Cari Hesap Sözleşmesi
Cari Hesap Sözleşmesi Nedir?
Tedarikçi–Müşteri İlişkilerinde Avantaj ve Riskler
Cari hesap sözleşmesi, ticari hayatta özellikle tedarikçi–müşteri ilişkilerinde en sık kullanılan, ama çoğu zaman içeriği tam olarak anlaşılmadan imzalanan sözleşme türlerinden biridir. Bayi–distribütör ilişkilerinde, toptancı–perakendeci ticaretinde, inşaat, lojistik, gıda, tekstil, otomotiv gibi birçok sektörde taraflar arasındaki alacak–borç ilişkileri çoğu kez cari hesap üzerinden yürütülür.
Bu yazıda “cari hesap sözleşmesi nedir, nasıl işler, tedarikçi ve müşteri açısından hangi avantaj ve riskleri barındırır, sözleşme hazırlanırken nelere dikkat edilmelidir?” sorularını, Türk hukukundaki temel ilkeler çerçevesinde ve SEO’ya uyumlu, detaylı bir şekilde ele alacağız.
1. Cari Hesap Sözleşmesinin Tanımı ve Hukuki Niteliği
1.1. Cari hesap sözleşmesi nedir?
Basit anlatımla cari hesap sözleşmesi;
Taraflar arasında doğmuş ve doğacak para alacaklarının, tek tek tahsil edilmek yerine, bir hesapta toplanmasını ve belirli dönemlerde bu hesabın kapatılarak sadece çıkacak bakiyenin ödenmesini öngören sözleşmedir.
Yani tedarikçi, müşteriye dönem boyunca mal satar, hizmet sunar, müşteri zaman zaman ödeme yapar, iadeler olur, iskonto uygulanır; bütün bu kalemlerin her biri ayrı ayrı talep edilmez. Bunların tamamı cari hesapta borç veya alacak kalemi olarak yazılır, dönem sonunda hesap kapatılır ve net bakiye üzerinden taraflar birbirinden alacaklı veya borçlu hale gelir.
1.2. Türk hukukunda cari hesap kurumu
Cari hesap; Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde kabul edilmiş, ticari yaşamın gerekliliklerine uygun, kendine özgü bir sözleşmedir. Bu sözleşme ile:
- Taraflar tek tek alacaklarını isteme hakkından geçici olarak feragat eder,
- Alacaklar karşılıklı olarak mahsup edilir,
- Hesap kesim tarihindeki bakiye tek talep konusu haline gelir.
Bu yönüyle cari hesap sözleşmesi, klasik alım–satım sözleşmesinden farklı, süreklilik arz eden çerçeve bir sözleşme niteliği taşır.
1.3. Cari hesabın temel unsurları
Cari hesabın ayırt edici unsurlarını şöyle özetleyebiliriz:
- Karşılıklı alacak–borç ilişkisi: İki taraf da hesabın işleyişi içinde alacaklı veya borçlu hale gelebilir.
- Alacakların hesaba kaydı: Doğan alacaklar tek tek talep edilmeyip hesaba yazılır.
- Mahsup ve dönem sonu bakiyesi: Hesap dönemi sonunda alacak ve borç kalemleri birbirine mahsup edilerek tek bir nihai bakiye oluşur.
- Sadece bakiyenin talep edilebilir olması: Taraflar, hesap dönemi kapandıktan sonra artık tek tek kalemleri değil, yalnızca bakiyeyi talep edebilir.
2. Tedarikçi–Müşteri İlişkilerinde Cari Hesap Sözleşmesinin Rolü
2.1. Neden cari hesap sözleşmesi tercih ediliyor?
Tedarikçi–müşteri ilişkilerinde genellikle:
- Sürekli mal teslimi,
- Zaman içinde değişen fiyatlar,
- Farklı tarihlerde yapılan ödemeler,
- İade, iskonto, bonus, prim gibi ticari uygulamalar
bulunduğu için, her işlem için ayrı fatura ve tahsilat takibi yapmak hem zor hem de masraflıdır. Cari hesap sayesinde:
- Tüm işlemler tek bir hesap üzerinden yürütülür,
- Tahsilat ve ödeme planları düzenlenir,
- Tarafların birbirine karşı pozisyonu her an görülebilir.
