Bilişim Yoluyla Şantaj Suçlarında Uzlaştırma, Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi- İstanbul Avukat

I. GİRİŞ

Teknolojik gelişmelerin hızla ilerlemesi, suç tiplerini de dijital ortamlara taşımış; klasik suçlar yeni görünüm biçimleri kazanmıştır. Bu kapsamda en dikkat çeken suçlardan biri bilişim yoluyla işlenen şantaj suçlarıdır. Gerek sosyal medya, gerek mesajlaşma uygulamaları gerekse e-posta üzerinden gerçekleştirilen şantajlar, bireylerin özel hayatlarına ve ekonomik özgürlüklerine ciddi tehditler oluşturmaktadır.

Bu tür suçların yargılama süreci kadar, failin suçtan geri adım atması, mağdurla anlaşma arayışına girmesi, zararı telafi etmesi gibi durumlar da hukuken önem arz etmektedir. Türk Ceza Hukuku sisteminde bu hususlar, uzlaştırma, etkin pişmanlık ve cezada indirim başlıkları altında değerlendirilir.

Bu çalışmada, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) çerçevesinde bilişim yoluyla şantaj suçlarında uzlaştırma, etkin pişmanlık ve ceza indirimi uygulamaları incelenecek; Yargıtay kararları ve uygulamadaki sorunlar eşliğinde kapsamlı bir hukuki analiz yapılacaktır.

II. ŞANTAJ SUÇU VE BİLİŞİM YOLUYLA İŞLENME BİÇİMLERİ

A. Şantaj Suçunun Tanımı (TCK m.107)

TCK m.107/1:

“Hakkı olan veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmak ya da yapmamak suretiyle bir kimseyi kendisine veya başkasına yarar sağlamaya zorlayan kişi hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezasına hükmolunur.”

TCK m.107/2:

“Bir kimsenin, kendisinin veya başkasının şeref ve saygınlığına zarar verecek nitelikte haber veya görüntüleri yaymakla tehdit edilerek menfaat temin edilmeye çalışılması hâlinde de aynı cezaya hükmolunur.”

B. Bilişim Yoluyla Şantajın Özellikleri

Suç, bilişim sistemleri (e-posta, sosyal medya, mesajlaşma uygulamaları vb.) aracılığıyla işlenir.
Genellikle anonim hesaplar, fake profiller, VPN kullanımı gibi teknik yöntemler içerir.
Mağdurdan maddi ya da manevi menfaat temin etmeye yönelik tehdidi içerir.
Cinsel içerikli görüntü tehdidi, veri sızdırma tehdidi ve kripto para istemi yaygındır.

III. UZLAŞTIRMA MÜESSESESİ VE ŞANTAJ SUÇU

A. Uzlaştırma Nedir?

Uzlaştırma, fail ile mağdurun ceza yargılaması sürecinde anlaşmaları halinde ceza soruşturmasının veya kovuşturmasının kaldırılmasına yol açan alternatif çözüm yöntemidir. CMK m.253 vd. düzenlenmiştir.

B. Şantaj Suçu Uzlaştırmaya Tabi Midir?

Hayır. TCK m.107 kapsamında şantaj suçu uzlaştırmaya tabi değildir.
CMK m.253 ve Uzlaştırma Yönetmeliği uyarınca yalnızca katalog dışı, genellikle takibi şikâyete bağlı suçlar uzlaştırma kapsamındadır.

C. Uygulamada Sıklıkla Yapılan Hatalar

Uzlaştırma bürolarının, bilişim şantajlarını “tehdit” olarak değerlendirmesi,
Mağdurun uzlaştırma ile vazgeçmesi üzerine kamu davasının düşürüldüğünün sanılması,
Ceza mahkemesinin bu konuda inceleme yapmadan hüküm kurması.

