BOŞANMANIN ÖZEL SEBEPLERİ

Boşanma, evlilik birliğinin sona erdirilmesi anlamına gelir ve Türk Medeni Kanunu’nda belirli sebeplerin varlığı halinde mahkeme kararı ile gerçekleşir. Boşanma sebepleri genel ve özel sebepler olarak ikiye ayrılır. Özel boşanma sebepleri, eşlerin belirli bir davranış veya olay nedeniyle evliliklerini sürdüremeyecek hale gelmeleri durumunda gündeme gelir.

1.Zina (TMK m.161)

Zina, evli bir eşin karşı cinsten biriyle cinsel ilişkiye girmesi durumudur. Türk Medeni Kanunu’nun 161. maddesine göre, zina, boşanma sebebi sayılır. Zina sebebiyle boşanma davası açabilmek için zina olayının inandırıcı delillerle ispatlanması gerekir. Eşin sadakat yükümlülüğünü ihlal etmesi, evlilik birliğini temelinden sarsan bir durum olarak kabul edilir.

 

Eşinin sadakat yükümlülüğünü ihlal ettiğini öğrenen taraf, bu durumu öğrendikten sonra 6 ay içinde dava açmalıdır. Zina fiilinin gerçekleşmesinin üzerinden 5 yıl geçmekle dava zamanaşımına uğrar. Düzenli devam eden bir sadakat yükümlülüğünü ihlalde son zinanın gerçekleşme tarihi dava açmak için esas alınır. Davacı eşin bu süreler içinde dava açmaması durumunda zina sebebine dayalı olarak boşanma talep etme hakkı düşer. Bununla birlikte affeden eşin dava hakkı yoktur.

2.Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış (TMK m.162)

Hayata kast, eşin diğer eşin yaşamına son vermeye yönelik kasıtlı bir davranışta bulunmasıdır. Pek kötü veya onur kırıcı davranış ise eşlerden birinin diğerine fiziksel ya da psikolojik şiddet uygulaması, küçük düşürmesi, onurunu zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunması anlamına gelir.

 

Bu sebebe dayalı boşanma davası da, davacının sebebi öğrendiği tarihten itibaren altı ay ve her hâlde olayın üzerinden beş yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Affeden tarafın dava hakkı bulunmaz.

 

3.Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme (TMK m.163)

Eşlerden birinin küçük düşürücü bir suç işlemesi veya haysiyetsiz bir yaşam sürmesi, diğer eş için ortak hayatı sürdürmeyi çekilmez hale getirebilir. Bu durumda diğer eş, boşanma davası açma hakkına sahiptir. Suçun veya haysiyetsiz yaşam tarzının evlilik birliğine zarar verecek nitelikte olması gerekir. Kanun, belirli suç tipleri belirtmemiştir, ancak işlenen suçun mahiyeti ve toplumdaki algısı dikkate alınarak değerlendirme yapılır.Bu sebebe dayalı boşanma davası her zaman açılabilir.

 

4.Terk (TMK m.164)

Terk, eşlerden birinin evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek amacıyla diğer eşi terk etmesi veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmemesi durumudur. Terk sebebiyle boşanma davası açılabilmesi için terk olayının en az altı ay sürmesi ve devam etmesi gerekir. Bu süre dolduktan sonra, terk edilen eş, terk eden eşe noter aracılığıyla eve dönmesi için ihtar göndermelidir. İhtardan sonra iki ay içerisinde eş eve dönmezse, terk sebebiyle boşanma davası açılabilir.

En erken 6 aylık sürenin dördüncü ayında ihtarda bulunulabilir. Bu durumda mahkemeye başvurarak ihtar yapılması ve ihtarın 2 ay sonuçsuz kalması koşuluyla dava açılabilir.

 

5.Akıl Hastalığı (TMK m.165)

Eşlerden birinin akıl hastalığına yakalanması ve bu hastalığın geçici değil kalıcı bir niteliğe sahip olması durumunda ortak yaşamın diğer eş için çekilmez hal oluşturması mümkündür. Bu durumda diğer eşin boşanma davası açma hakkı vardır. Ancak boşanma kararı verilebilmesi için akıl hastalığının geçici değil, kalıcı nitelikte olduğunun resmi sağlık kurulu raporu ile tespit edilmesi gerekir. Bu rapor, hastalığın sürekli olduğunu ve diğer eş için çekilmez bir durum yarattığını doğrulamalıdır.

 

 

Özel Sebeplerin Ortak Özellikleri

Boşanmanın özel sebeplerinin en önemli ortak özelliği, her bir sebebin evlilik birliğini ciddi şekilde sarsmış olması ve bu sebeplerden dolayı evlilik birliğinin sürdürülemez hale gelmesidir. Ayrıca, bu sebeplerin varlığında boşanma kararı verilebilmesi için sebebin ispat edilmesi gerekmektedir.

 

 

Delil ve İspat Yükümlülüğü

Boşanmanın özel sebeplerine dayalı davalarda delil ve ispat yükümlülüğü davacıya aittir. Davacı eş, boşanma sebebini ve bu sebebin evlilik birliğini çekilmez hale getirdiğini mahkemeye sunmalıdır. Mahkeme, sunulan deliller doğrultusunda bir değerlendirme yapar ve karar verir.

 

 

Sonuç

Boşanmanın özel sebepleri, evlilik birliğini temelinden sarsan ve devamını imkânsız hale getiren durumlar olarak kanunda açıkça belirtilmiştir. Bu sebeplerin varlığında boşanma davası açmak mümkündür. Özetle, boşanmanın özel sebepleri, Türk Medeni Kanunu’nda ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve evlilik birliğinin sona erdirilmesi için meşru sebepler olarak kabul edilmiştir. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri de, yasal sürelerin ve ispat yükümlülüğünün doğru bir şekilde yönetilmesidir.

 

Stajyer Öğrenci Nisa Anbar