Bu nedenle, bayilik – distribütörlük ilişkilerinde, toptan satışlarda, sürekli hizmet ilişkilerinde cari hesap mekanizması ticari hayatı ciddi şekilde kolaylaştırır.
2.2. Kimler cari hesap sözleşmesi yapabilir?
Cari hesabın ticari hayatla sıkı ilişkisi olmakla birlikte, prensip olarak:
- Tarafların tacir olması şart değildir;
- Ancak cari hesap en çok tacirler arasında ve ticari işlerde kullanılır;
- Uygulamada neredeyse her zaman ticaretle uğraşan işletmeler arasında karşımıza çıkar.
Yargısal uygulamada da cari hesap sözleşmeleri ağırlıkla tedarikçi–bayi, toptancı–perakendeci, imalatçı–alt bayiler arasında görülmektedir.
3. Cari Hesap Sözleşmesinin İşleyişi
3.1. Hesabın açılması
Cari hesap sözleşmesi genellikle yazılı olarak düzenlenir ve şu hususlar belirlenir:
- Sözleşmenin tarafları (tedarikçi – müşteri),
- Hesabın hangi işlemler için kullanılacağı (mal satışları, hizmetler vb.),
- Ödemelerin hangi kanallarla yapılacağı,
- Hesap kesim dönemleri (aylık, üç aylık, yıllık vb.),
- Faiz, vade farkı, komisyon gibi kalemlerin şartları,
- Teminatlar (kefalet, ipotek, çek/senet vb.).
Sözleşmenin imzalanmasıyla birlikte cari hesap açılmış olur; bundan sonra taraflar aralarındaki para alacaklarını bu hesaba işlerler.
3.2. Alacakların hesaba kaydedilmesi
Cari hesapta, taraflar arasında oluşan alacak ve borçlar şu şekilde işlem görür:
- Tedarikçi mal teslim ettikçe, faturaya konu tutar cari hesabın borç hanesine yazılır (müşteri tedarikçiye borçlanır).
- Müşteri ödeme yaptıkça, bu tutarlar hesabın alacak hanesine yazılır (tedarikçinin alacak bakiyesi azalır).
- İade, iskonto, bonus gibi kalemler ilgili tarafa göre borç veya alacak yazılır.
Her bir işlemde taraflar genelde cari hesap ekstresi üzerinden hareket eder. Tedarikçi belirli periyotlarda müşteriye hesap özeti gönderir; müşteri de bu özete itiraz etmezse hesap bu içerikle kabul edilmiş sayılır.
3.3. Hesabın kapatılması ve bakiye
Sözleşmede belirlenen hesap dönemi (örneğin her ay sonunda veya yılda bir) geldiğinde:
- O tarihe kadar hesaba işlenen tüm alacak ve borç kalemleri birbiriyle mahsup edilir,
- Sadece bakiye kalır; yani kimin kime ne kadar borçlu olduğu netleşir.
Bu aşamadan sonra:
- Artık tek tek faturalar dava konusu yapılamaz,
- Sadece hesap bakiyesi talep ve dava konusu edilebilir,
- Bakiye alacağı için faiz, temerrüt ve diğer sonuçlar gündeme gelir.
4. Cari Hesap Sözleşmesinin Tedarikçi Açısından Avantajları
4.1. Tahsilat ve alacak yönetiminin kolaylaşması
Tedarikçiler açısından en büyük sorunlardan biri, çok sayıda müşteriden çok sayıda fatura için ayrı ayrı tahsilat takip etmektir. Cari hesap sayesinde:
- Tüm alacaklar tek bir hesapta toplanır,
- Tahsilatlar da aynı hesaba işlenir,
- Tedarikçi her müşteri için tek bir bakiye üzerinden alacağını takip eder.
Bu durum, özellikle yüzlerce bayisi olan üretici ve toptancılar için ciddi bir operasyonel kolaylık sağlar.
