Arap Ülkelerinde Şirket Kurmak: Dubai, Katar ve Suudi Arabistan
Giriş
Orta Doğu, son yıllarda küresel yatırımcıların ilgisini en çok çeken bölgelerden biri haline gelmiştir. Birleşik Arap Emirlikleri (özellikle Dubai), Katar ve Suudi Arabistan, sundukları vergi avantajları, serbest bölge imkânları, uluslararası ticaret bağlantıları ve güçlü ekonomik büyüme hedefleri ile iş kurmak isteyen girişimciler için cazip seçenekler sunmaktadır. Ancak her ülkenin yasal çerçevesi, yatırım teşvikleri ve pazar dinamikleri farklıdır. Bu nedenle yatırım yapmadan önce hangi ülkenin hedeflerinize en uygun olduğunu belirlemek kritik bir adımdır.
1. Yabancı Mülkiyet ve Kurulum Kolaylığı
Dubai (BAE)
-
2021’de yapılan düzenleme ile birçok sektörde %100 yabancı mülkiyet imkânı tanınmıştır.
-
Free Zone bölgelerinde tamamen yabancı sermayeye sahip olmak mümkündür.
-
Şirket kuruluş süresi ortalama 5-10 iş günü içinde tamamlanır.
-
En popüler Free Zone’lar: DMCC (Dubai Multi Commodities Centre), JAFZA (Jebel Ali Free Zone), DAFZA (Dubai Airport Free Zone).
Katar
-
2019 tarihli Yabancı Yatırım Kanunu ile çoğu sektörde %100 yabancı mülkiyet hakkı sağlanmıştır.
-
Şirket kuruluş süresi 2-4 hafta arasında değişir.
-
Serbest bölgeler, yatırımcıya 20 yıla kadar vergi muafiyeti tanıyabilir.
-
Önemli serbest bölgeler: QFZA (Qatar Free Zones Authority), QFC (Qatar Financial Centre).
Suudi Arabistan
-
Vision 2030 reformları ile yabancı yatırımcılara %100 mülkiyet hakkı tanınmıştır.
-
Şirket kuruluş süresi 2-6 hafta sürebilir.
-
MISA (Ministry of Investment Saudi Arabia) lisanslama sürecini yönetir.
-
KAEC (King Abdullah Economic City) gibi ekonomik bölgeler özel teşvikler sunar.
2. Vergi ve Finansal Avantajlar
| Ülke | Kurumlar Vergisi | Gelir Vergisi | KDV | Vergi Teşvikleri |
|---|---|---|---|---|
| Dubai | Free Zone’da %0, Mainland’de %9 | Yok | %5 | 50 yıla kadar vergi muafiyeti (Free Zone) |
| Katar | %10 | Yok | %5 | Free Zone’da 20 yıl muafiyet |
| Suudi Arabistan | %20 (sektöre göre düşebilir) | Yok | %15 | Mega proje yatırımlarında özel indirimler |
Not: Dubai ve Katar, düşük vergi oranları ile uluslararası ticaret ve teknoloji girişimleri için öne çıkarken; Suudi Arabistan, yüksek vergi oranına rağmen büyük iç pazarı ve devlet destekli projeleri ile cazip bir alternatiftir.
3. Serbest Bölgeler ve Hukuki Altyapı
Dubai
-
40’tan fazla Free Zone mevcuttur.
-
DIFC (Dubai International Financial Centre) kendi yargı sistemine ve İngiliz hukuku temelli bir yapıya sahiptir.
-
Uluslararası tahkim merkezleri (DIAC) ticari uyuşmazlıkları hızlı çözer.
Katar
-
QFC ve QFZA gibi merkezler, İngiliz hukuku temelli ticari uyuşmazlık çözüm sistemleri sunar.
-
QICDRC (Qatar International Court) yabancı yatırımcıların güvenle başvurabileceği bir mahkeme sistemidir.
Suudi Arabistan
-
SCCA (Saudi Center for Commercial Arbitration), ticari davalarda tahkim yolunu teşvik eder.
-
Yatırımcılar için “tek durak” hizmet sunan MISA, ruhsat ve izin süreçlerini hızlandırır.
4. Ülkelere Göre Yatırımcı Profilleri
-
Dubai:
E-ticaret, lojistik, fintech, yazılım ve ihracat odaklı şirketler için idealdir. Hızlı kurulum, düşük vergi ve uluslararası erişim imkânı vardır. -
Katar:
Enerji, altyapı, spor ve devlet projeleri odaklı girişimler için uygundur. Özellikle FIFA 2022 sonrası altyapı yatırımları devam etmektedir. -
Suudi Arabistan:
Perakende, üretim, madencilik ve mega projeler (Neom City vb.) hedefleyen büyük sermayeli yatırımcılar için idealdir.
5. Şirket Kurulum Süreci – Ortak Adımlar
-
Sektör ve faaliyet kodu belirlenir.
-
Şirket unvanı onayı alınır.
-
Ortaklık yapısı ve sermaye tutarı kararlaştırılır.
-
Lisans başvurusu yapılır.
-
Ofis kiralama veya sanal ofis seçeneği netleştirilir.
-
Banka hesabı açılışı gerçekleştirilir.
-
Vize ve oturum işlemleri tamamlanır.
6. Karar Matrisi
| Öncelik | Önerilen Ülke |
|---|---|
| Hızlı kurulum + düşük vergi | Dubai |
| Uzun vadeli vergi teşviki + devlet projeleri | Katar |
| Büyük iç pazar + mega projeler | Suudi Arabistan |
7. Yatırım Sürecinde Sık Yapılan Hatalar
-
Yanlış serbest bölge seçimi
-
Banka hesabı açılışında KYC belgelerinin eksik olması
-
Vergi planlamasının geciktirilmesi
-
Yerel iş gücü kotası gerekliliklerinin göz ardı edilmesi
-
İlgili lisans türünün yanlış seçilmesi
Sonuç
Dubai, hızlı şirket kuruluşu, düşük vergiler ve uluslararası erişim imkânı sunarken; Katar, devlet destekli projeler ve uzun süreli vergi muafiyetleriyle yatırımcıları çeker. Suudi Arabistan ise büyük pazar hacmi, mega projeleri ve stratejik konumu ile öne çıkar. Yatırım kararı almadan önce, sektörünüz, bütçeniz ve uzun vadeli stratejiniz doğrultusunda detaylı bir analiz yapmak en doğru adım olacaktır.
About Post Author