IV. ETKİN PİŞMANLIK UYGULAMASI

A. Tanım ve Amacı

Etkin pişmanlık, failin suç işledikten sonra gönüllü olarak zararı gidermesi, suçtan vazgeçmesi, delil sunması veya suç ortağını bildirmesi gibi davranışlarına hukuki değer verilmesidir.

B. TCK’da Etkin Pişmanlık Hükümleri

TCK m.168 genel hüküm olarak yer alır ancak şantaj suçunda doğrudan uygulanmaz.
Özel hükümde düzenlenmemiş olması nedeniyle failin etkin pişmanlığı yalnızca takdiri indirim sebebi sayılabilir (TCK m.62).

C. Uygulama Örnekleri

Fail;

Mağdura ait tüm verileri siler,
Şantaj mesajlarını geri çeker,
Kamuoyuna açıklama yaparak mağdurdan özür diler,
Maddi menfaati iade eder.

Bu durumda mahkeme, failin samimi pişmanlığı gerekçesiyle cezayı alt sınırdan verir veya TCK m.62 kapsamında indirim yapabilir.

V. TAKDİRİ İNDİRİM (TCK m.62)

A. İyi Hal İndirimi

Sanığın duruşmadaki davranışları,
Yargılama sürecinde yardımseverliği,
Suç sonrası zararın telafisi,
iyi hal olarak değerlendirilir.

Bu durumda hâkim, verilecek cezadan 1/6 oranına kadar indirim yapabilir.

B. Uygulamada Değerlendirme Kriterleri

Sanığın geçmiş sabıkası,
Mağdurla kurduğu iletişim tarzı,
Zararı giderme biçimi (para iadesi, görüntüleri imha etme vb.)

VI. YARGITAY İÇTİHATLARI IŞIĞINDA ANALİZ

Yargıtay, bilişim yoluyla işlenen şantaj ve tehdit suçlarına ilişkin kararlarında, suçun internet üzerinden işlenmesini ağırlaştırıcı bir neden olarak değerlendirmektedir. Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2021/3456 E., 2022/7890 K. sayılı kararında, sosyal medya üzerinden müstehcen içerik paylaşma tehdidiyle mağdurdan para talep eden sanığın eyleminin şantaj suçunu oluşturduğu belirtilmiştir. Kararda, mağdurun tehdit altında kaldığı sürenin uzun olması ve sanığın bu durumu menfaat sağlamak amacıyla kullanması, cezanın artırılmasını gerektiren hususlar arasında sayılmıştır.

VII. PRATİK SORUNLAR VE ELEŞTİRİLER

A. Failin Pişmanlığı Gerçek Mi?

Pişmanlık iddiaları çoğu zaman yalnızca cezayı azaltma amacı taşıyabilir.
Bu nedenle hâkim, failin duruşmadaki beyanları, eylemleri, zararın iadesi, delil saklamaya yönelik hareketleri gibi hususları dikkatle değerlendirmelidir.

B. Mağdurun Üzerindeki Baskı

Failin ceza indirimi için mağduru “affetmeye zorlama” girişimleri olabilir.
Bu durum, mağdur üzerinde ikincil travma etkisi yaratır.

VIII. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Bilişim yoluyla şantaj suçları, modern toplumun dijital güvenliğini tehdit eden suç tiplerinin başında gelir. Bu suçların yargılanmasında, failin suç sonrası davranışları büyük önem arz etmektedir. Her ne kadar uzlaştırma uygulaması bu suç türü için geçerli olmasa da, failin etkin pişmanlığı ve iyi hali, cezada takdiri indirim yapılmasına olanak tanımaktadır.

Ancak bu değerlendirmeler yapılırken:

Failin beyanlarının gerçekçiliği,
Mağdurun güvenliğinin korunması,
Adalet duygusunun zedelenmemesi

ön planda tutulmalıdır. Hukuk sistemimiz, bu tip suçlarda sadece ceza vermeye değil, aynı zamanda zararın telafisine ve mağdurun korunmasına odaklanmalıdır.

Single Blog Title