4.2. İlişkinin sürekliliğini güvence altına alması
Cari hesap sözleşmesi, bir kerelik değil, sürekli bir ticari ilişkiyi varsayar. Bu nedenle:
- Tedarikçi, müşterisinin kendisiyle devamlı çalışacağını öngörür,
- Müşteri de tedarikçiyle uzun vadeli iş ilişkisi kurduğunu bilir,
- Taraflar fiyatlandırma, iskonto, vade gibi konularda uzun vadeli planlama yapabilir.
Bu, tedarikçi açısından hem müşteri sadakatini artırır hem de satış hacmini öngörülebilir kılar.
4.3. Faiz, vade farkı ve ticari kazanç imkânı
Cari hesaba konu alacaklar için:
- Taraflar sözleşmede faiz oranı veya vade farkı kararlaştırabilir,
- Gecikme halinde temerrüt faizi öngörülebilir,
- Bu sayede tedarikçi hem mal satışından kazanç sağlar hem de sermayesini belirli bir getiriyle kullandırmış olur.
Özellikle yüksek enflasyon ortamlarında, cari hesap sözleşmesinde işleyen faiz, tedarikçi açısından önemli bir finansman aracı haline gelir.
4.4. Ticari ilişkiyi güçlü kılan esneklik
Tedarikçi, cari hesap sözleşmesi sayesinde:
- Müşterisine esnek vade tanıyabilir,
- Belirli koşullarda iskonto, bonus, prim gibi satış artırıcı araçlar kullanabilir,
- Alacağı bir anda tahsil etmek yerine, müşterisinin nakit akışına uyum sağlayarak satış hacmini yüksek tutabilir.
Bu yönüyle cari hesap sözleşmesi, tedarikçi için hem satış hem de pazarlama aracı işlevi görür.
5. Cari Hesap Sözleşmesinin Müşteri Açısından Avantajları
5.1. Nakit akışını rahatlatması
Müşteriler (özellikle bayiler ve perakendeciler) açısından en büyük avantaj, cari hesabın:
- Malı peşin almadan stok yapma imkânı vermesi,
- Satış gelirlerine göre tedarikçiye daha ileri tarihte ödeme yapabilme fırsatı sunmasıdır.
Bu sayede müşteri:
- Stoklarını oluşturur,
- Kendi müşterilerine satış yapar,
- Elde ettiği gelirlerle cari hesabındaki bakiyeyi kapatır.
5.2. Tek hesap üzerinden borç takibi
Müşteri açısından da her faturayı ayrı ayrı takip etmek yerine:
- Tedarikçisiyle olan tüm borçlarını tek bir cari hesap bakiyesi üzerinden görmesi,
- Hangi tarihte ne kadar borçlanmış, ne kadar ödeme yapmış, hepsini topluca takip edebilmesi,
ciddi bir pratik kolaylık sağlar.
Bu, özellikle birden fazla şubesi olan perakende işletmeleri için önemlidir.
5.3. Uzun vadeli ticari ilişki ve güven
Cari hesap sözleşmesi ile:
- Müşteri, tedarikçisinin kendisine düzenli mal temin edeceğinden emin olur,
- Tedarikçi, müşterisinin düzenli alım yapacağından emin olur.
Bu güven ortamı içerisinde müşteri;
- Daha iyi fiyatlar,
- Daha uzun vadeler,
- Belirli satış hedeflerine ulaşması halinde ekstra avantajlar (prim, bonus vs.) elde edebilir.
5.4. Fiyat ve iskonto avantajları
Tedarikçi, cari hesapla çalışan müşterilerine genellikle:
- Liste fiyatı üzerinden belirli bir iskonto,
- Ciro primi,
- Belli hedeflere ulaşıldığında ek indirimler sunar.
Müşteri bu sayede rakiplerine göre daha avantajlı maliyetlerle mal alabilir; bu da pazarda rekabet gücünü artırır.
6. Cari Hesap Sözleşmesinin Tedarikçi Açısından Riskleri
Cari hesap, tedarikçi için önemli avantajlar sağlarken, ihmal edildiğinde ciddi riskler de doğurabilir.
