Basın ve Sosyal Medya Yoluyla İşlenen Haksız Fiillerde Tazminat

1. Giriş

Basın ve sosyal medya, demokratik toplumlarda ifade özgürlüğünün en önemli araçlarıdır. Ancak yanlış haberler, hakaret içerikli sosyal medya paylaşımları, özel hayatın gizliliğini ihlal eden içerikler, bireylerin kişilik haklarını zedeleyebilmekte ve tazminat sorumluluğu doğurmaktadır.

⚖️ TBK m.49 genel hükmü getirir:
“Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”

⚖️ TBK m.58:
“Kişilik hakkı ihlal edilen kimse, manevi tazminat adı altında bir miktar paranın ödenmesini isteyebilir.”

Bu nedenle basın ve sosyal medya yoluyla kişilik hakkı ihlal edilen kişiler, maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

2. Hukuki Çerçeve

2.1. Anayasa Hükümleri

m.17: Kişinin maddi ve manevi varlığı korunur.
m.26: İfade özgürlüğü güvence altındadır.
m.28: Basın özgürdür, sansür edilemez.

⚠️ Ancak Anayasa m.13 uyarınca, temel hak ve özgürlükler yalnızca kanunla ve ölçülülük ilkesi çerçevesinde sınırlandırılabilir.

2.2. Türk Borçlar Kanunu

m.49: Genel sorumluluk kuralı.
m.58: Manevi tazminat.
m.72: Zamanaşımı (2 yıl / 10 yıl).

2.3. Basın Kanunu (5187)

m.3: Basın özgürlüğü, kişilerin şeref ve haklarını zedelememelidir.

2.4. 5651 sayılı Kanun

İnternette kişilik hakkı ihlali → içerik kaldırma / erişim engeli talebi.

3. Basın Yoluyla Haksız Fiiller

3.1. Yanlış Haberler

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2017/3421 E., 2018/5432 K.:
“Gerçeğe aykırı haber, kişilik hakkı ihlali oluşturur ve manevi tazminat sebebidir.”

3.2. Magazin Haberleri

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2016/2345 E., 2017/5678 K.:
“Kamu yararı bulunmayan magazin haberleri, özel hayatın gizliliğini ihlal eder.”

3.3. AYM İçtihadı

⚖️ AYM, 2014/12151 Başvuru:
“Haber verme hakkı, özel hayatın gizliliğini ihlal edecek şekilde kullanılamaz.”

4. Sosyal Medya Yoluyla Haksız Fiiller

4.1. Hakaret ve İftira

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2019/6543 E., 2020/7890 K.:
“Sosyal medyada yapılan hakaret içerikli paylaşımlar, manevi tazminata hükmedilmesini gerektirir.”

4.2. Özel Hayatın İfşası

📌 İzinsiz fotoğraf, video veya özel yazışmaların paylaşılması.

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2021/4321 E., 2022/5678 K.:
“Anonim hesaplardan yapılan saldırılar da tazminat sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.”

4.3. AİHM Kararı

Delfi AS / Estonya (2015):
Haber siteleri, kullanıcıların yaptığı hakaret içerikli yorumlardan da sorumludur.

5. Maddi ve Manevi Tazminat

5.1. Maddi Tazminat

Ticari itibar kaybı,
İş ve kariyer zararları,
Doğrudan malvarlığı zararı.

5.2. Manevi Tazminat

Onur ve saygınlığın zedelenmesi,
Özel hayatın gizliliğinin ihlali,
Sosyal medyada küçük düşürücü içerikler.

⚖️ Yargıtay HGK., 2015/21-987 E., 2016/234 K.:
“Manevi tazminat, mağdurun acısını hafifletmeye yöneliktir, zenginleşme aracı olamaz.”

6. Tazminat Davalarında Hakim Tarafından Dikkate Alınan Ölçütler

Haber veya paylaşım doğru mu?
Kamu yararı var mı?
İfade tarzı ölçülü mü?
Mağdur özel kişi mi yoksa kamuya mal olmuş bir şahsiyet mi?
Zararın kapsamı ve yayılma etkisi nedir?

