Almanya’da Yatırım Yoluyla Uzun Vadeli İkametin Avantajları Nedir?

GİRİŞ

Küreselleşme ve ekonomik serbestleşme ile birlikte, yabancı sermayeyi çekmek isteyen birçok devlet, yatırımcılara yönelik göç rejimlerini esnekleştirmiştir. Avrupa Birliği içinde yatırım yoluyla ikamet hakkı veren ülkeler arasında Almanya, güçlü ekonomisi, hukuk devleti yapısı ve merkezi konumuyla ön plana çıkmaktadır. Almanya’da yatırım yapan yabancılar, belirli koşulları sağlamaları halinde uzun vadeli ikamet hakkı ve hatta vatandaşlık elde etme imkânına sahiptir.

Bu makalede, Almanya’da yatırım yoluyla uzun vadeli ikamet elde etmenin hukuki çerçevesi, başvuru şartları, yatırımcıya sağlanan uzun vadeli haklar ve bu sistemin avantajları, Almanya Yabancılar Hukuku kapsamında değerlendirilecektir.

1. HUKUKİ DÜZENLEME: AUFENTHALTSGESETZ (OTURUM YASASI)

Almanya’da yabancıların ikamet ve çalışma hakları Aufenthaltsgesetz (AufenthG) adlı oturum yasası ile düzenlenmektedir. Yatırımcıların Almanya’da iş kurmaları veya şirket satın almaları ve bu yolla ikamet izni almaları, özellikle şu hükümlere dayanmaktadır:

• § 21 AufenthG – Serbest Meslek Faaliyeti
• § 9 AufenthG – Süresiz Oturma İzni (Niederlassungserlaubnis)
• § 9a AufenthG – AB Uzun Süreli İkamet İzni (Erlaubnis zum Daueraufenthalt – EU)

Bu düzenlemeler, yatırımcının Almanya’da hukuki ikametini, ekonomik faaliyetlerini ve uzun vadeli entegrasyonunu mümkün kılar.

2. YATIRIM YOLUYLA OTURMA İZNİ: ŞARTLAR VE SÜREÇ

2.1. Genel Koşullar (§21 AufenthG)

Bir yabancı, Almanya’da serbest meslek faaliyetinde bulunmak üzere oturma izni alabilir. Bu izin için gereken şartlar:

• Yatırımın Almanya’nın ekonomik çıkarına uygun olması,
• Faaliyetin bölgesel ihtiyaçları karşılaması,
• Yatırımın finansmanının kişisel sermaye veya kredi ile garanti altına alınmış olmasıdır.

Bu değerlendirmeler eyaletlerdeki Yabancılar Dairesi, Ticaret Odası (IHK) ve ekonomik kalkınma ajansları tarafından birlikte yapılır.

2.2. İş Planı ve Finansman

Başvuru sahibinin ciddi ve sürdürülebilir bir iş planı sunması gerekir. Plan; ürün/hizmet tanımı, pazar analizi, rekabet durumu, mali projeksiyonlar ve sermaye kaynaklarını içermelidir.

2.3. Asgari Sermaye ve İstihdam Yaratma

Her ne kadar yasa açık bir alt sınır belirlemese de uygulamada:

• En az 250.000 Euro yatırım,
• En az 5 Alman vatandaşı veya oturma izni sahibi kişiye istihdam yaratılması,
  önemli ölçütlerdir.

Bu kriterler eyalete göre değişiklik gösterebilir.

3. YATIRIM YOLUYLA VERİLEN OTURMA İZNİNİN ÖZELLİKLERİ

3.1. İlk Aşamada Süreli Oturum İzni

Yatırım yoluyla alınan ilk oturum izni genellikle 3 yıla kadar süreyle verilir. Bu sürede iş planına uygun faaliyet yürütülmesi, vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ve istihdam taahhüdünün gerçekleştirilmesi beklenir.

3.2. Süresiz Oturum İzni (Niederlassungserlaubnis)

Yatırımcı, gerekli şartları sağladığı takdirde §9 AufenthG uyarınca süresiz oturum izni alabilir. Bu izin için:

• En az 3 yıl boyunca aktif ticari faaliyette bulunulmuş olması,
• İşletmenin başarıyla yürütülüyor olması,
• Başvuranın Alman toplumuna uyum sağladığını göstermesi (örneğin A2 veya B1 düzeyinde Almanca bilmek),
• Sosyal güvenlik primlerinin düzenli ödenmiş olması gerekir.

Süresiz oturum izni, kişiye Almanya’da sınırsız ikamet ve çalışma hakkı tanır.

3.3. AB Uzun Süreli İkamet İzni (Daueraufenthalt–EU)

Yatırımcı, 5 yıl kesintisiz ikamet ve faaliyet yürüttükten sonra AB uzun süreli ikamet izni başvurusunda bulunabilir. Bu izin, Almanya’nın dışındaki AB ülkelerinde de iş kurma ve yerleşme imkânı tanır.

