Belçika’da Eğitim Amaçlı Oturum Nasıl Alınır ve Mezuniyet Sonrası Haklar Nelerdir?

GİRİŞ

Belçika, Avrupa Birliği’nin merkezinde yer alması, yüksek yaşam standartları ve kaliteli üniversiteleri ile uluslararası öğrenciler için cazip bir eğitim destinasyonu olmuştur. Avrupa dışından gelen öğrenciler için Belçika’da eğitim almak, sadece akademik bir süreç değil, aynı zamanda yabancılar hukuku bakımından da dikkatle yürütülmesi gereken bir ikamet sürecini ifade eder. Bu nedenle, öğrenci statüsü ile Belçika’da bulunmanın yasal dayanakları, oturum izinlerinin şartları ve mezuniyet sonrası kalış hakkı, yabancı öğrenciler açısından büyük önem taşır.

Bu makalede, Belçika’da öğrenci olarak ikamet etmenin hukuki çerçevesi, başvuru ve uzatma koşulları, izin türleri, öğrenim süresi boyunca ve sonrasında tanınan haklar ile birlikte çalışma ve oturum izni ilişkisi detaylı olarak ele alınacaktır.

---

1. BELÇİKA’DA ÖĞRENCİ STATÜSÜ İLE OTURUMUN HUKUKİ DAYANAKLARI

1.1. Yasal Mevzuat

Belçika’da öğrenci statüsüyle ikamet hakkı, 15 Aralık 1980 tarihli Yabancılar Yasası (Loi du 15 décembre 1980 sur l’accès au territoire, le séjour, l’établissement et l’éloignement des étrangers) hükümlerine dayanmaktadır. Uygulamada ise, Yabancılar Dairesi (Dienst Vreemdelingenzaken – DVZ / Office des Étrangers) bu alandaki başvuruları değerlendirir.

Avrupa Birliği vatandaşı olmayan öğrenciler, Belçika’da bir yükseköğretim kurumuna kabul aldıktan sonra “öğrenci oturum izni” (titre de séjour pour étudiants) almak zorundadır.

1.2. AB Dışı Vatandaşlar İçin Zorunluluklar

AB dışı ülke vatandaşlarının öğrenci vizesi ile Belçika’ya gelmeleri ve ardından 90 gün içinde belediyeye başvurarak oturum kartı (A kartı) almaları gerekir. Bu kart, genellikle eğitim süresine uygun süreyle düzenlenir ve her akademik yıl sonunda güncellenmesi gerekir.

---

2. ÖĞRENCİ OTURUM İZNİ BAŞVURU ŞARTLARI

2.1. Gerekli Belgeler

Başvuruda aşağıdaki belgelerin sunulması gerekir:

• Kabul belgesi (attestation d’inscription) – tanınmış bir yükseköğretim kurumundan

• Sağlık sigortası

• Yeterli mali kaynaklar (aylık yaklaşık 800-1000 Euro)

• Konaklama belgesi

• Sabıka kaydı (bazı durumlarda)

• Eğitim süresi ve program detayları

2.2. Maddi Kaynak Kanıtı

Belçika’da öğrenci oturum izni almak için başvurucunun, geçimini sağlayacak maddi güce sahip olduğunu göstermesi gerekir. Bu durum genellikle:

• Kefil beyanı,

• Burs belgesi,

• Banka hesabı dökümü ile ispatlanır.

---

3. OTURUM İZNİNİN UZATILMASI VE KOŞULLARI

Öğrenci statüsüyle alınan oturum izni genellikle 1 akademik yıl için düzenlenir. Uzatılabilmesi için:

• Öğrencinin eğitime devam ettiğini ispatlaması,

• Başarısızlık durumunda öğrenimini ciddi şekilde sürdürdüğünü göstermesi gerekir.

Üst üste birkaç yıl başarısız olan öğrencilerin uzatma talepleri reddedilebilir.