6.1. Büyüyen bakiye ve tahsil edilemeyen alacak riski
En önemli risk, bakiyenin kontrolsüz yükselmesidir. Tedarikçi, müşterisiyle uzun süredir çalışıyor ve ödemelerde ciddi sorun yaşamamış olabilir; bu durumda:
- “Nasıl olsa öder” düşüncesiyle yüksek tutarlara kadar kredi açabilir,
- Ancak ekonomik kriz, müşteri işletmenin bozulması, iflas, konkordato gibi sebeplerle alacak tahsil edilemez hale gelebilir.
Bu nedenle tedarikçi:
- Cari hesaba limit koymalı,
- Limit aşımında sevkiyatı durdurmalı veya teminat talep etmelidir.
6.2. Yetersiz veya geç alınan teminatlar
Uygulamada tedarikçilerin bir kısmı, cari hesap açarken:
- Yeterli kefalet almamakta,
- İpotek, taşınır rehni, banka teminat mektubu gibi güçlü teminatlara yönelmemektedir.
Müşteri ödeme güçlüğüne düştüğünde, tedarikçi elindeki teminatların yetersiz olduğunu fark eder; bu da çoğu zaman alacağın önemli kısmının tahsil edilememesi sonucunu doğurur.
6.3. Cari hesap ekstresinin sağlıklı tutulmaması
Tedarikçi her işlem sonrası cari hesabı güncel tutmalı ve belli periyotlarla:
- Müşteriye cari hesap ekstresi göndermeli,
- Müşterinin de bu ekstrelere itiraz edip etmediğini kayıt altına almalıdır.
Aksi halde ileride:
- “Ben bu malı almadım”,
- “Bu kadar borcum yok”,
- “Bu ödeme hesaba geçirilmeli”
gibi itirazlarla karşılaşılabilir ve ispat yükü ağırlaşır.
6.4. Zamanaşımı ve ispat sıkıntıları
Tedarikçi cari hesabı sağlıklı işletmediğinde:
- Eski faturaların zamanaşımına uğraması,
- Teslim irsaliyelerinin kaybolması,
- Müşterinin defter kayıtlarına ulaşılamaması sebebiyle ispat güçlüğü doğabilir.
Bu nedenle tedarikçi, hem ticari defterlerini usulüne uygun tutmalı hem de cari hesap dökümlerini düzenli olarak saklamalıdır.
7. Cari Hesap Sözleşmesinin Müşteri Açısından Riskleri
Müşteri için de cari hesap sözleşmesi her zaman avantajlı değildir; yanlış yönetildiğinde ciddi mali yükler doğurabilir.
7.1. Borçlanmanın kontrolsüz artması
Cari hesap sistemi, psikolojik olarak:
- “Nasıl olsa ileride öderim” düşüncesine yol açabilir.
Müşteri, kasasına giren nakdi başka ihtiyaçlara yönlendirip tedarikçi borcunu ertelediğinde:
- Cari hesap bakiyesi giderek şişer,
- Belirli bir noktadan sonra faiz yükü altında ezilmeye başlar,
- Kredi çekse daha ucuza finansman sağlayabilecekken, tedarikçiye daha yüksek faiz ödemek zorunda kalabilir.
7.2. Faiz ve cezai şartların ağır olması
Cari hesap sözleşmelerinde tedarikçiler genellikle:
- Yıllık oldukça yüksek faiz oranları,
- Gecikme halinde ağır cezai şartlar,
- Temerrütte tüm borcun muaccel olması şeklinde hükümler koyarlar.
Müşteri sözleşmeyi dikkatle incelemezse:
- Küçük bir gecikmede bile çok ağır mali sonuçlarla karşılaşabilir,
- Faiz ve cezai şartlar toplam borcu kısa sürede katlayabilir.
7.3. Tüm teminatların tedarikçi lehine düzenlenmesi
Müşteri, cari hesap sözleşmesi kapsamında:
- Kişisel kefalet,
- İpotek, taşınır rehni,
- Çek/senet, aval,
- Banka teminat mektubu
gibi çok sayıda ve ağır teminatlar vermek zorunda kalabilir. Ödeme güçlüğü doğduğunda:
- Tüm bu teminatlar aynı anda devreye girer,
- Müşterinin diğer alacaklıları karşısında tedarikçi öncelikli alacaklı haline gelir,
- Müşteri ve çoğu zaman işletme sahibinin şahsi malvarlığı da ciddi risk altına girer.
