CAS ‘Appeals Arbitration’ ile ‘Ordinary Arbitration’ Arasındaki Farklar

1. Giriş

Spor tahkim sisteminde CAS (Court of Arbitration for Sport) iki ana tahkim koluna sahiptir:

1. Ordinary Arbitration Division (adi tahkim dairesi),

2. Appeals Arbitration Division (temyiz tahkim dairesi).

Bu iki daire, hem yargılama usulü hem de hukuki dayanak açısından önemli farklılıklar içerir.
Temel fark, CAS’ın ilk derece mi yoksa ikinci derece (temyiz mercii) mi olarak hareket ettiğidir.

Bu makalede, iki tahkim türü arasındaki farklar CAS Code (R27–R52), FIFA ve IOC düzenlemeleri, İsviçre Federal Mahkemesi (SFT) kararları ve Türk Milletlerarası Tahkim Kanunu (MTK) hükümleriyle karşılaştırmalı olarak incelenecektir.

---

2. CAS Tahkim Sisteminin Yapısı

2.1. Kurumsal Çerçeve

CAS, International Council of Arbitration for Sport (ICAS) tarafından yönetilir.
Kurumsal yapı üç ana bölümden oluşur:

1. Ordinary Arbitration Division (OAD)

2. Appeals Arbitration Division (AAD)

3. Ad hoc Division (özellikle Olimpiyat Oyunları sırasında hızlı yargılama için)

Her birinin farklı yetki, başvuru süresi ve yargılama usulü bulunur.

---

3. Ordinary Arbitration (Adi Tahkim)

3.1. Tanım ve Uygulama Alanı

Ordinary Arbitration, tarafların doğrudan CAS’a başvurarak uyuşmazlıklarını çözmesini içerir.
Genellikle sözleşme kaynaklı uyuşmazlıklarda tercih edilir.

Örnek Alanlar:

• Menajerlik sözleşmeleri,

• Sponsorluk veya lisans anlaşmaları,

• Yayın hakkı ve reklam sözleşmeleri,

• Oyuncu transfer sözleşmeleri.

CAS Code R38–R46:

“Ordinary arbitration, taraflar arasında tahkim şartı veya tahkim anlaşması bulunması halinde uygulanır.”

3.2. Başvuru Süresi

Ordinary arbitration başvurusunda sabit bir süre sınırlaması yoktur, ancak tarafların sözleşmede belirlediği süre geçerlidir.
Aksi durumda, İsviçre hukukunda öngörülen 10 yıllık genel zamanaşımı süresi (CO Art. 127) uygulanır.

3.3. Usul

1. Başvuru dilekçesi (Request for Arbitration) sunulur.

2. Davalı taraf yanıt verir (Answer).

3. Panel (tek hakem veya üç hakem) atanır.

4. Deliller toplanır ve duruşma yapılır.

Bu usul klasik tahkim modeline oldukça benzer.

CAS 2018/O/6242 – Club v. Marketing Agency:

“Ordinary arbitration, taraf iradesiyle doğrudan CAS’a başvuru imkânı sağlar; federasyon kararına bağlı değildir.”

---

4. Appeals Arbitration (Temyiz Tahkimi)

4.1. Tanım ve Amacı

Appeals Arbitration, federasyon veya spor kuruluşlarının verdiği kararlara karşı temyiz niteliğindedir.
Bu tahkim türü, spor federasyonlarının iç hukuk yolları tüketildikten sonra uygulanır.

CAS Code R47:

“Appeals arbitration, bir federasyon, birlik veya spor kuruluşunun nihai kararına karşı açılır.”

Örnekler:

• FIFA Dispute Resolution Chamber (DRC) kararları,

• UEFA Disciplinary Board cezaları,

• IOC doping kararları.

4.2. Başvuru Süresi

Appeals Arbitration için 21 günlük hak düşürücü süre vardır (CAS Code R49).
Süre, kararın tebliği anından itibaren işlemeye başlar.

CAS 2021/A/7552 – Athlete v. WADA:

“21 günlük süre hak düşürücüdür; geç başvuru halinde CAS kendiliğinden reddetmek zorundadır.”

---

5. Yetki Farkı ve Denetim Kapsamı

CAS 2019/A/6142 – Club X v. FIFA:

“Appeals arbitration, federasyon kararını tamamen yeniden değerlendirme yetkisine sahiptir; sadece hukuk denetimiyle sınırlı değildir.”

