BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI
1. Giriş: Dijitalleşme ve Finansal Suçların Artışı
Günümüzde bankacılık işlemlerinin büyük bölümü internet ve mobil uygulamalar üzerinden yapılmaktadır. Bu dijitalleşme, hayatı kolaylaştırmakla birlikte bazı yeni suç tiplerinin de ortaya çıkmasına yol açmıştır. Özellikle banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçu, son yıllarda artış gösteren ve hem bireyleri hem de finans kurumlarını ciddi zararlara uğratan bir bilişim suçudur. Türk Ceza Kanunu’nun 245. maddesinde düzenlenen bu suç, kart bilgilerinin hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi, kullanılması ve başkalarının maddi zararına yol açılması durumlarını kapsamaktadır.
Bu yazıda, TCK 245 hükmü çerçevesinde banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçunun unsurları, cezaları, yargı uygulamaları ve Yargıtay kararları ışığında savunma stratejileri ele alınacaktır.
2. Suçun Yasal Dayanağı: TCK Madde 245
Türk Ceza Kanunu m.245 hükmü, banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçunu üç farklı fiil üzerinden tanımlar:
-
Başkasına ait bir banka veya kredi kartını hukuka aykırı şekilde kullanma (m.245/1)
-
Bir başkasına ait kartın rızası olmaksızın kullanılması ve bu kullanım sonucunda kart sahibinin veya bir başkasının zarar görmesi halinde, fail 3 yıldan 6 yıla kadar hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
-
-
Sahte banka veya kredi kartı üretmek, satmak, devretmek, satın almak veya kabul etmek (m.245/2)
-
Bu fiiller, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 10.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
-
-
Sahte kart kullanmak (m.245/3)
-
Sahte kart kullanılarak menfaat temin edilmesi halinde 4 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezası uygulanır.
-
3. Suçun Unsurları
a. Fail ve Mağdur
Suçun faili herhangi bir kişi olabilir. Failin banka çalışanı, kart sahibiyle yakın ilişkisi ya da üçüncü bir kişi olması arasında fark yoktur. Mağdur ise banka, kredi kartı sahibi ya da bu kullanım nedeniyle zarara uğrayan herhangi bir gerçek veya tüzel kişidir.
b. Hukuka Aykırı Kullanım
Kartın sahibinin rızası olmaksızın ve haksız menfaat sağlamak amacıyla kullanılması gereklidir. Örneğin, bir arkadaşın kredi kartını izinsiz kullanarak internetten alışveriş yapılması bu suçu oluşturur.
c. Kast Unsuru
Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçu ancak kasıtla işlenebilir. Failin bilerek ve isteyerek kartı kullanması, sahte kart üretmesi ya da bu karttan yarar sağlaması gerekir.
4. Yargıtay Kararları ve Uygulama
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre:
-
Yargıtay 11. Ceza Dairesi, 2018/2788 E., 2019/4193 K. sayılı kararında, sanığın başkasına ait kredi kartını ATM’den para çekmek için kullanmasının TCK 245/1 kapsamında değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
-
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2020/495 E., 2021/55 K. sayılı kararında ise, kartın sahibinden habersiz alınması ve birden fazla kez kullanılması zincirleme suç kapsamında değerlendirilmiştir.
Yargıtay uygulamasında, kartın sadece şifre öğrenilerek kullanılması bile kötüye kullanma suçunu oluşturabilir.
5. Cezai Yaptırımlar ve Adli Para Cezası
TCK 245 kapsamında öngörülen hapis cezaları oldukça ağırdır. Hapis cezasına ek olarak 5.000 – 10.000 güne kadar adli para cezası da uygulanır. Adli para cezasının bir gün karşılığı 100 TL ile 500 TL arasında belirlenebileceğinden, toplam ceza tutarı milyonlara ulaşabilir.
6. Etkin Pişmanlık ve HAGB Uygulaması
-
Etkin Pişmanlık: Failin zararı gidermesi, kart sahibine iade yapması veya mağdurun zararını karşılaması halinde mahkeme tarafından cezada indirim uygulanabilir.
-
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB): 2 yıl veya daha az ceza alan ve sabıkası bulunmayan sanıklar için HAGB kararı verilebilir.
7. Bankaların ve Finans Kurumlarının Sorumluluğu
Banka veya kredi kartı sahiplerinin uğradığı zararlarda, Bankacılık Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun çerçevesinde bankaların da sorumluluğu doğabilir. Özellikle kart bilgilerinin sızdırılması veya güvenlik önlemlerinin yetersizliği durumunda banka aleyhine tazminat davası açılabilir.
8. Siber Dolandırıcılık ve TCK 158 ile Bağlantısı
Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçu çoğu zaman nitelikli dolandırıcılık (TCK 158) ile birlikte değerlendirilir. İnternet üzerinden sahte siteler kurarak kart bilgilerini elde eden ve bu bilgileri kullanan kişiler, hem TCK 245 hem de TCK 158 hükümlerine göre cezalandırılabilir.
9. Savunma Stratejileri
-
Kart sahibinin rızasının varlığı, suçu ortadan kaldırabilir.
-
Failin kastı ve haksız menfaat sağlama amacı yoksa suç oluşmaz.
-
Kart bilgilerinin yanlışlıkla kullanıldığı durumlarda kastın ispatı önemlidir.
-
Delillerin hukuka uygun elde edilip edilmediği CMK kapsamında titizlikle incelenmelidir.
10. Önleyici Tedbirler ve Hukuki Öneriler
-
Kart bilgilerinin üçüncü kişilerle paylaşılmaması ve güçlü şifre kullanımı en temel önlemdir.
-
Bankalar, 3D Secure gibi güvenlik sistemlerini etkin şekilde kullanmalıdır.
-
Kart sahipleri, kart hareketlerini düzenli olarak kontrol etmeli ve şüpheli işlemleri derhal bankaya bildirmelidir.
-
Hukuki olarak, kart bilgilerinin çalınması durumunda en kısa sürede savcılığa suç duyurusunda bulunmak gereklidir.
11. Sonuç ve Değerlendirme
Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçu, dijital çağın en yaygın finansal suçlarından biridir. TCK 245 hükümleri, bu suçu ağır yaptırımlarla cezalandırarak kart sahiplerini korumayı amaçlamaktadır. Ancak uygulamada hem kart sahiplerinin hem de bankaların siber güvenlik tedbirlerini artırması büyük önem taşır.
Müvekkil savunmasında, Yargıtay kararları ve CMK hükümleri ışığında delillerin hukuka uygunluğu, kast unsuru ve zararın giderilmesi gibi unsurların öne çıkarılması savunmayı güçlendirecektir.