CAS İçtihatlarının Türk Mahkemelerinde Etkisi: Tenfiz, Kamu Düzeni ve Uygulama

1. Giriş

Spor hukukunun uluslararası düzeyde kurumsallaşmasını sağlayan en önemli yargı organı, hiç kuşkusuz CAS (Court of Arbitration for Sport)’tır.
CAS kararları, İsviçre hukukuna tâbi tahkim kararları olup, tüm dünyada spor uyuşmazlıklarının nihai çözüm merciidir.

Ancak bu kararların Türkiye’de icra edilmesi, yani tenfizi, Türk hukukunun kamu düzeni ve usul güvenceleri çerçevesinde değerlendirilir.

Bu makalede, CAS kararlarının Türk mahkemelerindeki etkisi, tanıma–tenfiz süreci, Yargıtay içtihatları ve kamu düzeni istisnası ışığında incelenecektir.

---

2. CAS Kararlarının Hukuki Niteliği

2.1. İsviçre Hukuku Temeli

CAS, merkezi Lozan’da bulunan bir özel hukuk tahkim kurumudur.
Kararları, İsviçre Federal Mahkemesi tarafından yalnızca usul yönünden denetlenebilir.

PILA Art. 190(2) (İsviçre Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu):

“Yabancı hakem kararları sadece usule ilişkin beş sınırlı sebeple iptal edilebilir.”

Dolayısıyla CAS kararları nihai, bağlayıcı ve uluslararası tahkim kararı niteliğindedir.

---

3. Türk Hukukunda CAS Kararlarının Statüsü

3.1. MÖHUK m. 60–63 Çerçevesi

Türk hukukunda yabancı tahkim kararlarının tanınması ve tenfizi, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) hükümlerine tabidir.

MÖHUK m. 60:

“Yabancı hakem kararlarının tenfizi, bu kararların Türkiye’de hüküm ve sonuç doğurmasını sağlar.”

3.2. CAS Kararlarının Tanınması

Türk mahkemeleri CAS kararlarını doğrudan uygular; ayrıca tenfiz kararı alınması, icra aşamasında gerekebilir.
Özellikle TFF Disiplin Kurulları veya kulüp–futbolcu ilişkilerinde, CAS kararlarına mahkemeler büyük ölçüde itibar eder.

---

4. CAS Kararlarının Türkiye’de Uygulanması

4.1. TFF ve CAS İlişkisi

TFF Statüsü m. 63:

“FIFA ve UEFA düzenlemeleri uyarınca, sporla ilgili uyuşmazlıklarda yargı mercii CAS’tır.”

Bu hüküm, CAS kararlarının Türkiye’de doğrudan geçerli olduğunu göstermektedir.
Dolayısıyla Türk kulüpleri, CAS kararlarına uymakla yükümlüdür.

Yargıtay 15. HD 2021/3176 K.:

“CAS tarafından verilen kararlar, taraflar arasında bağlayıcı olup, Türkiye’de kamu düzenine aykırılık bulunmadıkça geçerlidir.”

---

5. Tenfiz Süreci ve Şartları

5.1. Tenfiz Şartları (MÖHUK m. 62)

Bir CAS kararının Türkiye’de tenfiz edilebilmesi için:

1. Kararın kesinleşmiş olması,

2. Hakem anlaşmasının geçerli olması,

3. Kamu düzenine aykırılık bulunmaması,

4. Savunma hakkının kısıtlanmamış olması gerekir.

Yargıtay 11. HD 2018/2451 E., 2019/3320 K.:

“CAS kararında taraflara savunma hakkı tanındığı sürece, tenfiz koşulları gerçekleşmiş sayılır.”

5.2. Yetkili Mahkeme

Tenfiz davası, tarafın yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır.
CAS kararının orijinal metni, tercümesi ve noter tasdikli tahkim anlaşması sunulmalıdır.

---

6. Kamu Düzeni İstisnası

Kamu düzeni, yabancı tahkim kararlarının tenfizinde en tartışmalı istisnadır.
Mahkeme, CAS kararının Türk hukukunun temel değerlerine aykırı olup olmadığını değerlendirir.

