşkil eder.”

3.3. Şekil Şartı

CAS Code m. R27 uyarınca, tahkim anlaşmasının yazılı veya elektronik şekilde yapılması yeterlidir.
İmza, e-posta teyidi veya federasyon sisteminde kayıtlı onay, geçerlilik için yeterlidir.

---

4. CAS Yetkisi: “Prima Facie Jurisdiction” Denetimi

CAS, başvuru alındığında önce prima facie (ilk bakışta) yetkisini inceler.
Bu incelemede şu sorular yanıtlanır:

1. Taraflar arasında geçerli bir tahkim anlaşması var mı?

2. Uyuşmazlık “sporla ilgili” mi?

3. Başvuru, CAS Code’un öngördüğü süre içinde mi yapılmış?

Eğer bu üç eşik aşılmışsa, CAS dosyayı esasa kaydeder.

CAS 2018/A/5910 – Club v. Player:

“Tahkim şartı FIFA talimatında yer alıyorsa, tarafın ayrıca onay vermesi gerekmez; yetki doğrudan kazanılır.”

---

5. Yetki İtirazı (Jurisdiction Challenge)

5.1. CAS Code m. R39

Taraflardan biri CAS’ın yetkisini reddedebilir.
Bu durumda “preliminary objection” adıyla itiraz yapılır ve CAS önce yetkiyi karara bağlar.

Yargılamanın aşamaları:

• CAS Sekretaryası başvuruyu alır.

• Yetki itirazı varsa, öncelikle bu konuda karar verilir.

• Eğer yetki reddedilirse, dava düşer; kabul edilirse esas aşamasına geçilir.

CAS 2017/A/5124 – Club v. Federation:

“CAS’ın yetkisi, tahkim şartının yorumuna tabidir; belirsizlik varsa, taraf iradesi lehine yorum yapılır.”

5.2. İtiraz Zamanlaması

Yetki itirazı ilk savunma dilekçesiyle birlikte yapılmalıdır.
Aksi halde, taraf “zımnen yetkiyi kabul etmiş” sayılır.

---

6. CAS’a Başvuru Yolları

CAS’ta iki ana tahkim yolu bulunur:

1. Appeals Arbitration Division (Temyiz Tahkimi)

2. Ordinary Arbitration Division (Adi Tahkim)

Bu iki yolun ayrımı, başvurunun kabulü açısından belirleyicidir.

---

7. Süre Şartı ve Başvurunun Kabul Edilebilirliği

7.1. 21 Günlük Temyiz Süresi

CAS Code R49: “Appeals Arbitration, kararın tebliğinden itibaren 21 gün içinde açılmalıdır.”

Bu süre hak düşürücü niteliktedir.
Geç başvurular CAS tarafından “inadmissible” olarak reddedilir.

CAS 2021/A/7541 – Athlete v. WADA:

“E-posta tebliği tarihinden itibaren 21 günlük süre işlemeye başlar; tarafın postayı geç okuması mazeret değildir.”

7.2. Sürenin Durdurulması (Suspension of Time Limit)

CAS, ancak istisnai durumlarda (örneğin yanlış tebligat, teknik hata, mücbir sebep) süreyi durdurabilir.

---

8. Başvuru Dilekçesi ve İlk Eşikler

Başvuru dilekçesi (Statement of Appeal), CAS Sekretaryası’na elektronik olarak gönderilir.
CAS Code R48’e göre dilekçede bulunması gereken zorunlu unsurlar şunlardır:

1. Tarafların kimliği,

2. Karara itiraz edilme nedeni,

3. Taleplerin özeti,

4. Tahkim anlaşmasının kopyası,

5. CAS giriş harcı (CHF 1.000).

Eksik dilekçeler, 5 günlük tamamlama süresi içinde tamamlanmazsa reddedilir.

---

9. İsviçre Federal Mahkemesi’nin Yetki Denetimi

CAS kararlarına karşı tek başvuru yolu İsviçre Federal Mahkemesi (SFT)’dir.
Ancak SFT, sadece şu beş sınırlı sebeple kararı iptal edebilir (PILA m. 190):

1. Tahkim anlaşmasının geçersizliği,

2. Yetkisizlik veya usul ihlali,

3. Tarafsızlık ihlali,

4. Usul kurallarının ağır ihlali,

5. Kamu düzenine aykırılık.

SFT 4A_416/2019 – FC X v. Player Y:

“CAS, taraf iradesini aşan bir konuda karar vermişse, yetkisizlik nedeniyle karar iptal edilir.”

---

10. Türk Hukukunda CAS Yetkisinin Tanınması

Türk hukukunda CAS kararlarının tenfizi Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanunu (MÖHUK) m. 60–63 çerçevesindedir.
Yargıtay, CAS kararlarının yabancı tahkim kararı niteliğinde olduğunu kabul eder.

Yargıtay 15. HD 2018/2234 E., 2019/2571 K.:

“CAS kararları, İsviçre merkezli uluslararası tahkim kararıdır; MÖHUK 60 kapsamında tenfiz edilir.”

---

11. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

• Federasyon tüzüklerinde CAS şartının eksik veya belirsiz olması,

• Yetki itirazının süresinde yapılmaması,

• 21 günlük başvuru süresinin kaçırılması,

• CAS harcının eksik yatırılması,

• CAS Code’un yeni sürümünün dikkate alınmaması.

Bu hatalar, başvuruların “inadmissible” sayılmasına yol açmaktadır.

---

12. Sonuç ve Değerlendirme

CAS’a başvuru, klasik yargı sistemlerinden farklı olarak, uzmanlık ve hız odaklı bir tahkim mekanizmasıdır.
Ancak, bu sistemin etkin kullanılabilmesi için üç temel ilkenin doğru uygulanması gerekir:

1. Geçerli tahkim anlaşması (Arbitration Clause veya Submission Agreement) bulunmalı,

2. Yetki itirazı süresinde yapılmalı,

3. Başvuru süresi ve harç kuralları eksiksiz yerine getirilmelidir.

CAS uygulaması, her geçen gün “Lex Sportiva” kavramını güçlendirerek, spor hukukunda öngörülebilirliği artırmaktadır.