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2020/3456 E., 2021/7890 K.:
“Manevi tazminat miktarı, mağdurun yaşadığı acıyı hafifletecek ölçüde olmalıdır.”

7. Zamanaşımı

TBK m.72: 2 yıl – 10 yıl.
Hakaret/iftira gibi suç niteliği taşıyan fiillerde → ceza zamanaşımı uygulanır.

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2018/2345 E., 2019/4321 K.:
“Sosyal medya paylaşımı nedeniyle açılacak tazminat davasında zamanaşımı, paylaşımın öğrenildiği tarihten başlar.”

8. Karşılaştırmalı Hukuk

AİHM:
- Axel Springer AG / Almanya (2012) → Kamu yararı varsa haber serbesttir.
- Von Hannover / Almanya (2004) → Ünlü kişilerin özel hayatı da korunur.
Almanya (BGB): Kişilik hakkı ihlallerinde manevi tazminata geniş yer verir.
Fransa: Basın özgürlüğü – kişilik hakkı dengesinde AİHM’e paralel yaklaşım.

9. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

Manevi tazminatların düşük belirlenmesi,
Silinen sosyal medya içeriklerinde delil elde etme güçlüğü,
Basın özgürlüğü – kişilik hakkı dengesinin hassasiyeti,
Sosyal medyada sahte hesaplar üzerinden saldırılar.

📌 Çözüm: Noter onaylı ekran görüntüsü, bilirkişi incelemesi ve uzman avukat desteği.

10. Genişletilmiş SSS

Sosyal medyada hakaret için dava açabilir miyim? → Evet.
Haberde doğruluk ispat edilirse tazminat olur mu? → Hayır.
Manevi tazminat miktarını kim belirler? → Hakim.
Magazin haberi tazminat sebebi midir? → Kamu yararı yoksa evet.
Anonim hesaplardan hakaret olursa dava açılır mı? → Evet.
Ekran görüntüsü delil olur mu? → Noter onayı ile evet.
Maddi tazminat da istenebilir mi? → Evet.
Basın özgürlüğü sınırları nedir? → Kişilik hakları ihlal edilemez.
Tazminat davası hangi mahkemede açılır? → Asliye Hukuk Mahkemesi.
Zamanaşımı süresi? → 2 yıl / 10 yıl.
Manevi tazminat mirasçılara intikal eder mi? → Dava açıldıysa evet.
Basın-yayın kuruluşu da sorumlu mu? → Evet.
Kamu yararı varsa tazminat olur mu? → Hayır.
İnternetten içerik kaldırma nasıl olur? → 5651’e göre Sulh Ceza Hakimliğine başvuru.
Ceza davası ile tazminat davası aynı anda açılabilir mi? → Evet.
AİHM kararları bağlayıcı mı? → Evet.
İşyerine yönelik hakaret içerikleri için tazminat açılabilir mi? → Evet.
Hakaret niteliğinde emoji paylaşımı da dava sebebi midir? → Evet.
Haberde fotoğrafın izinsiz yayımlanması tazminat doğurur mu? → Evet.
Tazminat talebinde üst sınır var mı? → Hakim hakkaniyet esasına göre belirler.

11. Sonuç

Basın ve sosyal medya, ifade özgürlüğünün en güçlü araçlarıdır. Ancak:

Yanlış haberler,
Hakaret içerikli paylaşımlar,
Özel hayatın gizliliğini ihlal eden yayınlar,

haksız fiil sorumluluğu doğurur ve mağdur lehine maddi-manevi tazminat kararı verilebilir.

⚖️ Yargıtay, AYM ve AİHM içtihatları, ifade özgürlüğünü korurken kişilik haklarını da güvence altına alacak dengeyi gözetmektedir.

Single Blog Title