---

4. ÖĞRENCİ STATÜSÜ İLE ÇALIŞMA HAKKI

Belçika’da öğrenci oturum izni olan bir kişi:

• Akademik yıl içinde haftada en fazla 20 saat çalışabilir.

• Tatillerde (Noel, yaz vb.) tam zamanlı çalışma hakkına sahiptir.

Ancak bu çalışma hakkı:

• Eğitimle çelişmeyecek şekilde,

• Resmi bir çalışma izni (arbeidskaart C) gerektirmeksizin yürütülür.

---

5. MEZUNİYET SONRASI OTURUM VE ÇALIŞMA HAKKI

5.1. Yeni Mezunlar İçin Oturum Uzatımı

2021 itibariyle Belçika’da, yükseköğrenimini tamamlayan AB dışı vatandaşlara yönelik önemli bir düzenleme hayata geçmiştir:

• Mezuniyet sonrası iş arama veya girişim kurma amaçlı 1 yıllık geçici oturum izni alınabilir.

• Başvuru, eğitim sonunda 90 gün içinde yapılmalıdır.

5.2. Şartları

• Mezuniyet diploması

• Yeterli maddi kaynak

• Sağlık sigortası

• Yeni bir eğitim veya iş planı beyanı

Bu süre zarfında iş bulunması halinde oturum tipi çalışma oturumuna dönüştürülebilir.

---

6. VATANDAŞLIĞA GEÇİŞ SÜRECİNDE ÖĞRENCİ STATÜSÜNÜN ROLÜ

Belçika’da vatandaşlığa başvurmak için en az 5 yıl yasal ve kesintisiz ikamet şartı aranır. Öğrenci statüsünde geçirilen yıllar, bazı durumlarda bu süreden kısmi olarak sayılabilir. Bu nedenle öğrenci statüsüyle Belçika’da geçirilen sürenin vatandaşlığa etkisi dosya bazında değişir.

---

7. RED VE İPTAL DURUMLARI

7.1. Ret Nedenleri

• Yetersiz belgeler

• Sahte kayıt veya maddi kaynak gösterimi

• Eğitim kurumunun akredite olmaması

• Eğitim süresince ciddi başarısızlık

7.2. Hukuki Koruma

Başvurunun reddi veya iptali durumunda kişi:

• DVZ nezdinde yeniden değerlendirme talep edebilir.

• Yabancılar Temyiz Konseyi (RVV)’ne dava açabilir.

Bu süreçlerde hukuki yardım alınması kritik önem taşır.

---

8. UYGULAMADA SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR

• Belediye işlemlerinde gecikme

• Maddi kaynakların yetersizliği

• Kayıt dışı işlerde çalışma nedeniyle oturumun iptali

• Akademik performansın düşüklüğü nedeniyle uzatma sorunları

Bu gibi durumlar için göç hukuku uzmanı bir avukat ile çalışmak önerilir.

---

SONUÇ

Belçika’da öğrenci statüsüyle ikamet, hem eğitim alma hakkı hem de sınırlı ölçüde çalışma ve mezuniyet sonrası kalış gibi haklar tanıyan bir ikamet biçimidir. Ancak süreç, sadece kabul mektubunu almakla sınırlı kalmayıp, oturum başvurusu, yıllık uzatma, çalışma izni gibi hukuki ve idari birçok aşama içerir. Bu nedenle öğrencilerin, eğitimleri süresince oturum statülerini dikkatle korumaları ve özellikle mezuniyet sonrasında yasal haklarını zamanında ve doğru biçimde kullanmaları önem arz eder.

Belçika, öğrencilere eğitim sonrası kalma ve çalışma fırsatları sunarak hem nitelikli insan kaynağını ülkesine çekmekte hem de göçmen öğrencilerin entegrasyonunu teşvik etmektedir. Bu fırsatların hukuki mekanizmaları iyi analiz edilmeli ve mümkünse profesyonel destekle yönetilmelidir.