7.4. Sözleşme hükümlerinin tek taraflı hazırlanması
Uygulamada cari hesap sözleşmeleri çoğu zaman tedarikçi tarafından hazırlanmış matbu sözleşmeler şeklindedir. Müşteri:
- Madde içeriğini müzakere etmeden imzalar,
- Sözleşmedeki haksız şartların farkına ancak uyuşmazlık çıktığında varır.
Örneğin:
- Tüm uyuşmazlıklarda tedarikçi merkezinin bulunduğu yer mahkemelerinin yetkili kılınması,
- Faiz oranının tek taraflı artırılabileceğine dair hükümler,
- Her türlü masrafın müşteriye yüklenmesi,
- Müşterinin aleyhine yorumlanabilecek muğlak hükümler
sonradan ciddi sorunlara yol açabilir.
8. Cari Hesap Sözleşmesi Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gereken Hükümler
Hem tedarikçi hem de müşteri açısından dengeli ve açık bir cari hesap sözleşmesi hazırlanması büyük önem taşır. Aşağıda, böyle bir sözleşmede mutlaka yer alması gereken başlıca maddeleri özetleyelim.
8.1. Taraflar ve sözleşmenin konusu
- Tarafların ticaret unvanları, MERSİS numaraları, adresleri eksiksiz yazılmalı,
- Sözleşmenin konusunun “taraflar arasındaki mal/hizmet satışlarından kaynaklanacak para alacaklarının cari hesapta izlenmesi” olduğu açıkça belirtilmelidir.
8.2. Hesabın işleyişi ve kapsamı
Sözleşmede:
- Hangi tür işlemlerin cari hesaba dahil olduğu (mal satışları, nakliye, depolama, hizmet bedelleri vb.),
- Hangi işlemlerin cari hesap dışında kalacağı,
- İade, iskonto, prim gibi kalemlerin nasıl işleneceği,
- Faturaların hesaba hangi tarihte kaydedilmiş sayılacağı
detaylı şekilde düzenlenmelidir.
8.3. Hesap kesim dönemi ve ekstreler
- Hesap kesim döneminin (örneğin her ayın son günü) açıkça yazılması,
- Tedarikçinin bu dönemde müşteriye cari hesap ekstresi göndereceği,
- Müşterinin belirli süre içinde (örneğin 7 veya 15 gün) yazılı itiraz etmemesi halinde, bakiyenin doğru kabul edileceği
kararlaştırılmalıdır.
Bu hükümler, ileride doğabilecek ispat sorunlarının önüne geçer.
8.4. Faiz, vade farkı ve masraflar
Cari hesap sözleşmesinde mutlaka:
- Uygulanacak faiz oranı,
- Faizin yıllık mı, aylık mı hesaplanacağı,
- Gecikme halinde uygulanacak temerrüt faizi,
- Vade farkı, komisyon, masraf gibi kalemlerin hangi esaslara göre hesaplanacağı
belirlenmelidir. Faiz oranının, Türk hukukunun emredici hükümlerine ve tüketici sıfatı söz konusu ise tüketici mevzuatına uygun olması gerekir.
8.5. Teminatlar
Taraflar, cari hesap ilişkisini güvence altına almak için:
- Gerçek kişi kefiller,
- İpotek, taşınır rehni, ticari işletme rehni,
- Çek/senet, aval,
- Banka teminat mektubu
gibi teminatlar üzerinde anlaşabilir. Sözleşmede:
- Hangi teminatların hangi borçlar için verildiği,
- Teminatların cari hesap bakiyesi için de geçerli olup olmadığı,
- Teminatların ne zaman iade edileceği
açıkça yazılmalıdır.
8.6. Fesih ve hesap kesimi
Cari hesap sözleşmesi kural olarak süreklilik arz eder, ancak taraflar her zaman:
- Belirli şartlarda sözleşmeyi feshedebilir,
- Fesih halinde hesap o tarihe kadar olan işlemler bakımından kesilerek bakiye tespit edilir.