---

6. İsviçre Federal Mahkemesi’nin Yaklaşımı

İsviçre Federal Mahkemesi (SFT), CAS’ın iki farklı tahkim türünü ayrı hukuki kategoriler olarak kabul eder.

SFT 4A_600/2010:

“Appeals arbitration, federasyon kararının tam yeniden incelenmesini sağlar; ordinary arbitration ise tarafların serbest iradesine dayanır.”

Bu ayrım, özellikle CAS kararlarının iptali veya tenfizi sürecinde belirleyici öneme sahiptir.

---

7. Delil ve İnceleme Yetkisi Farkı

7.1. Ordinary Arbitration’da Delil Sunumu

Taraflar, delil sunma hakkını tamamen serbest kullanır.
Yeni delil veya tanıklar yargılama sürecinde serbestçe sunulabilir.

7.2. Appeals Arbitration’da Delil Sınırı

Appeals arbitration’da esasen federasyon dosyasındaki deliller üzerinden değerlendirme yapılır.
Yeni deliller ancak “just cause (haklı neden)” varsa kabul edilir.

CAS 2017/A/5045 – Player v. FIFA:

“Yeni deliller ancak federasyon aşamasında sunulamayan gerekçelerle ileri sürülebilir.”

---

8. Panel (Hakem Kurulu) Seçimi ve Yapısı

8.1. Ordinary Arbitration’da Seçim

Taraflar hakemleri özgürce seçebilir.
Tek hakem veya üç hakemli panel oluşturulabilir.

8.2. Appeals Arbitration’da Seçim

Federasyonlara karşı davalarda genellikle üç hakemli panel oluşturulur.
Taraflar listeden birer hakem seçer, üçüncü hakem (başkan) CAS Başkanı tarafından atanır.

CAS Code R53:

“Taraflar birer hakem seçer; başkan, Division President tarafından atanır.”

---

9. Kararların Niteliği ve Bağlayıcılığı

Her iki tahkim türünde verilen kararlar da nihai ve bağlayıcıdır.
Ancak Appeals Arbitration kararları, doğrudan federasyon kararını kaldırır veya değiştirir; Ordinary Arbitration kararları ise taraflar arasındaki özel uyuşmazlığı çözer.

CAS 2015/A/4305 – Club v. Player:

“Appeals arbitration kararları, önceki kararı ortadan kaldıran ‘de novo’ inceleme niteliğindedir.”

---

10. Türk Hukuku ile Karşılaştırma

Türk tahkim sisteminde (HMK m. 407 vd. ve MTK m. 1 vd.) benzer bir ayrım bulunmaz.
Ancak CAS uygulaması, uluslararası tahkimin spor hukukuna özgü versiyonu olarak “temyiz nitelikli tahkim” kavramını geliştirmiştir.

Yargıtay uygulamasında CAS kararlarının niteliği “yabancı tahkim kararı” olarak kabul edilir ve MÖHUK m. 60–63 çerçevesinde tanınır.

Yargıtay 15. HD 2020/2142 E., 2021/3176 K.:

“CAS kararları uluslararası tahkim kararıdır; tenfizi MÖHUK hükümlerine tabidir.”

---

11. Uygulamada Sık Yapılan Hatalar

• Yanlış tahkim türünün seçilmesi (örneğin sözleşme uyuşmazlığında Appeals başvurusu),

• Sürelerin karıştırılması (21 günlük hak düşürücü sürenin kaçırılması),

• Yetki belgesinin (jurisdiction clause) eksik sunulması,

• CAS harcının yanlış yatırılması,

• CAS Code’un güncel versiyonunun dikkate alınmaması.

---

12. Sonuç ve Değerlendirme

CAS sistemi, spor hukukunda hem sözleşmesel hem de idari uyuşmazlıkları çözmek için çift yönlü bir mekanizma sunar.
Bu iki yol arasındaki farklar, başvuru stratejisini doğrudan etkiler.

Özetle:

• Ordinary Arbitration: sözleşmeden doğan uyuşmazlıklar, esasa ilk derece incelemesi.

• Appeals Arbitration: federasyon kararlarına itiraz, de novo inceleme.

Doğru tahkim türünün seçilmesi, sürelerin korunması ve CAS Code’un titizlikle uygulanması, uluslararası spor tahkiminde başarı şansını belirler.