Birleşik Arap Emirlikleri’nde İltica Başvurusu Yapılabilir mi, Hukuki Prosedür Nedir?
Giriş
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), özellikle son yıllarda Körfez bölgesinde hızla gelişen ekonomisi, siyasi istikrarı ve yabancılar için cazip yatırım ve çalışma imkânlarıyla ön plana çıkan bir ülkedir. Ancak her ülkenin olduğu gibi BAE’nin de göçmenlik ve iltica politikaları kendi hukuk düzenine tabidir. Özellikle “iltica” başvurusu, uluslararası hukukun en hassas konularından biridir ve BAE’nin bu alandaki tutumu, uluslararası mülteci hukukundaki yükümlülükler ile kendi iç hukuk sistemi arasında değerlendirilmelidir.
Bu makalede BAE’de iltica başvurusunun hukuken mümkün olup olmadığı, başvuru yapılması halinde uygulanacak prosedür, uluslararası hukuk çerçevesindeki durum ve örnek bir kurgusal vaka üzerinden süreç detaylı olarak incelenecektir.
Uluslararası Hukukta İltica Hakkı
1951 Cenevre Mülteciler Sözleşmesi ve 1967 Protokolü, iltica hakkının uluslararası düzeydeki temel düzenlemeleridir. Buna göre:
-
Bir kişi, ırkı, dini, milliyeti, belirli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi görüşleri sebebiyle zulme uğrama korkusu varsa, mülteci statüsüne başvurabilir.
-
Mültecilerin sınır dışı edilmemesi (“non-refoulement” ilkesi) temel koruma mekanizmasıdır.
BAE, 1951 Cenevre Sözleşmesi’ne taraf değildir. Bu nedenle, iltica başvurularının doğrudan iç hukukta tanımlanmış bir prosedürü bulunmamaktadır. Ancak BAE, fiilen Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ile iş birliği yaparak sığınmacı başvurularını değerlendirmekte ve üçüncü ülkelere yerleştirme sürecinde destek sağlamaktadır.
BAE Hukuk Sisteminde İltica
BAE’nin mevcut göçmenlik sistemi; oturma izinleri, çalışma izinleri, yatırım ve aile birleşimi gibi düzenli göç yollarına dayalıdır. İltica, yani “sığınma başvurusu” için:
-
Doğrudan devlet tarafından yürütülen kurumsal bir prosedür bulunmamaktadır.
-
Başvurular, UNHCR Abu Dhabi Ofisi aracılığıyla alınmaktadır.
-
UNHCR tarafından kayıt altına alınan başvurular, bireyin korunma ihtiyacı doğrultusunda değerlendirilir ve üçüncü ülkelere yönlendirilir.
Dolayısıyla BAE, mültecilere doğrudan kalıcı statü vermemekte; daha çok geçici koruma ve insani yardım sürecinde yer almaktadır.
İltica Başvurusunun Hukuki Aşamaları
-
UNHCR Başvurusu: Birey, BAE içinde bulunduğu takdirde UNHCR’ye şahsen başvuru yapar.
-
Kayıt ve Mülakat: Başvuranın kimlik bilgileri, yaşadığı olaylar, ülkesindeki riskler kayıt altına alınır.
-
Geçici Statü: Birey, BAE makamları tarafından “yasadışı göçmen” olarak değerlendirilmemesi için UNHCR koruması altına alınır.
-
Üçüncü Ülkeye Yerleştirme: UNHCR, başvuruyu mülteci kabul eden üçüncü ülkelere (Kanada, ABD, AB ülkeleri vb.) yönlendirir.
-
Süreç Boyunca Haklar: Başvuru sahibi, temel insani yardım ve sağlık gibi asgari hizmetlerden yararlanabilir. Ancak çalışma hakkı konusunda ciddi sınırlamalar bulunmaktadır.
Kurgusal Olay Örneği
Olay:
A.A. isimli Suriyeli bir kişi, iç savaş nedeniyle ailesiyle birlikte ülkesini terk ederek Dubai’ye gelmiştir. Turist vizesiyle ülkeye giriş yapan A.A., vize süresi dolmadan önce siyasi görüşleri nedeniyle ülkesine dönmesinin tehlikeli olduğunu ileri sürerek iltica talebinde bulunmak istemiştir.
Süreç:
-
A.A., Abu Dhabi’deki UNHCR ofisine başvuruda bulunur.
-
UNHCR, A.A. ve ailesini kayda alarak mülakat yapar, belgeleri inceler.
-
BAE makamları, A.A.’nın ülkede kalışına göz yumar; sınır dışı işlemi askıya alınır.
-
UNHCR’nin görüşü doğrultusunda A.A. Kanada’ya yerleştirilmek üzere mülteci kabul sürecine alınır.
Sonuç:
A.A. BAE’de kalıcı bir mültecilik statüsü elde edemez; ancak üçüncü bir ülkeye yerleştirilene kadar geçici koruma altına alınır.
İltica Başvurusu ile İlgili Hukuki Değerlendirme
-
BAE’de doğrudan mültecilik hakkı tanınmamaktadır.
-
Başvurular yalnızca UNHCR aracılığıyla yapılabilmektedir.
-
Başvuru sahipleri, BAE’de çalışma ve uzun vadeli oturum hakkına sahip olmaz.
-
BAE, iltica konusunda geçiş ülkesi niteliği taşır.
Bu nedenle BAE’ye gelen kişiler, oturma izni, çalışma izni veya yatırım gibi düzenli göç yollarını kullanmayı tercih etmelidir.
Sonuç
Birleşik Arap Emirlikleri’nde iltica başvurusu, klasik anlamda devletin yürüttüğü bir prosedür üzerinden değil; uluslararası kuruluşların desteğiyle işlemektedir. BAE, mülteci hukuku bakımından kalıcı çözüm sunmamakta; ancak geçici koruma ve üçüncü ülkelere yerleştirme noktasında önemli bir rol oynamaktadır.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut
About Post Author