Fesih maddesinde:
- Bildirim şekli (noter, KEP, e-posta vb.),
- Fesih süresi (derhal mi, belirli ihbar süresinden sonra mı),
- Fesih sonrası borcun hangi vadede ve nasıl ödeneceği
detaylandırılmalıdır.
8.7. Uyuşmazlık çözüm yeri ve hukuku
Sözleşmede:
- Uyuşmazlıkların çözümünde hangi ülke hukukunun uygulanacağı (genellikle Türk hukuku),
- Yetkili mahkemelerin hangileri olduğu,
- İstenirse tahkim veya arabuluculuk şartı
belirlenebilir. Tacirler arasındaki ilişkilerde yetki sözleşmesi geçerlidir; ancak bu yetki maddesinin müşterinin sözleşmeyi imzaladığı sırada gerçekten müzakere edilmiş olmasına dikkat edilmelidir.
9. Cari Hesap Sözleşmelerinde Uygulamada Sık Yapılan Hatalar
9.1. Sözleşme imzalamadan cari hesap işletmek
Uygulamada pek çok taraf, uzun yıllar:
- Sadece faturalar ve Excel tablolarıyla cari hesap yürütmekte,
- Yazılı bir cari hesap sözleşmesi imzalamamaktadır.
Uyuşmazlık çıktığında, hangi alacağın cari hesaba dahil olup olmadığı, hangi faizin uygulanacağı, teminatların bu cari hesap için de geçerli olup olmadığı belirsiz kalır. Bu nedenle yazılı ve ayrıntılı bir sözleşme büyük önem taşır.
9.2. Ekstre gönderilmemesi veya itirazların dikkate alınmaması
Tedarikçi çoğu zaman ekstre göndermez veya gönderdiği ekstreye gelen itirazları dikkate almaz. Oysa:
- Müşteri ekstrelere yazılı itiraz ettiğinde, taraflar bu ihtilafı erken aşamada çözebilir,
- Ekstrelere hiç itiraz edilmemesi de tedarikçi lehine önemli bir delil oluşturur.
Bu sürecin hiç işletilmemesi, ileride açılacak davalarda her bir kalemin ayrı ayrı ispatını zorunlu kılar.
9.3. Sadece tedarikçinin lehine matbu sözleşmeler
Özellikle büyük şirketlerin hazırladığı matbu cari hesap sözleşmelerinde:
- Tüm riskler müşteriye yüklenmekte,
- Faiz oranları tek taraflı olarak belirlenmekte,
- Cezai şartlar orantısız derecede ağır düzenlenmektedir.
Bu durum, uyuşmazlık çıktığında sözleşmenin bazı hükümlerinin haksız şart veya geçersiz sayılmasına yol açabilir; taraflar dengeli bir sözleşme yapmadıkları için uzun yargılamalarla karşılaşabilir.
10. Tedarikçi ve Müşteri İçin Pratik Öneriler
10.1. Tedarikçilere yönelik öneriler
- Cari hesap sözleşmesi imzalamadan yüksek tutarlı satışlar yapmayın.
- Her müşteri için kredi limiti belirleyin ve limitin aşılması halinde teminatı güçlendirin.
- Cari hesap ekstresini düzenli ve yazılı olarak gönderin; iadeli taahhütlü mektup, KEP veya e-posta gibi ispatlanabilir yollar tercih edin.
- Teminatları çeşitlendirin: sadece çek/senete güvenmeyin; gerekirse ipotek, ticari işletme rehni, kefalet alın.
- Faiz, vade farkı ve masraflar konusunda şeffaf olun; sözleşmede açıkça gösterin.
- Müşterinin finansal durumunu periyodik olarak kontrol edin; uzun süre yüksek bakiyeyle çalıştırmayın.
10.2. Müşterilere (bayi, perakendeci) yönelik öneriler
- Cari hesap sözleşmesini imzalamadan önce mutlaka bir hukukçudan destek alın.
- Faiz oranlarını, temerrüt şartlarını, cezai şartları dikkatle okuyun; anlamadığınız hükümlerde yazılı açıklama isteyin.
- Cari hesap ekstresini düzenli kontrol edin; hatalı gördüğünüz kalemlere yazılı itiraz edin.
