Bulgaristan Göçmenlerinin Bulgaristan Vatandaşlığına Giden Yolu

Bulgaristan göçmenlerinin Bulgaristan vatandaşlığı alması, tarihsel göç hareketleri ve güncel mevzuat dikkate alındığında birden fazla hukuki güzergâh içerir. Bu rehber, özellikle Türkiye’ye yerleşmiş Bulgaristan kökenli kişiler bakımından soy bağına dayalı vatandaşlığa alınma, vatandaşlığın iadesi ve genel (ikamet temelli) vatandaşlığa alınma seçeneklerini; başvuru mercilerini, belge hazırlığını ve pratik stratejileri adım adım ele alır.

1) Hukuki Çerçeve ve Temel Rotalar

Bulgar vatandaşlığı üç ana yoldan kazanılabilir:

• Soy bağı (köken) temelli başvuru: Başvurucunun Bulgar kökenini resmî belgelerle ispatlaması hâlinde, ikamet süresi, gelir ve dil şartları büyük ölçüde aranmaz; bu rota diaspora başvuruları için en pratik yoldur.

• Vatandaşlığın iadesi (reinstatement): Geçmişte Bulgar vatandaşlığını hukuken kaybetmiş olanların, belirli koşullar altında yeniden vatandaşlığa kabul edilmesidir. Kamu düzeni, güvenlik ve sabıka kontrolü burada belirleyici başlıklardır.

• Genel naturalizasyon (ikamet temelli): Uzun süreli/kalıcı ikamet, geçim kaynaklarının yeterliği ve Bulgarca dil yeterliği gibi klasik şartlar öne çıkar; kökene dayalı istisnalar yoksa bu rota tercih edilir.

2) Soy Bağına Dayalı Vatandaşlık: “Köken Dosyası” Nasıl Kurulur?

Kim yararlanabilir? Kendisi veya üstsoyu (anne, baba, büyükanne, büyükbaba ve gerekli hallerde bir üst kuşak) Bulgar kökenli olanlar. Esas olan, başvurucuyla Bulgar kökenli üstsoy arasındaki bağın resmî kayıtlarla zincirleme biçimde ortaya konulmasıdır.

İspat nasıl yapılır?

• Türkiye’den vukuatlı nüfus kayıt örnekleri ve aile bağlarını gösteren kayıtlar,

• Bulgaristan’dan doğum, evlenme, vaftiz veya nüfus kayıtları,

• Göç dönemine ilişkin göçmen pasaportları, iskân belgeleri, arşiv kayıtları,

• Ad/soyad değişikliği veya farklı alfabe (Latin/Kiril/Osmanlıca) yazımlarını açıklayan belgeler.

Neden avantajlı? Köken temelli başvurularda uygulamada yerleşik ikamet, gelir/meslek ve dil şartları genellikle aranmaz; ayrıca mevcut vatandaşlıktan çıkma zorunluluğu çoğu dosyada istisna tutulur. Bu nedenle Bulgaristan göçmenlerinin büyük bir kısmında ilk incelenen rota budur.

Sık karşılaşılan hatalar:

• Aile silsilesinde kopukluk (bir kuşakta doğum-evlenme kaydının eksik kalması),

• Transliterasyon tutarsızlıkları (adı-soyadı farklı yazımları arasında köprü kurulamaması),

• Belge tarih ve yer bilgilerinde uyumsuzluk,

• Apostil/tercüme/teyit zincirinin eksik bırakılması.

3) Vatandaşlığın İadesi: Kayıp Statünün Yeniden Tesisi

Ailede veya başvurucuda geçmişte Bulgar vatandaşlığının kaybedildiği biliniyorsa, iade rotası güçlü bir alternatiftir. İnceleme, başvurucunun kamu düzeni ve güvenlik bakımından sakınca taşımaması, kasten işlenen ağır suç mahkûmiyeti bulunmaması gibi kriterler üzerinde yoğunlaşır. Kökene dayalı unsurlar mevcutsa, iade sürecinde ikamet şartı yönünden uygulamada kolaylaştırmalar görülebilir. Bu rota, özellikle eski vatandaşlık kayıtlarına erişilebilen ailelerde zaman ve ispat ekonomisi sağlayabilir.

4) Genel Naturalizasyon: İkamet, Dil ve Geçim Koşulları

Köken veya iade imkânı bulunmayanlar için genel yol gündeme gelir.

• İkamet: Uzun dönem/kalıcı ikamet statüsü ve belirli bir süreyi doldurma şartı aranır.

