AutoCAD / Inventor / Solid Edge / Creo gibi CAD Yazılımlarının Lisanssız Kullanımı Suç mu?

1. CAD Yazılımı Nedir? Nerelerde Kullanılır?

CAD (Computer-Aided Design), yani bilgisayar destekli tasarım yazılımları, mühendislik alanında ürün tasarımı, teknik çizim, montaj modelleme ve üretim öncesi dijital doğrulama için kullanılır.
En çok kullanılanlar:

• AutoCAD (Autodesk – 2D/3D teknik çizim)
• Inventor (Autodesk – 3D mekanik tasarım)
• PTC Creo (parametrik ve yüzey modelleme)
• Solid Edge (Siemens – doğrudan modelleme)
• CATIA (ileri yüzey modelleme)

Bu programlar özellikle makine, savunma, inşaat, otomotiv, havacılık ve beyaz eşya sektörlerinde yaygındır.

2. Lisanssız CAD Kullanımı Nasıl Gerçekleşiyor?

CAD yazılımları yüksek maliyetlidir. Bu nedenle bazı kullanıcılar:

• Crack’li versiyonları internetten indirip kurmakta
• Kurumsal lisans dosyalarını sahte olarak düzenlemekte
• Öğrenci lisanslarını ticari projelerde kullanmakta
• Başkasına ait lisansla giriş yapmakta
• Eski sürüm lisansları yasa dışı olarak sürdürmektedir

Bu durum, eser sahibinin izinsiz çoğaltma ve kullanma yasağını ihlal eder.

3. FSEK Kapsamında Suç: Yazılım Bir Eserdir

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) m.2/b:
Bilgisayar programları “eser” sayılır.

FSEK m.71:
“Yazılımı izinsiz kullanan kişi hakkında 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve para cezası verilir.”

Örneğin:

• AutoCAD 2024 crack kurulumu
• Inventor öğrenci lisansının ticari CAD modeli çiziminde kullanılması
• Creo kurumsal floating lisansını evden bağlanarak izinsiz kullanmak

tüm bu durumlar suç teşkil eder.

4. TCK Kapsamında Bilişim Suçu

CAD yazılımları genellikle:

• Lisans sunucusu üzerinden çalışır (örn. FlexNet)
• İnternete bağlı olarak kullanıcı doğrulaması yapar
• Ağ lisansı varsa erişim denetimi uygulanır

Bu sistemlere müdahale:

TCK m.244/4:
“Bilişim sisteminin işleyişini bozan kişi, 1–5 yıl arası hapis cezası ile cezalandırılır.”

Ayrıca:

TCK m.245/2:
“Başkasına ait erişim aracıyla haksız yarar sağlayan kişi cezalandırılır.”

Örneğin, kurumsal AutoCAD lisansı olan bir firmanın VPN erişimiyle evden bağlanarak kendi işinde kullanmak hukuka aykırı kazanç sağlamaktır.

5. Tazminat ve Ticari Yaptırımlar

Yazılım firmaları (Autodesk, PTC, Siemens) veya Türkiye’deki distribütörleri:

• Yetkisiz kullanımın tespiti hâlinde,
• Kullanım süresi ve kullanıcı başına
• Yazılımın bedelinin birkaç katı
• Haksız kazanç, marka hakkı zararı ve cezai şart
  gibi kalemlerde özel hukuk davası açabilir.

6. Yargıtay Kararları Ne Diyor?

Yargıtay 7. CD, 2020/2231 E., 2021/4378 K.:
“Sanığın şirkette aktif olarak lisanssız CAD yazılımı kullanması ve proje üretmesi sabittir.”

Yargıtay HGK, 2016/236 E., 2018/382 K.:
“Telif hakkı sahibinin izni olmaksızın CAD yazılımından ticari fayda sağlanması suçtur.”

7. İşyeri Sahibi, Müdür, Şirket Ortağı da Sorumlu Olur mu?

Evet. Fikri haklara ilişkin suçlarda şirket tüzel kişiliği değil, fiilen kullanan kişi ve yönetici sorumlu tutulur.

FSEK m.71/3:
“Yönetici pozisyonundaki kişiler de cezai sorumluluktan kaçamaz.”

Bu nedenle işyerinde kurulu bir lisanssız CAD yazılımı varsa, hem bilgi işlem personeli, hem müdür, hem de şirket ortağı risk altındadır.

8. Denetim ve İhbar Riskleri

• BSA – Business Software Alliance
• Yazılım firmalarının Türkiye distribütörleri
• KVKK ve ISO 27001 denetimleri
• Çalışan veya rakip firmaların şikâyeti

bu sistemlerin lisanssız kullanımı hâlinde denetim – ihbar – savcılık – bilirkişi – dava zinciri tetiklenir.

9. Hukuka Uygun Alternatifler

• AutoCAD LT (düşük bütçeli sürüm)
• Fusion 360 (ücretsiz sürüm)
• Resmi öğrenci lisansı – yalnızca akademik kullanım için
• Open Source CAD alternatifleri: LibreCAD, FreeCAD
• Kısa dönemli aylık veya yıllık abonelik

10. Sonuç: CAD Yazılımı Yasa Dışı Kullanmak Risklidir

CAD programlarının lisanssız kullanımı; hem FSEK kapsamında eser hakkına saldırı, hem TCK kapsamında sistem müdahalesi, hem de haksız kazanç niteliğindedir.

Özellikle Autodesk, PTC ve Siemens gibi firmalar, dünya çapında hukuki takip mekanizmalarına sahiptir ve Türkiye’de de düzenli denetimler yürütülmektedir.

Bu nedenle AutoCAD, Inventor, Solid Edge veya Creo gibi programların mutlaka yasal yollarla edinilmesi, avukat veya IT danışmanlığında denetlenmesi gerekir.

Stj.Öğr.Esmanur AKTAŞ