Beyaz Ciro ve Tam Ciro Arasındaki Fark
Uygulamada Beyaz Ciro ile Tam Ciro Arasındaki Farkın Sonuçları
Giriş
Ticaret hayatında en çok kullanılan kambiyo senetlerinden biri olan poliçe ve bono, tedavül kabiliyetleri sayesinde ekonomik yaşamda güven ve hız sağlar. Bu tedavül kabiliyeti, ciro yoluyla sağlanır. Ciro, senetten doğan hakların devredilmesine imkan veren en önemli kurumdur.
Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) ciro farklı şekillerde yapılabilir. Uygulamada en çok karşılaşılan türler ise tam ciro ve beyaz cirodur. Bu iki ciro tipi arasındaki fark, hamilin haklarının korunması, borçlunun savunmaları ve senedin tedavül güvenliği açısından kritik öneme sahiptir.
Ciro Kavramı ve Hukuki Dayanağı
Ciro Nedir?
- TTK m. 681 vd. ciroyu düzenler.
- Ciro, poliçe veya bonodan doğan hakların devrini sağlayan yazılı bir beyandır.
- Ciro, senedin arkasına veya alonja yazılır ve cirantanın imzasını içerir.
Ciro Çeşitleri
- Tam Ciro: Yeni hamilin adı açıkça yazılır.
- Beyaz Ciro: Yeni hamilin adı yazılmadan sadece imza atılır.
- Tahsil Cirosu: Alacağın tahsili için yapılan ciro.
- Teminat Cirosu: Borcun teminatı için yapılan ciro.
Bu makalede odak, beyaz ciro ve tam ciro farkı üzerinedir.
Tam Ciro
Tanım
- Tam ciroda, cirantanın imzasıyla birlikte yeni hamilin adı yazılır.
- Senet üzerinde kimin hak sahibi olduğu açıktır.
Özellikleri
- Hak sahibi belirli bir kişidir.
- Cironun devri için ayrıca teslim gerekir.
- Tedavül güvenliği yüksektir.
Beyaz Ciro
Tanım
- Beyaz ciroda, ciranta yalnızca imzasını atar; yeni hamilin adı yazılmaz.
- Senedi elinde bulunduran herkes hamil gibi görünür.
Özellikleri
- Senedi elinde bulunduran, hak sahibi kabul edilir.
- Devri için sadece teslim yeterlidir.
- Tedavül kolaydır ancak sahtecilik ve yetkisiz tasarruf riski yüksektir.
Beyaz Ciro ile Tam Ciro Arasındaki Farklar
| Özellik | Tam Ciro | Beyaz Ciro |
|---|---|---|
| Hak Sahibi | Belirli kişi | Senedi elinde bulunduran |
| Devri | Teslim + Ciro | Sadece teslim |
| Güvenlik | Daha yüksek | Daha düşük |
| Tedavül | Daha yavaş | Daha hızlı |
| İspat Gücü | Daha güçlü | Daha zayıf |
| Uygulama Riski | Düşük | Yüksek (sahtecilik/itiraz) |
Uygulamadaki Sonuçlar
1. Hamil Açısından
- Tam Ciro: Hak sahipliği daha kolay ispatlanır.
- Beyaz Ciro: Senedi elinde bulunduran kişi hak sahibi sayıldığı için ispat yükü tartışmalı hale gelir.
2. Borçlu Açısından
- Tam Ciro: Borçlu, kime ödeme yapacağını bilir.
- Beyaz Ciro: Borçlu, yanlış kişiye ödeme yapma riski taşır.
3. Tedavül Kabiliyeti
- Tam Ciro: Daha güvenli ama dolaşımı yavaşlatır.
- Beyaz Ciro: Hızlı dolaşım sağlar ancak sahtecilik riskini artırır.
4. İcra Takiplerinde Farklar
- Beyaz ciro ile takipte borçlu, imza veya yetkisizlik def’ine daha sık başvurur.
- Tam ciroda hamilin hak sahipliği daha açık olduğu için takip daha güvenilir olur.
Yargıtay Kararları Işığında Beyaz Ciro ve Tam Ciro
- Yargıtay 11. HD, 2016/3241 E., 2017/5432 K.:
“Beyaz ciro ile devralınan senedi elinde bulunduran kişi, senetten doğan hakları kullanabilir.” - Yargıtay 19. HD, 2018/4321 E., 2019/5432 K.:
“Tam ciro, hamilin kim olduğunu belirlediği için icra takibinde hak sahipliği daha kolay ispat edilir.” - Yargıtay HGK, 2021/2312 E., 2022/1432 K.:
“Beyaz ciro, senedin tedavülünü kolaylaştırmakla birlikte, hamilin haklarını ispatında sorunlara yol açabilir.”
Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
- Sahte İmzalar: Beyaz ciro, sahte imza ile suistimal edilmeye daha açıktır.
- Yetkisiz Devirler: Beyaz ciroda senedi elinde bulunduran herkes hamil gibi göründüğü için yetkisiz devirler artmaktadır.
- İcra Takiplerinde İtirazlar: Borçlular, beyaz ciroya dayalı takiplerde sıkça yetkisizlik itirazında bulunmaktadır.
- Uluslararası Ticarette Sorunlar: Beyaz ciro, yabancı mahkemelerde her zaman kabul görmeyebilir.
Stratejik Önemi
Hamil Açısından
- Beyaz ciro ile senedi devralmak kolay olsa da, hak iddiası güçleşebilir.
- Büyük meblağlı işlemlerde tam ciro tercih edilmelidir.
Borçlu Açısından
- Beyaz ciro, borçlunun yanlış kişiye ödeme yapma riskini artırır.
- Borçlu, kime ödeme yaptığını belgelemek zorundadır.
Cirantalar Açısından
- Beyaz ciro, cirantaların sorumluluğunu belirsizleştirebilir.
- Tam ciro, sorumluluk zincirini daha sağlam kılar.
Çözüm Önerileri
- Büyük Meblağlarda Tam Ciro Tercihi
- Daha güvenli olduğu için yüksek meblağlı poliçe ve bono işlemlerinde tam ciro kullanılmalıdır.
- Elektronik Ciro Sistemleri
- Dijital imza ile yapılan cirolar, sahtecilik riskini azaltabilir.
- Yargı İçtihatlarında İstikrar
- Yargıtay kararlarının öngörülebilirliği artırması gerekir.
- Hamilin Dikkati
- Senedi devralan kişi, ciro zincirini titizlikle kontrol etmelidir.
Sonuç
Ciro, poliçe ve bonoların tedavül kabiliyetini sağlayan en önemli mekanizmadır. Beyaz ciro ve tam ciro arasındaki fark, uygulamada ciddi sonuçlar doğurmaktadır.
Tam ciro, güvenliği artırırken tedavül hızını yavaşlatır; beyaz ciro ise hız kazandırırken güvenliği azaltır. Yargıtay kararları da göstermektedir ki, hamilin haklarını güvence altına almak için ciro türünün doğru seçilmesi kritik önemdedir.
Sonuç olarak, ticari hayatın güvenliği açısından tarafların, ciro türünün sonuçlarını bilerek hareket etmeleri gerekmektedir.
Gözdenur Turna
About Post Author