• Dil yeterliği: Bulgarca bilgisi resmî usule uygun biçimde belgelendirilir.

• Geçim kaynakları: Düzenli gelir ve barınma koşullarının ispatı istenir.

• Mevcut vatandaşlık: Kural olarak mevcut vatandaşlıktan çıkma yükümlülüğü söz konusu olabilir; istisnalar dosya bazında değerlendirilir.

Genel yol, kökene dayalı başvurulara kıyasla daha uzun ve prosedürel olarak daha yoğun olduğundan, başvurucunun zaman ve belge yönetimi planlamasını dikkatle yapması gerekir.

5) Başvuru Mercileri, Usul ve Değerlendirme

Nereye başvurulur?

• Bulgaristan Adalet Bakanlığı nezdinde,

• Yurt dışındaysanız Bulgaristan’ın diplomatik/konsüler temsilcilikleri üzerinden.

Süreç nasıl işler?

1. Ön İnceleme: Hangi rotanın (kökene dayalı, iade, genel) uygun olduğuna karar verilir.

2. Belge Hazırlığı: Nüfus zinciri, Bulgaristan’daki kayıtlar, arşiv araştırmaları, sabıka ve kimlik belgeleri eksiksiz toplanır.

3. Apostil ve Tercüme: Türkiye’den alınan belgeler apostillenir; Bulgarcaya yeminli tercüme ve gerektiğinde konsolosluk onayı sağlanır.

4. Başvuru Dosyası: Usule uygun dilekçe, formlar ve ekler ile birlikte sunulur. Gerek görülürse başvurucu mülakata davet edilebilir.

5. Değerlendirme ve Karar: Dosya teknik ve güvenlik yönleriyle incelenir; köken rotasında “belge zincirinin ikna ediciliği” kararın merkezindedir.

Zaman çizelgesi: Dosyanın niteliğine, arşiv temin sürelerine ve idari iş yüküne göre değişkenlik gösterebilir. Planlama yapılırken çeviri-apostil süreleri ile ek belge talepleri için pay bırakılmalıdır.

6) Belge Kontrol Listesi (Örnek)

• Vukuatlı nüfus kayıt örnekleri (üstsoy bağlantılarını gösterecek şekilde),

• Doğum/evlenme/ölüm kayıtları; varsa eski kilise/sivil kayıtları,

• Göçmen pasaportu/iskân belgesi/arsiv yazışmaları veya eşdeğer kanıtlar,

• Ad/soyad farklılıklarını açıklayan resmî belgeler ve transliterasyon çizelgesi,

• Adli sicil, pasaport/kimlik suretleri, biyometrik fotoğraf,

• Apostil şerhleri, yeminli Bulgarca tercümeler ve gerektiğinde konsolosluk teyitleri.

7) Stratejik İpuçları ve Risk Yönetimi

• Zincir mantığı: Üstsoydan başvurucuya kadar aralıksız resmî kayıt akışı sağlanmalı; eksik halkalar önceden tespit edilip tamamlanmalıdır.

• Tutarlılık: Tarih, yer ve kişi bilgilerinin tüm belgelerde birbiriyle uyumu sağlanmalıdır.

• Ad-soyad farklılıkları: Osmanlıca/Türkçe/Kiril alfabeleri arasındaki yazım farkları mutlaka belgelenmiş bir açıklamayla dosyada gösterilmelidir.

• Alternatif rota: Köken belgelendirmesinde zorluk çıkarsa, iade seçeneği veya genel yol ihtiyat planı olarak hazır tutulmalıdır.

• Ön değerlendirme raporu: Başvuru öncesinde hukuki ve belgesel riskleri ortaya koyan kısa bir “due diligence” notu hazırlamak, sonraki aşamalarda ret riskini azaltır.

8) Sonuç ve Öneri

Bulgaristan göçmenlerinin Bulgaristan vatandaşlığı alması, doğru rota seçimi (kökene dayalı, iade veya genel), eksiksiz belge zinciri ve usule uygun başvuru ile mümkündür. Uygulamada başarıyı belirleyen temel unsur; aile silsilesini belgelerle tartışmasız kurmak, ad/soyad ve tarih tutarsızlıklarını baştan gidermek ve başvuru mercilerinin beklentilerine uygun, tertipli bir dosya sunmaktır. Bu süreçlerin tamamında profesyonel destek arayanlar için hukuki danışmanlık hizmeti verildiğini bilgilerinize sunarız.