4. UZUN VADELİ İKAMETİN HUKUKİ AVANTAJLARI

Yatırım yoluyla elde edilen uzun vadeli ikamet, yatırımcıya yalnızca Almanya’da değil, Avrupa genelinde önemli avantajlar sunar. Bu avantajlar şu başlıklar altında toplanabilir:

4.1. Süresiz İkamet Hakkı

Süresiz oturum izni sayesinde yatırımcı:

• Almanya’da yerleşik hayat kurabilir,
• İkamet izni için tekrar başvuru yapmasına gerek kalmaz,
• Eğitim, sağlık ve sosyal hizmetlerden Alman vatandaşları ile eşit düzeyde yararlanabilir.

4.2. Aile Birleşimi Kolaylığı

Yatırımcı, eş ve 18 yaş altındaki çocukları için aile birleşimi başvurusu yapabilir. Bu kapsamda:

• Eşin Almanca bilme şartı esnetilebilir,
• Aile üyeleri çalışma izni alabilir,
• Aile bireyleri süresiz oturum hakkı için başvuru yapabilir.

4.3. Vatandaşlığa Geçiş İmkânı

Almanya’da 8 yıl (bazı durumlarda 6 yıl) yasal olarak ikamet eden yabancılar, Alman vatandaşlığına geçiş başvurusu yapabilir. Yatırımcılar açısından bu süre boyunca:

• Almanca öğrenimi,
• Ekonomik bağımsızlık,
• Alman Anayasası’na bağlılık gibi unsurlar vatandaşlık şartları arasında yer alır.

4.4. AB İçinde Serbest Dolaşım

AB uzun süreli ikamet izni sahibi olan bir yatırımcı, diğer AB ülkelerinde de iş kurma veya ikamet etme hakkı elde edebilir. Örneğin, Fransa, Belçika veya Hollanda’da da şirket açabilir.

4.5. Sosyal Güvence ve Emeklilik Hakları

Yatırımcılar, çalışanlar gibi Almanya sosyal güvenlik sistemine dahil olurlar. Bu kapsamda:

• Sağlık sigortası,
• Emeklilik primleri,
• İşsizlik sigortası gibi haklardan yararlanılır.

Bu haklar, uzun vadeli ikamet güvencesi için büyük bir destek sağlar.

5. UYGULAMADA SORUNLAR VE HUKUKİ RİSKLER

5.1. Başvuruların Değerlendirilmesi Eyaletler Arasında Farklılık Gösterebilir

Almanya federal bir devlet olduğundan, yatırımın “ekonomik menfaat” oluşturup oluşturmadığı her eyalette farklı kriterlerle değerlendirilebilir. Bu durum başvuruların kabulünü etkileyebilir.

5.2. İşletmenin Başarısız Olması Halinde İkamet İzni Riske Girebilir

Eğer yatırım planı başarısız olur, işletme zarar eder veya kapanırsa, oturum izni yenilenmeyebilir. Bu nedenle iyi hazırlanmış bir iş planı ve güçlü bir danışmanlık desteği gereklidir.

5.3. Dil ve Entegrasyon Yetersizliği

Uzun vadeli ikamet başvuruları değerlendirilirken, başvuranın Almanca bilgisi ve entegrasyon düzeyi göz önünde bulundurulur. Özellikle vatandaşlık ve süresiz ikamet için Almanca dil belgesi istenebilir.

6. YATIRIM YOLUYLA İKAMETİN DİĞER ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRILMASI

6.1. Portekiz – Golden Visa

Portekiz’de 250.000 € gayrimenkul yatırımı ile oturum izni elde edilebilir. Almanya ise doğrudan gayrimenkul ile değil, ekonomik faaliyete ve istihdama dayalı bir model benimser.

6.2. İspanya – Yatırımcı Vizesi

İspanya’da 500.000 € gayrimenkul yatırımı yeterlidir. Almanya ise daha sürdürülebilir ve üretken yatırımları teşvik etmektedir.

6.3. Almanya’nın Avantajı: Ekonomik ve Hukuki İstikrar

Almanya, yüksek yaşam standardı, gelişmiş altyapısı, güçlü hukuk devleti ve geniş iç pazarıyla yatırımcılara güvenli bir ortam sunar. Diğer AB ülkelerine kıyasla daha yüksek entegrasyon ve uzun vadeli oturum avantajı sağlar.

SONUÇ

Almanya’da yatırım yoluyla uzun vadeli ikamet hakkı, girişimciler ve yabancı yatırımcılar için hem ekonomik hem de hukuki birçok avantaj sunar. İş kurarak Almanya’ya yerleşen yatırımcılar, sadece ticari faaliyet değil; aynı zamanda sosyal, hukuki ve toplumsal bir entegrasyon sürecine dâhil olurlar. Bu süreç sonunda süresiz oturum ve hatta vatandaşlık hakkı elde edilebilmektedir.

Yatırım yoluyla ikamet, klasik göç modellerine alternatif bir yol sunarken, Almanya’nın ihtiyaç duyduğu yüksek kaliteli yatırımları da ülkeye çekmeyi hedeflemektedir. Ancak bu sürecin başarılı olabilmesi, doğru hukuki rehberlik, iyi hazırlanmış bir iş planı ve yatırımcının topluma entegrasyon başarısıyla doğrudan bağlantılıdır.