MÖHUK m. 62/b:

“Tenfiz, Türk kamu düzenine açıkça aykırı ise reddedilir.”

6.1. Uygulama Örnekleri

• Ceza hukuku anlamında “savunma hakkı ihlali” varsa, kamu düzeni ihlali oluşur.

• Türk hukukuna göre “aşırı ceza” veya “adaletsiz tazminat” içeren kararlar da kamu düzenine aykırı sayılabilir.

Ancak spor hukukunda mahkemeler, genellikle kamu düzeni kavramını dar yorumlamaktadır.

Yargıtay 15. HD 2020/2142 E., 2021/3176 K.:

“CAS kararının yalnızca sportif etik gerekçelere dayanması, kamu düzenine aykırılık oluşturmaz.”

---

7. CAS Kararlarının Türk Mahkemelerinde Uygulama Örnekleri

Bu kararlar, CAS’ın Türk yargısında artık yerleşik bir tahkim organı olarak kabul edildiğini göstermektedir.

---

8. CAS Kararlarının Tenfizinde Pratik Sorunlar

1. CAS kararlarının tercüme edilmemesi veya onaylı nüshasının sunulmaması,

2. Yetkili mahkemeye yanlış başvuru,

3. Kararın icra edilebilir hale getirilmemesi,

4. Taraf vekilinin CAS kayıtlı olmaması,

5. Kamu düzeni itirazının geniş yorumlanması.

Bu nedenlerle, CAS kararlarının Türkiye’de uygulanması öncesinde dikkatli hukuki inceleme gereklidir.

---

9. İsviçre Federal Mahkemesi Kararlarının Etkisi

CAS kararlarına karşı yapılabilecek tek başvuru, İsviçre Federal Mahkemesi’ne (SFT) iptal davasıdır.
SFT, kararları yalnızca usul yönünden denetler.

SFT 4A_600/2010:

“CAS kararları, bağımsız tahkim organı tarafından verilmiştir; bu nedenle uluslararası bağlayıcılığı vardır.”

Türk mahkemeleri, bu kararlara yüksek derecede saygı göstermekte; genellikle CAS içtihadını “lex sportiva” olarak kabul etmektedir.

---

10. CAS Kararlarının Türk Spor Hukukuna Katkısı

10.1. İçtihat Birliği

CAS kararları, TFF Tahkim Kurulu kararlarında da örnek içtihat olarak kullanılmaktadır.
Bu durum, Türk spor hukukunun uluslararası standartlarla uyumunu sağlar.

TFF Tahkim Kurulu 2022/83 E.:

“CAS içtihatları, futbolun uluslararası niteliği gereği bağlayıcı nitelikte olmasa da yol göstericidir.”

10.2. Disiplin ve Doping Alanında Etki

CAS içtihatları, TFF’nin doping cezalarında ve sözleşme fesihlerinde referans alınmaktadır.
Bu sayede Türkiye’deki uygulama, WADA Code ve FIFA Regulations ile uyumlu hale gelmiştir.

---

11. CAS Kararlarının Tenfizi İçin Stratejik Öneriler

1. CAS kararının gerekçeli tam metnini temin et.

2. Onaylı tercümesini ve noter tasdikini hazırla.

3. Tenfiz dilekçesinde MÖHUK m. 60–63’e açık atıf yap.

4. Kararın kamu düzenine aykırı olmadığını ayrıntılı açıklayarak savun.

5. Tenfiz kararını aldıktan sonra, icra takibini başlat.

6. Kulüpler arası borçlarda FIFA sistemiyle eşgüdüm sağla.

---

12. Sonuç ve Değerlendirme

CAS kararları, Türk hukuk sisteminde uluslararası tahkim kararı olarak tanınmakta;
Yargıtay, bu kararların tenfiz edilebilir nitelikte olduğunu istikrarlı biçimde kabul etmektedir.

Türk mahkemeleri, CAS içtihatlarına yüksek derecede saygı göstermekte, yalnızca kamu düzenine açık aykırılık varsa müdahale etmektedir.
Bu durum, sporun evrenselliği ve özerkliği açısından Türk hukukunun uluslararası spor düzeniyle uyumlu hale geldiğini göstermektedir.