- İmza atarken şahsi kefalet veriyorsanız, bunun tüm mal varlığınızı etkileyebileceğini unutmayın.
- Tedarikçi borcunu, banka kredisi veya diğer finansman kaynaklarıyla karşılaştırarak, gerçekten en uygun maliyetli çözüm olup olmadığını değerlendirin.
- Cari hesap bakiyesinin kontrolden çıkmasına izin vermeyin; düzenli ödeme disiplini oturtun.
11. Sonuç: Cari Hesap Sözleşmesi Güçlü Bir Araçtır, Doğru Kullanılmalıdır
Cari hesap sözleşmesi, ticari hayatın vazgeçilmez araçlarından biridir. Özellikle tedarikçi–müşteri (bayi, distribütör, perakendeci) ilişkilerinde:
- Alacak–borç yönetimini kolaylaştırır,
- Taraflara esneklik sağlar,
- Uzun vadeli iş ilişkilerini destekler,
- Finansmana erişim ve stok yönetimi açısından önemli avantajlar sunar.
Ancak:
- Yazılı sözleşme olmadan,
- Teminatsız veya yetersiz teminatla,
- Faiz ve cezai şartlar açıkça belirlenmeden,
- Ekstre ve kayıt sistemi sağlıklı işletilmeden
yürütülen cari hesap ilişkileri, iki taraf için de ciddi zararlara yol açabilir.
Bu nedenle hem tedarikçi hem de müşteri, cari hesap sözleşmesini:
- Sadece bir formalite değil,
- Tüm ticari ilişkinin çerçevesini belirleyen stratejik bir sözleşme
olarak görmeli; sözleşmenin hazırlanması ve uygulanması aşamalarında mutlaka profesyonel hukuki destek almalıdır.
SEO İçin Önerilen Anahtar Kelimeler
- cari hesap sözleşmesi nedir
- cari hesap sözleşmesi tedarikçi müşteri
- bayi cari hesap sözleşmesi
- cari hesap sözleşmesinin avantajları
- cari hesap sözleşmesinin riskleri
- cari hesap ekstresi itirazı
- cari hesapta faiz ve vade farkı
- tedarikçi müşteri alacak yönetimi
- bayilik sözleşmesi ve cari hesap
- ticari alacakların cari hesapta takibi
SSS: Cari Hesap Sözleşmesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Cari hesap sözleşmesi ile taksitli satış aynı şey midir?
Hayır. Taksitli satışta belirli bir borç, önceden belirlenmiş taksitlere bölünür. Cari hesapta ise taraflar arasında sürekli alacak–borç ilişkisi vardır; bu alacaklar bir hesapta toplanır ve dönem sonunda bakiye üzerinden talep hakkı doğar.
Cari hesap sözleşmesi yazılı olmak zorunda mıdır?
Uygulamada ispat kolaylığı açısından mutlaka yazılı yapılması gerekir. Yazılı sözleşme olmadan cari hesap işletmek ciddi ispat sorunlarına yol açar.
Cari hesap bakiyesine itiraz etmezsem ne olur?
Sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça, belirli sürede itiraz edilmeyen ekstreler, hesap bakiyesinin kabul edildiği yönünde güçlü delil oluşturur. Bu nedenle mutlaka kontrol edilmeli ve gerekirse yazılı itiraz yapılmalıdır.
Cari hesap sözleşmesinde faiz oranını tedarikçi tek taraflı değiştirebilir mi?
Sözleşmede açıkça yetki tanınsa bile, bu yetkinin dürüstlük kuralına aykırı kullanılmaması gerekir. Ayrıca tüketici niteliği söz konusuysa, tüketici hukukundan kaynaklanan sınırlamalar devreye girer.
Cari hesap sözleşmesinde teminatlar ne kadar önemlidir?
Tedarikçi açısından teminatlar, alacağın tahsil güvenliği için hayati öneme sahiptir. Müşteri açısından ise teminatların kapsamı ve ağırlığı, şahsi malvarlığı ve işletme geleceği üzerinde doğrudan etkilidir. Bu nedenle teminat hükümleri mutlaka dikkatle okunmalı ve müzakere edilmelidir.