Birleşik Arap Emirlikleri’nde Startup veya Teknoloji Şirketi Kurmak İçin Hangi Hukuki Şartlar Aranır?
Giriş
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), özellikle son yıllarda teknoloji yatırımları, startup ekosistemi ve dijital dönüşüm alanlarında Ortadoğu’nun en cazip merkezlerinden biri haline gelmiştir. Dubai, Abu Dhabi ve Sharjah başta olmak üzere birçok emirlik, yabancı yatırımcıları çekmek için serbest bölgeler, vergi avantajları ve inovasyon destek programları sunmaktadır. Ancak BAE’de startup veya teknoloji şirketi kurmak isteyen yabancıların dikkat etmesi gereken hukuki şartlar ve prosedürler bulunmaktadır.
Bu makalede, BAE’de startup veya teknoloji şirketi kurmanın hukuki boyutu, prosedürler, yatırımcıların yükümlülükleri ve serbest bölgelerin sunduğu avantajlar incelenecek; ayrıca kurgusal bir olay üzerinden örneklendirme yapılacaktır.
1. Şirket Kuruluşunda Temel Hukuki Çerçeve
BAE’de şirket kuruluşunu düzenleyen başlıca mevzuat Federal Şirketler Kanunu ve ilgili emirliklerin serbest bölge düzenlemeleridir. Genel kural olarak yabancı yatırımcıların %100 şirket sahibi olabilmesi, yalnızca belirli sektörlerde ve serbest bölgelerde mümkündür.
-
Ana Kural: Serbest bölgeler dışında kurulan şirketlerde, uzun yıllar boyunca bir Emirlik vatandaşı (%51) ortak bulundurma zorunluluğu vardı. Ancak 2020’de yapılan düzenlemelerle birçok sektörde bu şart kaldırılmıştır.
-
Teknoloji ve inovasyon sektöründe yabancı yatırımcıların %100 sahiplik hakkı çoğu serbest bölgede tanınmaktadır.
2. Startup ve Teknoloji Şirketleri İçin Tercih Edilen Şirket Türleri
BAE’de startup kurmak isteyen yabancı yatırımcılar genellikle şu şirket türlerini tercih etmektedir:
-
Limited Liability Company (LLC)
-
En yaygın tercih edilen şirket türüdür.
-
Minimum 1, maksimum 50 ortakla kurulabilir.
-
Sorumluluk sermaye ile sınırlıdır.
-
-
Free Zone Company (FZC) / Free Zone Establishment (FZE)
-
Serbest bölgelerde kurulur.
-
%100 yabancı mülkiyet hakkı sağlar.
-
Vergi muafiyetleri ve kolay lisanslama avantajları bulunur.
-
-
Branch Office (Şube Açma)
-
Ana şirketin şubesi olarak kurulur.
-
Startup için genelde tercih edilmez ancak global şirketlerin teknoloji operasyonları için uygundur.
-
3. Şirket Kuruluşunda Gereken Belgeler
Startup veya teknoloji şirketi kurmak için gereken başlıca belgeler:
-
Pasaport fotokopileri
-
Yatırımcı vizesi veya oturma izni belgeleri
-
Ticari unvan seçimi ve onayı
-
Ana sözleşme (Memorandum of Association)
-
Faaliyet alanını gösteren lisans başvurusu
-
Gerekirse kira sözleşmesi (ofis adresi için)
4. Lisans Türleri
Teknoloji alanında faaliyet gösterecek startup’ların almak zorunda olduğu lisanslar şunlardır:
-
Professional License: Danışmanlık, yazılım geliştirme gibi alanlarda.
-
Commercial License: Yazılım satışı veya donanım ticareti için.
-
Tech Start-up License: Özellikle Abu Dhabi ve Dubai’de genç girişimciler için sağlanan özel lisans türüdür.
5. Devlet Teşvikleri ve Destekler
BAE hükümeti, teknoloji şirketleri için çeşitli teşvikler sunmaktadır:
-
Vergi Avantajı: Serbest bölgelerde 50 yıla kadar gelir ve kurumlar vergisinden muafiyet.
-
Yatırım Teşvikleri: Abu Dhabi Global Market (ADGM) ve Dubai International Financial Centre (DIFC) gibi bölgelerde girişim sermayesi destekleri.
-
Kuluçka Merkezleri: Dubai Internet City, Dubai Silicon Oasis, Abu Dhabi Hub71 gibi merkezler startup’lara altyapı ve hukuki danışmanlık sağlar.
6. Çalışma ve Oturma İzni Şartları
Startup kuran yabancı yatırımcıların kendileri ve çalışanları için çalışma izni (work permit) ve oturma izni (residence visa) alması gerekir. Bu süreç, genellikle şirket kuruluşunun ardından işveren sıfatıyla yürütülür.
7. Kurgusal Olay
A kişisi (yabancı yatırımcı), Dubai’de yapay zekâ tabanlı bir yazılım şirketi kurmak istemektedir. A, %100 yabancı sahipliğe imkân tanıyan Dubai Internet City Free Zone’da bir Free Zone Establishment (FZE) kurmaya karar verir.
Başvurusu sırasında gerekli belgeleri hazırlayıp yetkililere sunar. İlgili serbest bölge otoritesi, A’ya Tech Start-up License verir. A, şirketini kurduktan sonra B ve C isimli yazılım mühendislerini işe alır. Bu çalışanların çalışma izinleri şirket üzerinden alınır.
Birkaç yıl içinde şirket, yatırım fonlarından destek alarak büyür. Ancak ofis kirası ve vergi muafiyetlerinin yalnızca serbest bölge kapsamında geçerli olduğunu öğrenen A, ana karada (mainland) yeni bir şube açmak için ek hukuki danışmanlık almak zorunda kalır.
Bu örnek olay, startup kurmak isteyen yabancıların yalnızca kuruluş aşamasına değil, uzun vadeli stratejilere de dikkat etmesi gerektiğini göstermektedir.
8. Sonuç
Birleşik Arap Emirlikleri, startup ve teknoloji şirketleri için önemli fırsatlar sunan bir merkezdir. Ancak şirket kuruluş süreci, lisanslama, çalışma izni ve yatırım teşviklerinden yararlanma gibi konularda doğru hukuki yönlendirmeler alınmalıdır. Özellikle serbest bölgelerdeki avantajların yanı sıra ana kara piyasasına açılmak isteyen girişimcilerin, ek yasal düzenlemelere uyum sağlamaları gerekir.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut
About Post Author
